રાજ્યને ભારત વર્ષમાં સિંહ સંવર્ધનની વાતો કરવામાં આવી રહી છે અને તેના માટે ઇકો સેન્સેટિવ ઝોન જેવા મુદ્દાઓ પર ચર્ચામાં આવ્યા હતા. સાચી છે કે જંગલમાં વસતા માલધારીઓ માટે સાવજ તેનો રાજા છે અને સાવજ પણ પોતાની મનસુખી પ્રમાણે પોતાનો વિસ્તાર વધારી રહ્યો છે જે હાલ હવે સૌરાષ્ટ્ર સહિત અમદાવાદ અને સુરેન્દ્રનગરને ઉમેરી 10 જિલ્લાઓમાં પોતાનું આધિપત્ય સ્થાપિત કરી દીધું છે. ત્યારે સરકાર હવે એ દિશામાં જ વિચાર કરી રહી છે કે યોગ્ય રીતે સી સંવર્ધન કેવી રીતે કરવું? કારણ કે હાલ સાવજો રસ્તાઓ અને પુલ ઉપર પણ વિહાર કરતાં નજરે પડ્યા છે.
સાવજોની વસ્તી વૃદ્ધિ વાર્ષિક 5 ટકા છે : હાલ રાજ્યમાં છેલ્લી વસ્તી ગણતરી મુજબ 674 સાવજો
જંગલનો રાજા નવા વિસ્તારોને સુગંધિત કરી રહ્યો છે કારણ કે રાજ્ય સરકાર તેના સંરક્ષણ પ્રયાસો માટે મંજૂરીની ગર્જના કરે છે. આ મહિનાની શરૂઆતમાં કુતિયાણામાં સિંહણ અને તેના બચ્ચાને જોવા સાથે, પોરબંદર ગુજરાતનો 10મો જિલ્લો બન્યો છે જ્યાં એશિયાટિક સિંહોએ તેમની હાજરીનો અનુભવ કર્યો છે.લગભગ 55 વર્ષ પહેલાં, રાજ્યમાં 177 સિંહો હતા, જે તમામ જૂનાગઢ જિલ્લામાં સીમિત હતા. લગભગ 13 વર્ષ પહેલા સુધી, આ સર્વોચ્ચ શિકારીઓ – 2010ની વસ્તી ગણતરી મુજબ તેમાંથી 411 – માત્ર 3 જિલ્લામાં ફરતા હતા.
આજે, રાજ્યમાં છેલ્લી વસ્તી ગણતરી મુજબ 674 સિંહો છે, અને મોરબી અને દેવભૂમિ દ્વારકા સિવાય સૌરાષ્ટ્રના લગભગ તમામ જિલ્લાઓમાં તેમના પગના નિશાન છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે તેમની વસ્તી વૃદ્ધિ વાર્ષિક 5 ટકા હોવાનો અંદાજ છે, સિંહનું સામ્રાજ્ય વિસ્તરણ માટે તૈયાર છે. કુલ મળીને, એશિયાટિક સિંહોએ સંભવિત ગૃહ પ્રદેશોની શોધ કરતી વખતે 10 જિલ્લાઓને આવરી લીધા છે. આ છે જૂનાગઢ, અમરેલી, જામનગર, પોરબંદર, ગીર-સોમનાથ, રાજકોટ, ભાવનગર, બોટાદ, અમદાવાદ અને સુરેન્દ્રનગર.
સાવજો રસ્તાઓ અને પુલો પર ફરે છે, તેમના કુદરતી રહેઠાણમાં કાપ મૂકે છે અને પહેલા કરતાં મનુષ્યોની નજીક આવી રહી છે. એક વરિષ્ઠ વન અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે સિંહોની હાજરી નોંધનાર પોરબંદર 10મો જિલ્લો છે. 1968માં જ્યારે વન વિભાગે સિંહોની પ્રથમ વસ્તી ગણતરી હાથ ધરી ત્યારે ગીર અભયારણ્યમાં તેમની સંખ્યા 177 હતી. 1990 સુધી તેઓ ગીર અને આસપાસના વિસ્તારોમાં રહ્યા. 2013માં જામનગરના કાલાવડમાં એક કિશોર સિંહ ભટકી ગયો હતો. આ પ્રાણી માટે નવો વિસ્તાર હોવાથી, તેને બચાવી લેવામાં આવ્યો અને પાનખરમાં પાછો લાવવામાં આવ્યો.
જો કે, આ મહિનાના પ્રથમ સપ્તાહમાં પોરબંદરના કુતિયાણામાં પ્રથમ વખત રેડિયો કોલર્ડ સિંહણ અને 1 વર્ષનું બચ્ચું જોવા મળ્યું હતું. આ સિંહણને અગાઉ પીપાવાવમાંથી બચાવીને તુલશીશ્યામ વિસ્તાર પાસેના જંગલમાં છોડી દેવામાં આવી હતી. બિનસત્તાવાર 2022 સિંહોની વસ્તી 750 હોવાનો અંદાજ છે, જોકે વનવિદો માને છે કે આ સંખ્યા ઘણી વધારે હોઈ શકે છે.
