પશુઓ ભરેલી ગાડી કબ્જે કરવા અને પશુઓને ગૌશાળામાં મોકલવાના નિર્ણયને સુપ્રીમે તર્કહીન ગણાવ્યો
અગાઉના સમયમાં પૈસા, જમીન કે મકાનની સંખ્યા અને માત્રાથી ધનિક અને દરિદ્રની ગણતરી ન થતી હતી. ત્યારના સમયે જેની પાસે જેટલુ વધુ પશુધન એ એટલો જ વધુ ધનિક. અગાઉના સમયમાં ગાય, ભેંસ સહિતના પ્રાણીઓને પશુધનનો દરજ્જો આપવામાં આવતો હતો. વૈદિક કાળમાં પણ પશુઓનું મહત્વ ખૂબ વધુ રહ્યું છે. કૃષ્ણ તરીકે આજે જેમનું પૂજન કરવામાં આવે છે તે કૃષ્ણ પણ ગૌ પ્રેમી હતા. ત્યારે આજના સમયમાં લોકો આ પશુઓનો ઉપયોગ ફક્ત એક આજીવિકાના સાધન તરીકે કરે છે. દુધાળા પશુઓ જ્યાં સુધી દૂધ આપે ત્યાં સુધી તેની સાચવણી થાય અને જ્યારે એ પશુઓ દૂધ આપતા બંધ થઈ જાય ત્યારે પશુઓને ગૌ શાળા અથવા કતલખાના ધકેલી દેવામાં આવે છે તે પણ સમાજનું એક ભયંકર દુષણ છે. જેને રોકવાની તાતી જરૂરિયાત છે. જે મામલે સુપ્રીમ કોર્ટે સોમવારે એક મહત્વનો નિર્ણય આપ્યો છે.
સુપ્રીમેં સોમવારે એક મહત્વનો નિર્ણય આપતા કહ્યું છે કે, પશુઓ રાષ્ટ્રની સંપત્તિ છે જેને રઝળાવી શકાય નહીં અને જો કોઈ આ પ્રકારનું કૃત્ય કરે તો તેને આકરો દંડ ભરવો જ પડશે. ચીફ જસ્ટિસ ઓફ ઇન્ડિયા(સીજેઆઈ)એ કહ્યું છે કે, કૂતરાં અને બિલાડીઓ સિવાયના ઘણા પ્રાણીઓ ઘણા લોકોની આજીવિકાનું સ્રોત છે. તમે આ પ્રકારના પશુઓને આ રીતે લઈ શકતા નથી. આ કૃત્ય કલમ ૨૯ ની વિરુદ્ધ છે. આ મામલે હવે સુપ્રીમ કોર્ટમાં આગામી સોમવારે સુનાવણી થશે. ઉલ્લેખનીય બાબત છે કે, સોમવારે સુપ્રીમમાં બફેલો ટ્રેડર્સ વેલ્ફેર એસોસીએશને કરેલી અરજી પર સુનાવણી ચાલી રહી છે.
તે વાહનના કબજામાં પ્રાણીઓના બળજબરીથી પરિવહન કરવા અને પશુઓને કતલખાના અથવા ગાય આશ્રયસ્થાનોમાં મોકલવા અંગેના ૨૦૧૭ના નિયમ (એનિમલ પ્રિવેન્શન એક્ટ ૨૦૧૭)ને પડકારવા આ કેસ સુપ્રીમ કોર્ટમાં પહોંચ્યો છે. આ મામલે કેન્દ્ર સરકારની સૂચના પર સુપ્રીમે સવાલ ઉઠાવ્યો છે. સીજેઆઈ એસ.એ. બોબડેએ કહ્યું છે કે, કૂતરા અને બિલાડી સિવાયના ઘણા પ્રાણીઓ ઘણા લોકોની આજીવિકાનું સાધન છે, તેને આ રીતે કતલખાના અથવા ગૌશાળાઓમાં ધકેલી શકાતા નથી. આ કૃત્ય કલમ ૨૯ની વિરુદ્ધ છે. તમારા નિયમો વિરોધાભાસી છે. સુપ્રીમ કોર્ટે સંકેત આપ્યો છે કે તે આ નિયમો પર સ્ટે મુકી શકે છે. કેન્દ્ર સરકારવતી સોલિસીટર જનરલ જયંત સૂદે વધારાના એફિડેવિટ ફાઇલ કરવા માટે સમય માંગ્યો છે જેથી સુપ્રીમ કોર્ટમાં આ કેસની સુનાવણી સોમવારે થશે.
મહત્ત્વની વાત છે કે, બફેલો ટ્રેડર્સ વેલ્ફેર એસોસિએશન દ્વારા ૨૦૧૭ ની જાહેરનામાની માન્યતાને પડકારતી અરજી પર સુપ્રીમ કોર્ટ સુનાવણી કરી રહી છે. જેમાં પશુધન અને પશુઓને ગૌશાળા પરિવહન માટે વપરાયેલા વાહનો કબજે કરવા અધિકારીઓને કહેવામાં આવ્યું છે. જુલાઈ ૨૦૧૯માં સુપ્રીમ કોર્ટે કેન્દ્ર સરકારને જવાબ આપવા નોટિસ ફટકારી હતી. ન્યાયાધીશ એસ.એ. બોબડે અને બી.આર. ગવાઈની ખંડપીઠે દલીલ પર કેન્દ્રને નોટિસ ફટકારી હતી કે, દાવો કરવામાં આવે છે કે આવી જાહેરનામા મૂળભૂત કાયદા, નિવારણ ક્રૂરતા અધિનિયમ ૧૯૬૦ની જોગવાઈઓથી આગળ છે. અરજદાર દિલ્હીની એનિમલ ટ્રેડર્સ એસોસિએશનવતી વરિષ્ઠ એડવોકેટ સંજય હેગડે અને એડવોકેટ સનોબર અલી કુરેશી દલીલ કરી રહ્યા છે. ક્રુઇલ્ટી ટુ એનિમલ્સ (૨૩ મે ૨૦૧૭ના રોજ પર્યાવરણ, વન અને હવામાન પરિવર્તન મંત્રાલય દ્વારા સૂચિત સંપત્તિ પ્રાણીઓન સંભાળ અને જાળવણી) નિયમો ૨૦૧૭ અને પ્રાણીઓની નિષ્ઠુરતાના નિવારણ (પશુધન બજારોનું નિયમન ૨૦૧૭) ને ગેરબંધારણીય અને ગેરકાયદેસર જાહેર કરવા માંગ કરવામાં આવી છે.
એસસીએ કહ્યું છે કે, આ નિયમ કાયદાની વિરુદ્ધ છે. જો સરકાર જોગવાઈઓને દૂર નહીં કરે તો કોર્ટ તેને રોકી શકે છે. જો કે, કોર્ટે સરકારના સલાહકારની વિનંતી પર આ કેસ ૧૧ જાન્યુઆરી સુધી મુલતવી રાખ્યો છે. મુખ્ય ન્યાયાધીશે કહ્યું છે કે, અમે એક વાત સમજીએ છીએ કે, પ્રાણીઓ, પાલતું પ્રાણી નહીં, લોકોની આજીવિકાનું સાધન છે. ધરપકડ કરતા પહેલા તમે (સરકાર) તેમને પકડી નહીં શકો. જે જોગવાઈઓ વિરુદ્ધ છે. તમે તેને દૂર કરો અથવા અમે તેને દૂર કરીશું. કેન્દ્રના સલાહકારે જણાવ્યું હતું કે સરકારે નિયમોને સૂચિત કરી દીધી છે અને પ્રાણીઓ પર ક્રૂરતા અટકાવવાના રેકોર્ડ પર આ પુરાવા છે. મુખ્ય ન્યાયાધીશે કહ્યું છે કે, કાયદામાં સુધારો કરો, વિભાગો ખૂબ સ્પષ્ટ છે કોઈ વ્યક્તિ દોષી સાબિત થાય તો તે તેના પ્રાણીને ગુમાવી શકે છે. નિયમ કાયદાની વિરુદ્ધ હોઈ શકે નહીં.
જે રીતે હાલ સુપ્રીમમાં દલીલો ચાલી રહી છે અને જે રીતે સુપ્રીમે આકરું વલણ બતાવ્યું છે તેના આધારે એક બાબત સ્પષ્ટ છે કે, આ કેસમાં કોઈ પણ પક્ષે ચુકાદો આવે પણ સુપ્રીમે પશુઓને રાષ્ટ્રની સંપત્તિ ગણાવી છે અને આ સંપત્તિને નુકસાન પહોંચાડવાના કોઈ પણ કૃત્યને સુપ્રીમ સમર્થન આપતી નથી. જેથી જરૂરિયાત પૂર્ણ થઈ ગયા બાદ પશુઓને કતલખાનામાં ધકેલી દેનારાઓની હવે ખેર નથી.
