વર્તમાન સમયમાં અત્યાધુનિક જીવનશૈલી અને સ્ટ્રેસના કારણે નાની ઉંમરમાં હૃદયરોગનું પ્રમાણ વધી રહ્યું છે. હૃદયના સ્વાસ્થ્ય પ્રત્યે લોકોને જાગૃત કરવા માટે વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન દ્વારા દર વર્ષે 29 સપ્ટેમ્બરને વિશ્વ હૃદય દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. આ વર્ષની થીમ “Use heart, know heart” રાખવામાં આવી છે. એટલે કે તમારા હૃદયને જાણો, તેના વિશે લોકો સાથે વાત કરો, લોકોમાં જાગૃતિ આવશે તો કાળજી રાખશે. પરંતુ બદલાતી જતી લાઈફ સ્ટાઈલની સાથે સાથે હાર્ટ એટેકના બનાવો પણ ચિંતાજનક રીતે વધી રહ્યા છે.
હૃદયરોગથી દૂર રહેવા સ્વજાગૃતતા કેળવવી જરૂરી: મોબાઈલથી દૂર રહેવું તબીબોની સલાહ
25 -30 વર્ષની આયુના યુવાઓમાં હાર્ટ એટેકથી મોતના બનાવ વધ્યા
ખાસ કરીને આજકાલ 25 થી 40 વર્ષની યુવા વયમાં જ હાર્ટ એટેકથી મોતના વધતા બનાવોએ બધાને હચમચાવી દીધા છે. સોશિયલ મીડિયામાં આપણે દર બીજા ત્રીજા દિવસે એવા દુ:ખદ સમાચાર વાંચીએ છીએ કે, જીમ કરતા કરતા યુવકનું હાર્ટ એટેકથી મોત, પાર્કિગમાં વાત કરતા કરતા યુવક ઢળી પડ્યો, બસમાં કે ટ્રેનમાં મુસાફરી કરતા યુવકનું હૃદય રોગના હુમલાથી મોત, સ્કૂલમાં ભણતા ભણતા વિદ્યાર્થીનું હાર્ટ એટેકથી મોત. પહેલાના સમયમાં હાર્ટ એટેકના બનાવ 50 કે 60 વર્ષની ઉંમર બાદ જોવા મળતા હતા પરંતુ હવે 25 -30 વર્ષમાં પણ હાર્ટ એટેકથી મોતના બનાવ વધ્યા છે. તેની સામે જાગૃત્તિ કેળવવા માટે સરકાર દ્વારા અનેક પ્રયત્નો થઈ રહ્યા છે.
માનસિક તાણ, સ્પર્ધાત્મક લાઈફ, અનિયમિત ઉંઘ, મોબાઈલનો વધુ પડતો ઉપયોગ, સ્મોકિંગ અને આલ્કોહોલ, અનિયમિત ખોરાક, જંકફૂડનું વધતુ પ્રમાણ, જીનેટીક ફેકટર અને બેઠા બેઠા કામ કરવુ (બેઠાળુ જીવન) સહિતના પરિબળો કામ કરી રહ્યા છે. હાર્ટ એટેકના બનાવમાં વિદેશોની તુલનાએ ભારત 10 વર્ષ આગળ છે. વિદેશમાં દર 1 લાખની વસ્તીએ 235 તો ભારતમાં 272 લોકોના હાર્ટ એટેકના કારણે અકાળે મોત થાય છે. આ સિવાય ડાયાબીટીસ અને હાઈપર ટેન્શનનું પ્રમાણ વધતા હાર્ટ એટેકનું પ્રમાણ પણ વધે છે.
નાની ઉંમરે હાર્ટ એટેકથી કેવી રીતે બચવું?
-
ધૂમ્રપાન છોડો:
ધુમ્રપાન એ હાર્ટ એટેક માટે એક નિર્ણાયક જોખમ પરિબળ છે. તે લોહીના ગંઠાવાનું જોખમ વધારે છે, જે ધમનીઓને અવરોધિત કરી શકે છે અને હૃદયરોગના હુમલાનું કારણ બની શકે છે. તે હાઈ બ્લડ પ્રેશર અને હાઈ કોલેસ્ટ્રોલનું જોખમ પણ વધારે છે જે હૃદય રોગ સાથે જોડાયેલ છે. તમારા શરીરની નળીઓ (ધમનીઓ) પર તેની સીધી અસર ઉપરાંત, ધૂમ્રપાન તમારા કોલેસ્ટ્રોલના સ્તરને વધારવા માટે દર્શાવવામાં આવ્યું છે-અને આનાથી એથરોસ્ક્લેરોસિસ (ધમનીની અંદરના અસ્તરને સખત અથવા જાડું થવું) વિકસાવવાની તકો વધે છે.
-
આદર્શ શારીરિક વજન જાળવો:
સ્થૂળતા એ હૃદય રોગ, ડાયાબિટીસ અને હાઈ બ્લડ પ્રેશર માટેનું બીજું મુખ્ય જોખમ પરિબળ છે, જેમાં હાર્ટ એટેકનો પણ સમાવેશ થાય છે. તમારે નિયમિત કસરત અને સ્વસ્થ આહારને અનુસરીને આદર્શ શરીરનું વજન જાળવી રાખવું જોઈએ.
-
લાંબા સમય સુધી બેસવું ન રહો:
જો તમે શારીરિક રીતે સક્રિય ન હોવ તો હાર્ટ એટેકનું જોખમ વધી જાય છે. બેઠાડુ જીવનશૈલી શારીરિક પ્રવૃત્તિના અભાવને દર્શાવે છે, જે હૃદય રોગ અને રક્તવાહિની રોગના જોખમમાં ફાળો આપે છે. આમાં ટેલિવિઝન જોવાનું અથવા આખો દિવસ પલંગ પર બેસીને નિષ્ક્રિય રહેવાનો સમાવેશ થઈ શકે છે જ્યારે તે નિયમિતપણે કસરત કરવી જોઈએ. આમ, હાર્ટ એટેકના જોખમોને ઘટાડવા માટે સક્રિય રહો અને લાંબા સમય સુધી બેઠાડુ રહેવાનું ટાળો.
-
તણાવમુક્ત જીવનને અપનવો :
તણાવ એ ખરેખર જીવનનો એક સામાન્ય ભાગ છે, પરંતુ જ્યારે તે વધુ પડતો હોય, ત્યારે તે હૃદય રોગ અથવા હાઈ બ્લડ પ્રેશર જેવી ગંભીર સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ તરફ દોરી શકે છે. કામ, કૌટુંબિક અને અંગત જીવનની સમસ્યાઓને કારણે તણાવપૂર્ણ પરિસ્થિતિઓ હોઈ શકે છે. પરંતુ વધુ પડતા તણાવથી હાર્ટ એટેક આવી શકે છે. આમ, તમારી ભાવનાત્મક સમસ્યાઓનું સંચાલન કરો અને તમારા જીવનમાં તણાવ વિશે જાગૃત રહો, કારણ કે તે કેટલાક લોકોમાં હૃદયરોગનો હુમલો અથવા સ્ટ્રોક જેવી વધુ કાર્ડિયોવેસ્ ક્યુલર સમસ્યાઓને ઉત્તેજિત કરી શકે છે.
હાર્ટ એટેક પછી કસરત શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે?
હાર્ટ એટેક પછી કસરત તે સામાન્ય પ્રવૃત્તિઓમાં પાછા ફરવાની તમારી ક્ષમતાને ઝડપી બનાવશે, બીજો હાર્ટ એટેક આવવાની તકો ઘટાડશે અને તમને સ્વસ્થ અનુભવવામાં અને વધુ ઊર્જા પ્રાપ્ત કરવામાં મદદ કરશે. તમે જે ખોરાક લો છો તે તમારા વજન, તમારા હોર્મોન્સ અને તમારા હૃદય સહિત તમારા અંગોના સ્વાસ્થ્યને અસર કરી શકે છે. તંદુરસ્ત આહાર લેવાથી હૃદય રોગ અને સ્ટ્રોકના જોખમને ઘટાડવામાં મદદ મળી શકે છે. આખા અનાજ પર જવું જોઈએ.. આખા અનાજની બ્રેડ અથવા પાસ્તામાં ફાઈબર અને જટિલ કાર્બોહાઈડ્રેટ્સ વધુ હોય છે.
દર્દીએ સાવચેતી અને તબીબી પ્રક્રિયાઓનું પાલન કરવું અનિવાર્ય: ડો. પ્રતિમા પરમાર
અમદાવાદના મેરેંગો સીમ્સ હોસ્પિટલના ડો. પ્રતિમા પરમારે અબતક સાથે વાતચીત કરતા જણાવ્યું હતું કે, વર્લ્ડ હાર્ટ ફેડરેશન અનુસાર, વર્લ્ડ હાર્ટ ડે કોઈ ચોક્કસ થીમ અથવા વિષય સુધી મર્યાદિત નથી. 40 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના વ્યક્તિ માટે હૃદયરોગના હુમલાના છાતીમાં ખેંચાતો દુખાવો અનુભવવો તે ખૂબ જ અસામાન્ય હતું. તેથી, શું બદલાયું? મૂળભૂત રીતે, આપણે જે રીતે જીવીએ છીએ. ઘણું બધું નાની ઉંમરે હૃદયરોગના હુમલામાં વધારો થવાનું કારણ જીવનશૈલીમાં ફેરફારને આભારી હોઈ શકે છે, જેમ કે કમ્પ્યુટર સ્ક્રીનની સામે વધુ સમય બેસવું, વધુ અલ્ટ્રા-પ્રોસેસ્ડ ખોરાક અને ફાસ્ટ ફૂડ ભોજન અને શારીરિક પ્રવૃત્તિમાં ઘટાડો હૃદય રોગના હુમલાને વધારે છે.
કોવિડ પછી, તબીબી નિષ્ણાતોએ સ્પષ્ટપણે જણાવ્યું છે કે આ દિવસોમાં યુવા પેઢી અન્ય કરતા કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર રોગો માટે વધુ સંવેદનશીલ છે. ભારતીય વસ્તી નાની ઉંમરે અચાનક હાર્ટ એટેકનો શિકાર બની છે. અહીં કેટલીક રીતો છે જેના દ્વારા તમે નાની ઉંમરમાં હાર્ટ એટેકથી બચી શકો છો. રોજેરોજ આપણે સાંભળીએ છીએ કે કોઈક યુવાન અચાનક કે સાયલન્ટ હાર્ટ એટેકથી મૃત્યુ પામે છે. હાર્ટ એટેક એ તાત્કાલિક તબીબી સ્થિતિ છે જે હૃદયના સ્નાયુને નુકસાન પહોંચાડે છે. ધમનીના અવરોધને કારણે રક્ત પુરવઠામાં ઘટાડો થવાને કારણે તે થયું. જો દર્દી સાવચેતી અને તબીબી પ્રક્રિયાઓનું પાલન ન કરે તો હૃદયરોગનો હુમલો જીવલેણ અથવા ખતરનાક બની શકે છે.
કુદરતી ચીજ વસ્તુઓનો ત્યાગ કર્યો પરિણામે હાર્ટ અટેકના કિસ્સાઓ વધ્યા : ડો. અભિષેક રાવલ
વોકાર્ટ હોસ્પિટલના ડો .અભિષેક રાવલે અબતક સાથે વાતચીત કરતાં જણાવ્યું હતુંકે, હાલ જે રીતે હૃદયરો હુમલાના કિસ્સાઓમાં દિન પ્રતિદિન વધારો થઈ રહ્યો છે તેની પાછળનું મુખ્ય કારણ એ જ છે કે અત્યારે લોકોએ કુદરતી ચીજ વસ્તુઓનો ત્યાગ કર્યો છે અને કુદરતથી દૂર ગયા છે. તબીબોના સૂચનોની પણ અવગાણા હાલ લોકો કરી રહ્યા છે કારણકે લોકોને ખ્યાલ છે કે બેઠાડું જીવન હૃદય રોગ ને નોતરે છે છતાં પણ શારીરિક વ્યાયામ કરવો તેઓને ગમતો નથી. જણાવ્યું હતું કે રાત્રિના સમયસર સુઈ જવું અને મોબાઈલનો અતિરેક ઉપયોગ જે વ્યક્તિ છોડે તેને હૃદયરોગ હુમલા આવવો નહિવત થઈ જાય છે.
