- પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદનોમાં 10% ગ્રીન હાઇડ્રોજનના મિશ્રણથી કિંમતમાં માત્ર
- 0.5%નો વધારો તથા 50% મિશ્રણથી કિંમતમાં માત્ર 2.5%નો વધારો થશે
રિફાઇનરીઓમાં ગ્રે હાઇડ્રોજનને ગ્રીન હાઇડ્રોજન સાથે બદલવાથી ગ્રાહક ઇંધણના ભાવો પર નજીવી અસર પડશે અને દેશમાં સ્વચ્છ ઊર્જાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે કેલિબ્રેટેડ સ્વીચ માટેનો આદેશ એ એક સક્ષમ નીતિ વિકલ્પ બની શકે છે, એમ વર્લ્ડ બેંક ગ્રૂપ શાખા દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલા અભ્યાસમાં જણાવાયું છે.
આઇસીએફ દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલા અને પેટ્રોલિયમ અને નેચરલ ગેસ રેગ્યુલેટરી બોર્ડ સમક્ષ રજૂ કરાયેલા અભ્યાસમાં 5% થી 100% સુધીના ગ્રીન હાઈડ્રોજન આદેશોની શ્રેણીની તપાસ કરવામાં આવી હતી. “અમારા તારણો પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદનોની અંતિમ કિંમતો પર આશ્ચર્યજનક રીતે નજીવી અસર દર્શાવે છે, 50% ગ્રીન હાઇડ્રોજન સંમિશ્રણ આદેશ માટે પણ,” અહેવાલમાં જણાવાયું છે.
અભ્યાસ મુજબ, 10% ગ્રીન હાઇડ્રોજન આદેશથી પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદનોની કિંમતમાં માત્ર 0.5% વધારો થશે અને 50% આદેશથી કિંમતમાં 2.5% વધારો થશે. આ ગણતરી માટે, અભ્યાસમાં કુદરતી ગેસની કિંમત 12 ડોલર/એમએમ, ગ્રીન હાઇડ્રોજનની કિંમત 380 ડોલર પ્રતિ કિલોગ્રામ અને ક્રૂડ ઓઇલની કિંમત 80 ડોલર પ્રતિ બેરલ માનવામાં આવી હતી.
સરકારે 2030 સુધીમાં 25% ગ્રીન હાઇડ્રોજનની જરૂરિયાત લાદવાની ચર્ચા કરી છે, પરંતુ હજુ સુધી તેનો અમલ કર્યો નથી કારણ કે રિફાઇનર્સ તેનો વિરોધ કરી રહ્યા છે, એવી દલીલ કરે છે કે આ જરૂરિયાત ગ્રે હાઇડ્રોજન ઉત્પાદન સુવિધાઓમાં તેમના તાજેતરના રોકાણોને નિરર્થક બનાવશે અને ગ્રાહક ખર્ચમાં વધારો કરશે. રિફાઇનરીઓ, જે મુખ્યત્વે ઇંધણમાંથી સલ્ફરને દૂર કરવા માટે હાઇડ્રોજનનો ઉપયોગ કરે છે, તે હાઇડ્રોજનના સૌથી મોટા સ્થાનિક ગ્રાહકો છે, ત્યારબાદ ખાતર ઉત્પાદકો આવે છે.
આઇસીએફ અભ્યાસમાં સ્થાનિક હાઇડ્રોજનની માંગ વર્તમાન 6.7 એમટીપીએ થી વધીને 2030 સુધીમાં વાર્ષિક 8 મિલિયન ટન થવાની અપેક્ષા છે. અભ્યાસમાં જણાવાયું છે કે ગ્રીન હાઇડ્રોજનની કિંમત હાલમાં ગ્રે હાઇડ્રોજન કરતાં 80% વધારે છે, પરંતુ ગ્રે હાઇડ્રોજન સાથેની કિંમતની સમાનતા 2035 સુધીમાં સરકાર અથવા કાર્બન કિંમત નિર્ધારણની નાણાકીય સહાય વિના હાંસલ કરવામાં આવશે. નીતિ આયોગને 2029 સુધીમાં ખર્ચની સમાનતા પ્રાપ્ત થવાની અપેક્ષા છે.
કુદરતી ગેસ સાથે ગ્રીન હાઇડ્રોજન ભેળવવામાં આવે તો કિંમત માત્ર 3.88 ટકા જ વધશે
અભ્યાસમાં જણાવાયું છે કે જો કુદરતી ગેસ સાથે ગ્રીન હાઇડ્રોજનના મિશ્રણનો આદેશ લાગુ કરવામાં આવે તો રિગેસિફાઇડ લિક્વિફાઇડ નેચરલ ગેસની કિંમત 3.66% વધીને 15.02 પ્રતિ એમએમ થી 15.57 ડોલર થશે. અભ્યાસ મુજબ, કુદરતી ગેસ પાઇપલાઇન્સમાં 2% સુધીનું સંમિશ્રણ ન્યૂનતમ ગોઠવણો સાથે પ્રાપ્ત કરી શકાય છે, જ્યારે 10% સુધીનું મિશ્રણ તકનીકી રીતે શક્ય છે, પરંતુ કેસ-વિશિષ્ટ વિશ્લેષણની જરૂર છે. અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે 10% થી વધુ મિશ્રણ “એક નોંધપાત્ર પડકાર રજૂ કરે છે, જેમાં નોંધપાત્ર સિસ્ટમ ફેરફારની જરૂર છે”. તેમાં જણાવ્યું હતું કે શુદ્ધ હાઇડ્રોજન પાઇપલાઇન્સ અને સપોર્ટિંગ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરનો વિકાસ 10% કરતાં વધુ મિશ્રણને અમલમાં મૂકવા કરતાં વધુ ખર્ચ-અસરકારક હોઈ શકે છે. ભારતે 2030 સુધીમાં શહેરી ગેસ વિતરણ પ્રણાલીમાં 15% ગ્રીન હાઇડ્રોજનને ક્રમશ: મિશ્રિત કરવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે.
