પ્રસંગ ગમે તે હોય, પછી તે ICC ક્રિકેટ વર્લ્ડ કપની મેચ હોય કે કોલ્ડ પ્લે કોન્સર્ટની જાહેરાત…અમદાવાદ વિશે જે બાબત સૌથી વધુ ચર્ચામાં રહે છે તે છે વિમાન ભાડું. ઘણી વખત અમદાવાદથી અને ત્યાંથી હવાઈ ભાડું એટલું ઊંચુ થઈ જાય છે કે તે સામાન્ય લોકોની પહોંચની બહાર થઈ જાય છે. તાજેતરમાં લોકસભાના શિયાળુ સત્ર દરમિયાન પણ આ મુદ્દો ઉઠાવવામાં આવ્યો હતો.
લોકસભાના શિયાળુ સત્ર દરમિયાન જ્યારે કેન્દ્રીય નાગરિક ઉડ્ડયન મંત્રી મુરલીધર મોહોલને આ વિશે પૂછવામાં આવ્યું તો તેમનો જવાબ જાણીને તમને આશ્ચર્ય થશે. આ સવાલોમાં કેન્દ્રીય મંત્રીને એમ પણ કહેવામાં આવ્યું કે ફ્લાઈટના ભાવમાં વધારો સામાન્ય લોકોને સૌથી વધુ અસર કરે છે. મોહોલે અમદાવાદ એરપોર્ટ પર ફ્લાઈટના ભાડામાં વધારો કરવા પાછળના કારણો તેમજ સરકાર દ્વારા તેને નિયંત્રિત કરવા માટે લેવામાં આવેલા પગલાઓની ચર્ચા કરી હતી.
ફ્લાઇટના ભાવ કેમ વધે છે
લોકસભામાં પૂછવામાં આવેલા આ પ્રશ્નના જવાબમાં કેન્દ્રીય મંત્રીએ કહ્યું કે ફ્લાઈટના ભાવ બદલાતા રહે છે. આ હંમેશા માંગ અને પુરવઠા પર આધાર રાખે છે. ભારતમાં ફ્લાઇટના ભાવો ઘણીવાર હવામાન, ઇંધણના ભાવ, રૂટ પર મુસાફરોને લઇ જવાની એરક્રાફ્ટની ક્ષમતા, તહેવારો, ક્ષેત્રની સ્પર્ધા, રજાઓ, લાંબા સપ્તાહના અંત, રમતગમત, મેળા અથવા કોન્સર્ટ વગેરે જેવા વિવિધ કાર્યક્રમોને કારણે અસર પામે છે.
આ સાથે મોહોલે એમ પણ કહ્યું હતું કે ફ્લાઇટના ભાડાનો નિર્ણય મોટાભાગે એરપોર્ટના ઓપરેશનલ અવરોધો દ્વારા નક્કી કરવામાં આવે છે. પ્રવાસન માટે સૌથી વધુ માંગ ધરાવતા માર્ગો ક્યારેક મર્યાદિત ઓપરેટિંગ કલાકો, હવામાન પરિસ્થિતિઓ અને અન્ય સંજોગોને આધિન હોય છે. આ તમામ સંજોગો ફ્લાઇટના ભાડાને અસર કરતા રહે છે, જેના કારણે ભાડામાં વધઘટ થતી રહે છે.
જો કે, કેન્દ્રીય મંત્રીએ એવો પણ દાવો કર્યો હતો કે 2023ની સરખામણીમાં 2024માં ફ્લાઈટના ભાડામાં ઘટાડો થયો છે. તેમણે આ માટે સરકાર દ્વારા સતત દેખરેખને આભારી છે. તેમનું કહેવું છે કે પીક સીઝનમાં ભાડા નક્કી કરતી વખતે અને સામાન્ય મુસાફરોના હિતોની ખાતરી કરવા માટે તમામ એરલાઈન્સને જાણ કરવામાં આવી છે કે શું અને કેટલું વ્યાજબી છે.
2023ની સરખામણીમાં 2024માં મુસાફરોની સંખ્યામાં વધારો થયો છે.
કેન્દ્રીય મંત્રી મુરલીધર મોહોલનું કહેવું છે કે ગયા વર્ષની સરખામણીમાં આ વર્ષે હવાઈ મુસાફરી કરતા મુસાફરોની સંખ્યામાં વધારો થયો છે. નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં ડોમેસ્ટિક ફ્લાઈટ્સ દ્વારા મુસાફરી કરનારા મુસાફરોની સંખ્યા 13,60,28,656 નોંધાઈ હતી, જ્યારે નાણાકીય વર્ષ 2023-24 દરમિયાન ડોમેસ્ટિક ફ્લાઈટ્સ દ્વારા મુસાફરી કરનારા મુસાફરોની સંખ્યા વધીને 15,36,74,310 થઈ જશે ગયો
જો આપણે વર્તમાન નાણાકીય વર્ષ (2024-25) વિશે વાત કરીએ, તો ઓક્ટોબર 2024 સુધીમાં, ડોમેસ્ટિક ફ્લાઈટ દ્વારા મુસાફરી કરનારા મુસાફરોની સંખ્યા 9,30,02,510 પર પહોંચી ગઈ છે, જે ગયા વર્ષના સમાન સમય (8,79,95,187) ની સરખામણીમાં છે. તે ભારતમાં લગભગ 5.7% વધુ છે. હવાઈ મુસાફરી કરતા સ્થાનિક મુસાફરોની સંખ્યામાં વધારો થવાના કારણો જણાવતા તેમણે કહ્યું કે કાફલામાં વધુ ક્ષમતાના વિમાનોનો સમાવેશ, એરપોર્ટના આધુનિકીકરણ અને નવા એરપોર્ટના વિકાસને કારણે જ આ શક્ય બન્યું છે.
ભાડું કેવી રીતે નિયંત્રિત થાય છે
DGCA એ એરલાઇન્સ પર દેખરેખ રાખવા માટે ટેરિફ મોનિટરિંગ યુનિટ (TMU) ની પણ સ્થાપના કરી છે, જે દર મહિને વિવિધ એરલાઇન્સની વેબસાઇટ્સ પર પસંદગીના સ્થાનિક રૂટ પર ફ્લાઇટના ભાડા પર નજર રાખે છે. આ સુનિશ્ચિત કરે છે કે એરલાઇન્સ ઘોષિત મર્યાદા કરતાં વધુ ભાડું વસૂલતી નથી.
જો કે, કેન્દ્ર સરકાર ભાડા બાબતે બજારમાં એરલાઇન્સ વચ્ચે સ્પર્ધા જાળવી રાખવાની તરફેણમાં છે અને ભાડામાં છેડછાડની વિરુદ્ધ નથી. પરંતુ ભાડાની હેરાફેરીથી સામાન્ય મુસાફરોને કોઈ મુશ્કેલી ન પડે તે માટે હંમેશા સાવચેતી રાખવામાં આવે છે અને ભાડાની વધુ પડતી કિંમતો અટકાવવામાં આવે છે.
