સ્થાનિક માંગ વધારવા અને હૂંડિયામણ બચાવવા સરકાર વધુ એક આયાત અંકુશનો નિર્ણય લેવાની તૈયારીમાં
પર્સનલ કોમ્પ્યુટર અને લેપટોપની આયાતમાં નિયંત્રણ મુક્યા બાદ સરકાર કેમેરા, પ્રિન્ટર, હાર્ડ ડિસ્ક, ટેલિફોનિક અને ટેલિગ્રાફિક ઉપકરણોની આયાત ઉપર પણ નિયંત્રણો લાદવાની તૈયારી કરી રહી છે.
આ ઉત્પાદનોની સ્થાનિક માંગ નોંધપાત્ર છે અને તેમની ભારે આયાતને સ્થાનિક ઉત્પાદનની તકોને આગળ વધારવા માટે તાત્કાલિક હસ્તક્ષેપની જરૂર છે, એમ સરકાર માની રહી છે. આ માલની આયાત નાણાકીય વર્ષ 2023 માં 10.08 બિલિયન ડોલરને વટાવી ગઈ હતી. અલગથી, સરકાર યુરિયા, એન્ટિબાયોટિક્સ, ટર્બો-જેટ્સ, લિથિયમ-આયન એક્યુમ્યુલેટર, રિફાઈન્ડ કોપર, મશીનો અને યાંત્રિક ઉપકરણો, સોલાર, એલ્યુમિનિયમ સ્ક્રેપ, સૂર્યમુખી બીજ તેલ અને કાજુ જેવા અન્ય ઉચ્ચ આયાત ઉત્પાદનોની પણ સમીક્ષા કરી રહી હોવાનું કહેવાય છે.
ભારતની કુલ મર્ચેન્ડાઇઝ આયાત નાણાકીય વર્ષ 2023માં 16.5% વધીને 714 બિલિયન ડોલર થઈ છે, જે અગાઉના નાણાકીય વર્ષમાં જીડીપીના 1.2% થી નાણાકીય વર્ષ 2023માં દેશની ચાલુ ખાતાની ખાધ જીડીપીના 2% પર પહોંચી ગઈ છે.
સરકાર ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી એગ્રીમેન્ટ-1 અથવા આઇટીએ-1 દ્વારા આવરી લેવામાં આવેલા 250 ઉત્પાદનોના શિપમેન્ટ પર પણ નજર રાખી રહી છે જેના પર ભારત આયાત શુલ્ક વસૂલ કરી શકતું નથી. આઇટીએ-1માં એવા અંતિમ ઉત્પાદનો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું છે જેમની જથ્થાબંધ આયાત ચિંતાનું કારણ છે,એમ એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું.
આઇટીએ -1 પ્રોડક્ટ્સ ઇન્ટિગ્રેટેડ સર્કિટ, કમ્પ્યુટર્સ, ટેલિકોમ સાધનો, સેમિકન્ડક્ટર્સ, સેમિકન્ડક્ટર મેન્યુફેક્ચરિંગ, એમ્પ્લીફાયર અને ટેસ્ટિંગ ઇક્વિપમેન્ટ, સોફ્ટવેર અને સાયન્ટિફિક ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ્સ સહિત ઘણા ઉચ્ચ-તકનીકી માલસામાનને આવરી લે છે. ચિપ્સ અને ડિસ્પ્લે સૌથી મોંઘા ઉત્પાદનો છે અને તેમના ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહિત કરવાની જરૂર છે. તબીબી ઉપકરણો એ બીજું ક્ષેત્ર છે,એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું. પ્રિન્ટર, કીબોર્ડ, હાર્ડ ડિસ્ક અને સ્કેનરની આયાતનો પણ સ્થાનિક ઉત્પાદનની શક્યતા છે કે કેમ તે જોવા માટે અભ્યાસ કરવામાં આવી રહ્યો છે.
એવું લાગે છે કે સરકાર આઇટીએ-1 હેઠળ ડ્યુટી-ફ્રી આવતા માલની આયાતને નિયંત્રિત કરવા માંગે છે. તેઓ ભવિષ્યમાં વિશ્વ વેપાર સંગઠનમાં કોઈપણ સંભવિત વિવાદો માટે આધાર બનાવી રહ્યા છે, એક ઉદ્યોગ પ્રતિનિધિએ જણાવ્યું હતું.
ગયા અઠવાડિયે, ભારતે જણાવ્યું હતું કે 1 નવેમ્બરથી લેપટોપ, ટેબ્લેટ, ઓલ-ઇન-વન-વ્યક્તિગત કમ્પ્યુટર્સ, અલ્ટ્રા-સ્મોલ ફેક્ટર કમ્પ્યુટર્સ અને સર્વર્સમાં શિપિંગ માટે આયાત લાઇસન્સ જરૂરી છે. છેલ્લા નાણાકીય વર્ષમાં જ્યારે વાઈ-ફાઈ ડોંગલ્સ, સ્માર્ટ કાર્ડ રીડર્સ અને એન્ડ્રોઇડ ટીવી બોક્સ શિપમેન્ટ કુલ 2.6 બિલિયન ડોલર હતું.
ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ફોરેન ટ્રેડના 2020ના અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે આઇટીએ-1 કરાર પર હસ્તાક્ષર કરનારા 126 સભ્ય દેશોમાંથી 114 ચીન, હોંગકોંગ, દક્ષિણ કોરિયા, સિંગાપોર સાથે આવરી લેવામાં આવેલા ઉત્પાદનોના ચોખ્ખા આયાતકારો છે. જર્મની, જાપાન અને યુએસ કુલ નિકાસમાં 80% થી વધુ હિસ્સા સાથે વિશ્વના ટોચના સાત નિકાસકારો છે.
