15 ઓગસ્ટ, 2021થી અફઘાનીસ્તાનમાં તાલિબાનનું શાસન શરૂ થયું. વિશ્વભરની અપેક્ષા હતી કે ધીમે ધીમે મહિલાઓ પ્રત્યેના તેમના વલણમાં બદલાવ આવશે. તેમને શિક્ષણ મેળવવાની પણ છૂટ આપવામાં આવશે, પરંતુ એવું થયું નહીં. ભારત સહિત ઘણા એવા દેશ છે, જે મહિલાઓને સશક્તિકરણ કરવામાં લાગેલા છે. જ્યારે બીજી તરફ અફઘાનિસ્તાનમાં મહિલાઓ ઉપર અત્યાચારો ચાલુ જ છે. તાજેતરમાં, તાલિબાન દ્વારા સજા તરીકે 14 મહિલાઓ અને 60 થી વધુ લોકોને જાહેરમાં કોરડા મારવામાં આવ્યા હતા, જેની સમગ્ર વિશ્વમાં નિંદા થઈ રહી છે. ઉલ્લેખનીય છે કે 1990ના દાયકામાં તાલિબાન શાસન દરમિયાન પણ આવું જ બન્યું હતું. અફઘાનિસ્તાનમાં નવેમ્બર 2022 થી એપ્રિલ 2023 ની વચ્ચે આવી શારીરિક સજાના 41 થી વધુ કેસો નોંધાયા છે, જેમાં 58 મહિલાઓ અને 274 પુરૂષો અને બાળકોને વિવિધ ગુનાઓ માટે કોરડા મારવામાં આવ્યા હતા, યુએન એજન્સી યુએનએચસીઆરએ જણાવ્યું હતું. સગીરો અને યુવતીઓના બળજબરીથી લગ્ન કરાવવામાં આવે છે. છોકરીઓમાં આત્મહત્યા કરવાનું વલણ નોંધપાત્ર રીતે વધી રહ્યું છે. તાલિબાને સત્તા સંભાળતી વખતે વચન આપ્યું હતું કે તેમને કેબિનેટમાં સામેલ કરવામાં આવશે. પરંતુ વાસ્તવિકતા એ છે કે મહિલા એકલી ઘરની બહાર નીકળી શકે તેમ નથી અને કામ પણ કરી શકતી નથી.અફઘાન મહિલાઓ ઘરમાં પણ સુરક્ષિત નથી. તાલિબાને અફઘાન મહિલાઓને તેમના અધિકારોનું રક્ષણ કરવાની ખાતરી આપી હતી, પરંતુ ત્યાં કંઈક બીજું જ થઈ રહ્યું છે. પશ્ચિમી દેશોએ અફઘાનિસ્તાનને આપવામાં આવતી મદદ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. અમેરિકા અને અન્ય પશ્ચિમી દેશો એવા શાસનને મદદ કરવા માંગતા નથી જેણે છોકરીઓના શિક્ષણ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. સંયુક્ત રાષ્ટ્રના સંગઠન યુએન વિમેને કહ્યું છે કે અફઘાનિસ્તાનમાં મહિલાઓની સ્થિતિ અત્યંત ચિંતાજનક છે. તેણે ત્યાં મહિલાઓ પર થતા અત્યાચારને રોકવા માટે વૈશ્વિક પગલાં લેવાનું આહ્વાન કર્યું છે. અને કહ્યું કે અફઘાનિસ્તાનમાં મહિલાઓની સ્થિતિ સુધારવા માટે જરૂરી પગલાં લેવા જરૂરી છે.
ત્રણ વર્ષના શાસનમાં તાલિબાન દ્વારા સુધારણા માટે કોઈ પગલાં લેવાયા નથી. સત્તા કબજે કર્યા બાદ તાલિબાને આવા 70 થી વધુ સત્તાવાર હુકમો જારી કર્યા છે. હાલમાં 11 લાખ છોકરીઓ શાળાએ નથી જઈ રહી અને 1 લાખથી વધુ મહિલાઓ યુનિવર્સિટીમાં અભ્યાસ કરી શકતી નથી.મહિલાઓ નિર્ણય લેવાનો અધિકાર મેળવવા માંગે છે. તેઓ માત્ર તેમના ઘરોમાં જ નહીં, પરંતુ સરકાર અને અન્ય સ્થળોએ પણ અધિકારો ઈચ્છે છે, પરંતુ તેમની માંગણીઓ પૂરી થઈ રહી નથી. તેથી તેમની સ્થિતિ સતત વણસી રહી છે. વિશ્વ બેંકે તાજેતરમાં 190 દેશોનો સર્વે કર્યો છે. આમાં અફઘાનિસ્તાનમાં મહિલાઓને લગભગ 90 ટકા પ્રતિબંધોનો સામનો કરવો પડ્યો છે, જેમાં શિક્ષણ, રોજગાર, મુક્તિ ચળવળ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. છેલ્લા 20 વર્ષમાં ભારતે અફઘાનિસ્તાનમાં સૌથી વધુ વિકાસ કાર્યો કર્યા છે. તે હજી પણ માનવતાવાદી સહાય પૂરી પાડવાનું પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. ભારત ઈચ્છે છે કે વિવિધ દેશો દ્વારા આપવામાં આવેલી મદદનો દુરુપયોગ ન થવો જોઈએ અને અફઘાનિસ્તાન આતંકવાદનો અડ્ડો ન બને. તેથી, તે મહત્વનું છે કે અફઘાનિસ્તાન પહેલા તેના લોકોનો વિશ્વાસ જીતે. જ્યારે તે તેના લોકોનો વિશ્વાસ મેળવશે, ત્યારે તેનું બદલાયેલ વલણ દેખાશે. અહીં હવે મહિલાઓ માટે શિક્ષણના દરવાજા ખોલવા પડશે. વિશ્વ સમુદાયે પણ અફઘાન-મહિલાઓની સુરક્ષા માટે નક્કર પગલાં ભરવાની જરૂર છે.
