- હીરા ઉદ્યોગમાં મંદીના ઓછાયા: નેચરલ ડાયમંડના ભાવના 20થી 30%નો ઘટાડો: લેબ ડાયમંડના
- ઉપયોગના વધારો અને ચીનની ખરીદી ઘટવા સહિતના અનેક કારણોસર હીરા ઉદ્યોગને ફટકો
ડાયમંડનો સ્ટોક ભરાવો હીરા બજારની ચમકને ઝાંખી પાડી દયે તેવી ભીતિ સેવાઈ રહી છે. હાલ હીરા ઉદ્યોગમાં મંદીના ઓછાયા જોવા મળી રહ્યા છે. નેચરલ ડાયમંડના ભાવના 20થી 30 ટકાનો ઘટાડો થતા હીરા ઉદ્યોગની કમર ભાંગી ગઈ છે. તો બીજી તરફ લેબ ડાયમંડના ઉપયોગના વધારો અને ચીનની ખરીદી ઘટવા સહિતના અનેક કારણોસર હીરા ઉદ્યોગને ફટકો પડ્યો છે.
હીરાના વેપારીઓનું કહેવું છે કે છેલ્લાં બે વર્ષ ભાવમાં સતત ઘટાડા અને દરેક વીતતા દિવસ સાથે સ્ટોકના મૂલ્યમાં ઘટાડા સાથે મુશ્કેલ રહ્યા છે. સોનાના ભાવમાં વધારો, યુએસ અર્થતંત્ર અને અન્ય પશ્ચિમી દેશોમાં મંદી અને ચીનની ખરીદીની પેટર્નમાં અચાનક ફેરફારથી કોઈ ફાયદો થયો નથી.
લક્ષ્મી ડાયમંડ્સના સીએમડી અશોક ગજેરાએ જણાવ્યું હતું કે, “સુરતમાં કાર્યરત 38,000 કામદારોથી માંડીને નાના/મધ્યમ ઉદ્યોગો અને મોટા ઉદ્યોગો સુધી, દરેકને નુકસાન થયું છે.” હીરાના વેપારીઓ કહે છે કે, અમને ખોટમાં ઓર્ડરનો અમલ કરવાની ફરજ પાડવામાં આવી રહી છે
ડાયમંડ સ્ટોક્સ દરેક પસાર થતા દિવસે અવમૂલ્યન કરી રહ્યા હતા, જેના કારણે એન્ટરપ્રાઇઝને ખોટમાં ઓર્ડર ચલાવવાની ફરજ પડી હતી. લક્ષ્મી ડાયમંડ્સના સીએમડી અશોક ગજેરાએ જણાવ્યું હતું કે, “છેલ્લા 22 મહિનાથી હીરાની કિંમતો ઘટી રહી છે.” આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં ભારતમાંથી રફ હીરાની આયાતમાં વધારો થયો હતો અને ઉદ્યોગને લાગ્યું હતું કે તેમાં સુધારો થશે. જોકે, આ આશા લાંબો સમય ટકી શકી નહીં. નિષ્ણાતો કહે છે કે ભારતમાં હવે હીરાનો વધુ પડતો પુરવઠો છે.
કુદરતી હીરાના ભાવમાં ઘટાડા અંગે, ગજેરાએ જણાવ્યું હતું કે નાના અને સસ્તા ગુણવત્તાના ખામીયુક્ત હીરાએ તેમની ચમક ગુમાવી દીધી છે અને તેઓ પ્રયોગશાળામાં ઉગાડવામાં આવેલા દોષરહિત પથ્થરોથી સખત સ્પર્ધાનો સામનો કરી રહ્યા છે. ઉચ્ચ સ્તરે, વૈશ્વિક બજારમાંથી માંગ ધીમી છે. “ચાઇના, જે દોષરહિત ખનન કરાયેલા પત્થરોનો મોટો ખરીદદાર હતો, તેને અચાનક રસ નથી અને તેની ખરીદ શક્તિ તે પહેલા કરતા માત્ર 10%-15% છે,” તેમણે કહ્યું. ભારતીય જેમ્સ એન્ડ જ્વેલરી સેક્ટરના પર્ફોર્મન્સ ડેટા અનુસાર, આ વર્ષે એપ્રિલ-મે દરમિયાન જેમ્સ અને જ્વેલરીની કુલ ગ્રોસ નિકાસ 4,691.6 મિલિયન ડોલર (રૂ. 39,123 કરોડ) હતી, જે ગયા સમાન સમયગાળાના આંકડા કરતાં 5.9% ઓછી છે. વર્ષ કટ અને પોલિશ્ડ હીરાની કિંમત 15.5% ઘટીને 2,627 મિલિયન ડોલર જોવા મળી હતી, અને પોલિશ્ડ લેબ-ઉગાડવામાં આવેલા હીરાની કામચલાઉ કુલ નિકાસ પણ 2023 સુધીના સમયગાળા માટે 241.6 મિલિયન ડોલરની સરખામણીએ 15.5% ઘટીને 204.2 મિલિયન ડોલર થઈ હતી.
જ્યારે જેમ્સ એન્ડ જ્વેલરી સેક્ટરે બજેટ 2024 માં આયાત ડ્યૂટી 15% થી ઘટાડીને 6% કરવા માટે કેન્દ્રની પ્રશંસા કરી હતી, ત્યારે ઈન્ડિયા બુલિયન એન્ડ જ્વેલરી એસોસિએશનના ગવર્નિંગ બોર્ડના ડિરેક્ટર કનૈયા કક્કરે જણાવ્યું હતું કે સોનાનો સ્ટોક ધરાવતા વેપારીઓને નુકસાનનો સામનો કરવો પડશે. ટૂંકા ગાળામાં નુકસાન થશે – તેઓએ ઊંચા દરે ખરીદી કરી હતી, પરંતુ હવે તેમને સસ્તું વેચાણ કરવું પડશે.
સરકારની વર્ષોની ઉપેક્ષાએ ઉદ્યોગને નુકસાન પહોંચાડ્યું છે. જીજેઇપીસીના એક્ઝિક્યુટિવ ડાયરેક્ટર સબ્યસાચી રેએ જણાવ્યું હતું કે, “અમને કહેવામાં આવ્યું છે કે અમારું સેક્ટર શ્રીમંત લોકોનું છે. પરંતુ એવું નથી. એક ફ્રન્ટ એન્ડ અને બેક-એન્ડ છે. બેક-એન્ડમાં લાખો કારીગરો છે અને બ્લુ-કોલર્સમાં 50 લાખ લોકોનો સમાવેશ થાય છે, જેમાંથી ઘણા સીમાંત વર્ગોમાંથી આવે છે – જો 50,000 લોકો ભારતમાં કામ કરે છે અને એક લાખ લોકો એસઇઇપીઝેડમાં કામ કરે છે, તો સમગ્ર રોજગારનું સ્તર શું હશે. આ એક એવું શ્રમ-સઘન ક્ષેત્ર છે કે સરકાર ગમે તે કરે, તે પાંચ લાખ કામદારોને અસર કરશે.”
