- ઓટીઝમ વિશે વૈશ્વિક જાગૃતિ લાવવાના પ્રયાસરૂપે, 2 એપ્રિલના રોજ ‘વિશ્વ ઓટીઝમ જાગૃતિ દિવસ’ ઉજવવાય છે
- આ દીવસનો ઉદ્દેશ્ય ઓટીઝમ વિશે જાગૃતિ લાવવાનો અને આ રોગથી પીડિત લોકોના અધિકારોની ચર્ચા કરવાનો છે
- બાળકોના મગજમાં થતા ફેરફારોને કારણે થાય છે
ઓટીઝમ વિશે વૈશ્વિક જાગૃતિ લાવવાના પ્રયાસરૂપે, 2 એપ્રિલના રોજ ‘વિશ્વ ઓટીઝમ જાગૃતિ દિવસ’ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યો છે. આ દિવસનો ઉદ્દેશ્ય ઓટીઝમ વિશે જાગૃતિ લાવવાનો અને આ રોગથી પીડિત લોકોના અધિકારોની ચર્ચા કરવાનો છે. ઓટીઝમ એ એક વિકાસલક્ષી વિકાર છે જે વ્યક્તિની સામાજિક રીતે સંપર્ક કરવાની અને વાતચીત કરવાની ક્ષમતાને અસર કરે છે.
ઓટીઝમને ગુજરાતી ભાષામાં સ્વલીનતા કહેવામાં આવે છે. ઓટીઝમથી પીડાતા બાળકોની સંખ્યા માત્ર ગુજરાતમાં જ નહીં પરંતુ સમગ્ર વિશ્વમાં સમયાંતરે વધવા પામી હોવાનું જાણવા મળે છે. ઓટીઝમના કારણે બાળક સમાજમાં હળી મળી શકતું નથી. જેનાથી તેનો વિકાસ રૂંધાય છે. જો કે ઓટીઝમ માત્ર બાળકને જ નહીં તેના પરિવારને પણ પારાવાર મુશ્કેલીમાં મુકી દે છે.
ઓટીઝમને એક ક્રોનિક રોગ માનવામાં આવે છે. જ્યારે ઓટીઝમ ધરાવતા કેટલાક વ્યક્તિઓ પોતાના દમ પર જીવી શકે છે, ત્યારે અન્ય લોકો પાસે ઘણી મુશ્કેલીઓ હોય છે અને તેમને ટકી રહેવા માટે અન્ય લોકોની સહાયની જરૂર પડે છે.
વિશ્વ ઓટીઝમ જાગૃતિ દિવસ: ઇતિહાસ
મનોચિકિત્સક યુજેન બ્લ્યુલરે 1911માં “ઓટીઝમ” શબ્દ બનાવ્યો અને તેના લક્ષણો સમાન હોવાને કારણે તેને સ્કિઝોફ્રેનિયા અને તેના વચ્ચે તફાવત દર્શાવ્યો હતો. આ ઉપરાંત 1943માં તેમના “ઓટીસ્ટીક ડિસ્ટર્બન્સ ઓફ એફેક્ટિવ કોન્ટેક્ટ” પેપરમાં, બાળરોગ ચિકિત્સક ઓટીઝમને સામાજિક અને ભાવનાત્મક સ્થિતિ તરીકે ઓળખાવ્યું હતું. ત્યારબાદ તેમણે 1944માં ઓટીઝમને એક વિકાર તરીકે ઓળખાવ્યો હતો.
ઓટીઝમ પ્રત્યે જાગૃતિ અને સમજણ વધારવા માટે, સંયુક્ત રાષ્ટ્ર મહાસભા (UNGA) એ 2007માં “વિશ્વ ઓટીઝમ જાગૃતિ દિવસ” (WAAD) ની રચના કરી હતી. તેમજ સંયુક્ત રાષ્ટ્ર (UN) તેની સ્થાપનાથી 2 એપ્રિલના રોજ આ મહત્વપૂર્ણ દિવસની ઉજવણી કરી રહ્યું છે.
વિશ્વ ઓટીઝમ જાગૃતિ દિવસ 2025: થીમ
યુએન “એડવાન્સિંગ ન્યુરોડાયવર્સિટી એન્ડ ધ યુએન સસ્ટેનેબલ ડેવલપમેન્ટ ગોલ્સ (SDGs)” થીમ સાથે આ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવશે. આ વર્ષની થીમ ઓટીઝમ ધરાવતા લોકોને સમાવિષ્ટ પ્રથાઓ અને નીતિઓ કેવી રીતે મદદ કરી શકે છે તેના પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.
ઓટીઝમ થવાના કારણો
ઓટીઝમ ક્યાં કારણોથી થાય છે તે અંગે એક મત સાધી શકાતો નથી. કોઈ ચોક્કસ કારણથી ઓટીઝમ ઉદ્ભવે છે તેવું શોધાયું નથી. કેટલાક માને છે કે, ગર્ભસ્થ બાળકના વિકાસમાં આનુવંસિક કારણોથી સ્વલીનતા એટલે કે ઓટીઝમ થાય છે. અથવા ગર્ભનો અપુરતો વિકાસ પણ ઓટીઝમ પાછળ કારણભૂત હોય શકે છે. મગજમાં જરૂરી રસાયણનું અલ્પ પ્રમાણ પણ કારણભૂત હોય શકે છે. એક કરતા વધુ પરિબળો જવાબદાર હોય શકે છે. જો કે, ઓટીઝમથી પીડિત બાલકની કેળવણીમાં ધ્યાન રાખવામાં આવે તો ઘણા ખરા અંશે રાહત મળી શકે છે.
ઓટીઝમના કારણો શું છે?
‘ઓટિઝમ’ સ્પેક્ટ્રમ ડિસઓર્ડર તરીકે ઓળખાતી વિકાસલક્ષી વિકૃતિ વર્તણૂકીય અને સંદેશાવ્યવહારના લક્ષણો દ્વારા વર્ગીકૃત થયેલ છે. તેમજ જે વ્યક્તિની સામાજિક પરિસ્થિતિઓ તેમજ પુનરાવર્તિત અને પ્રતિબંધિત વર્તનને અસર કરે છે.ઓટીઝમ સામાન્ય રીતે બાળપણમાં શરૂ થાય છે, પુખ્તાવસ્થામાં રહે છે, અને વ્યક્તિના મૃત્યુ સુધી રહે છે. કેટલાક બાળકોને વારસામાં રેટ સિન્ડ્રોમ અથવા ફ્રેજીલ એક્સ સિન્ડ્રોમ જેવા આનુવંશિક રોગો મળે છે, જે ASD સાથે સંકળાયેલા છે, તેથી આ સ્થિતિમાં આનુવંશિક પરિબળો પણ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે.
કેટલાક સંશોધકો વધુમાં સૂચવે છે કે દવાઓ, વાયરલ ચેપ, ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન ગૂંચવણો અથવા અમુક પદાર્થોના સંપર્કમાં આવવાથી આ સમસ્યાઓ થઈ શકે છે અને ASD નું જોખમ વધી શકે છે.
વિશ્વ ઓટીઝમ જાગૃતિ દિવસ એક શક્તિશાળી યાદ અપાવે છે કે જાગૃતિ, સ્વીકૃતિ અને સમાવેશકતા ઓટીઝમ ધરાવતા વ્યક્તિઓના જીવનમાં પરિવર્તન લાવી શકે છે. સમજણને પ્રોત્સાહન આપીને અને સહાયક નીતિઓની હિમાયત કરીને, આપણે એવી દુનિયા બનાવી શકીએ છીએ જ્યાં ન્યુરોડાયવર્સ વ્યક્તિઓ ખીલી શકે. જેમ જેમ આપણે સંશોધન, શિક્ષણ અને સમાવેશ પહેલને આગળ વધારીએ છીએ, તેમ તેમ આપણે એવા સમાજની નજીક જઈએ છીએ જે ઓટીઝમ ધરાવતા લોકોની અનન્ય શક્તિઓ અને યોગદાનને માત્ર ઓળખતું નથી પણ તેની ઉજવણી પણ કરે છે.
