70ના દાયકામાં રિલીઝ થયેલી ફિલ્મ જય સંતોષી માતાને લઈને લોકોમાં ઘણો ક્રેઝ હતો. લોકો ગામડે-ગામડેથી ફિલ્મ જોવા આવતા અને મંદિરોની જેમ થિયેટરોની બહાર પગરખા-ચપ્પલ ઉતારતા. મહિલાઓ સ્ક્રીન પર ફૂલ અને સિક્કા ફેંકતી હતી. આ ફિલ્મે તે સમયગાળા દરમિયાન સારી એવી કમાણી કરી હતી.
70ના દાયકામાં જ્યારે અમિતાભ બચ્ચન, ધર્મેન્દ્ર અને રાજેશ ખન્નાનો જમાનો હતો ત્યારે કોઈએ વિચાર્યું પણ નહોતું કે આ દિગ્ગજોની ફિલ્મોને એક નાની ફિલ્મ ટક્કર આપશે. આ ફિલ્મનો શરૂઆતી ટ્રેન્ડ એવો હતો કે માત્ર ત્રણ દિવસની કમાણી જોતા આ ફિલ્મ ફ્લોપ માનવામાં આવી હતી. હકીકતમાં, એવું માનવામાં આવતું હતું કે તે સમયે, પૌરાણિક ફિલ્મોનો ચલણ એક દાયકા પહેલા સમાપ્ત થઈ ગયો હતો, તેથી કોઈ દેવી પર આધારિત ફિલ્મ જોવા કોણ આવશે જેના વિશે કોઈએ પહેલા ક્યારેય સાંભળ્યું ન હતું. પરંતુ સિનેમાઘરોમાં ફ્લોપ થયેલી આ ફિલ્મનો કોણ જાણે એવો કયો ચમત્કાર થયો કે તેણે કરોડો રૂપિયાની કમાણી કરી.
હવે તમે સમજી જ ગયા હશો કે અમે કઈ ફિલ્મ વિશે વાત કરી રહ્યા છીએ. હા, અમે વાત કરી રહ્યા છીએ 1975માં રિલીઝ થયેલી ફિલ્મ ‘જય સંતોષી મા’ની. આ ફિલ્મને લઈને લોકોમાં એટલો ક્રેઝ હતો કે લોકો તેને જોવા માટે ટોળા ઉમટી પડતા હતા અને થિયેટરો હાઉસફુલ થઈ જતા હતા. એવું કહેવાય છે કે તે સમયગાળા દરમિયાન ‘જય સંતોષી મા’ને હિટ બનાવવામાં મહિલાઓની સૌથી મોટી ભૂમિકા હતી. એટલા માટે દર શનિવારે મહિલાઓ માટે એક અલગ શો રાખવામાં આવતો હતો.
થિયેટરના દરવાજા બંધ થતાં જ સિનેમા હોલ મંદિરોમાં ફેરવાઈ જતા હતા.
અનિતા ગુહાએ ડિરેક્ટર વિજય શર્માની ફિલ્મ ‘જય સંતોષી મા’માં સંતોષી માતાની ભૂમિકા ભજવી હતી. કહેવાય છે કે ગામડાઓમાંથી લોકો ‘જય સંતોષી મા’ના દર્શન કરવા માટે શહેરો આવતા હતા. તેથી જ ફિલ્મના શો પણ લંબાવવામાં આવ્યા હતા. જ્યારે શહેરોના સિનેમા હોલ મહિલાઓ દ્વારા રોશનીથી ઝળહળતા હતા ત્યારે કહેવાય છે કે થિયેટરના દરવાજા બંધ થતાં જ અંદરનો નજારો બિલકુલ મંદિર જેવો થઈ જતો હતો. ફિલ્મ શરૂ થાય તે પહેલા આરતી કરવામાં આવી હતી અને પ્રસાદનું વિતરણ પણ કરવામાં આવ્યું હતું. ‘મેં તો આરતી ઉતારું રે સંતોષી માતા કી’ ગીત માટે મહિલાઓ આરતીની થાળી તૈયાર કરતી હતી. સ્ક્રીન પર ફૂલો ફેંકવામાં આવ્યા હતા અને સિક્કા પણ ફેંકવામાં આવ્યા હતા.
એક વ્યક્તિએ પગરખાં અને ચપ્પલ સંભાળીને ઘણું કમાયો હતો
આ ફિલ્મમાં અનિતા ગુહા ઉપરાંત કાનન કૌશલ, ભારત ભૂષણ અને આશિષ કુમાર પણ મહત્વના રોલમાં જોવા મળ્યા હતા. પોતાની રેડિયો ચેનલ પર આ ફિલ્મનો ઉલ્લેખ કરતી વખતે, અન્નુ કપૂરે એક વાર કહ્યું હતું કે “કારણ કે તે ધાર્મિક થીમ પર હતી, જ્યારે પણ લોકો આ ફિલ્મ જોવા માટે થિયેટરોમાં જતા હતા, ત્યારે તેઓ તેમના પગરખાં અને ચપ્પલ બહાર કાઢી લેતા હતા. આટલું જ નહીં પટનામાં એક વ્યક્તિએ જૂતા અને ચપ્પલ સંભાળવાને આવકનું સાધન બનાવ્યું હતું. તેણે પગરખાં અને ચપ્પલ વેચવા માટે થિયેટરની બહાર એક સ્ટોલ લગાવ્યો હતો અને જ્યાં સુધી ફિલ્મ થિયેટરોમાં રિલીઝ થઈ ત્યાં સુધીમાં તે વ્યક્તિની કમાણી લગભગ 1.70 લાખ રૂપિયા સુધી પહોંચી ગઈ હતી.”
આ ફિલ્મ પછી લોકોએ ઉપવાસ શરૂ કર્યા
કહેવાય છે કે ફિલ્મ ‘જય સંતોષી મા’ પહેલા લોકો સંતોષી માતા વિશે વધારે જાણતા ન હતા અને કોઈ ઉપવાસ પણ રાખતા ન હતા. પરંતુ આ ફિલ્મ પછી લોકોમાં સંતોષી માતા પ્રત્યેની ભક્તિ વધી અને લોકો સંતોષી માતાના ઉપવાસ કરવા લાગ્યા. આજે પણ ઘણી મહિલાઓ શુક્રવારે સંતોષી માતાનું વ્રત રાખે છે.
