સાયબર ફ્રોડને અટકાવવા કેન્દ્ર સરકારની ડિજિટલ સ્ટ્રાઈક

• સાયબર ફ્રોડને અટકાવવા કેન્દ્ર સરકારની ડિજિટલ સ્ટ્રાઈક
• અંદાજે 17 હજાર જેટલા વોટ્સએપ એકાઉન્ટ કર્યા બ્લોક

કેન્દ્ર દ્વારા દક્ષિણ એશિયન સાયબર ક્રૂક્સના 17 હજાર જેટલા વોટ્સએપ એકાઉન્ટ બ્લોક કરવામાં આવ્યા છે તેમજ એક્સક્લુઝિવ સૂત્રોએ પુષ્ટિ કરી કે આ ખાતાઓ ડિજિટલ ધરપકડ દ્વારા ભારતીયોને ફસાવવામાં સક્રિય રીતે સામેલ હતા. જાન્યુઆરી 2024 થી 50 %થી વધુ ખાતાઓ સક્રિય હતા.

સાયબર ફ્રોડમાં ભારતીયોને છેતરવા માટે એશિયન દેશોમાંથી કાર્યરત ઓફશોર ગુનેગારો સામે એક મહત્વપૂર્ણ પગલું ભરતા, ભારતે 17 હજાર જેટલા વોટ્સએપ એકાઉન્ટ્સને સફળતાપૂર્વક બ્લોક કર્યા છે. વિકાસથી પરિચિત ટોચના-સ્તરના સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, “ઓફશોર ક્રિમિનલ નેટવર્કને વિક્ષેપિત કરવાની વિશેષ પહેલમાં, ટીમ I4C એ દક્ષિણપૂર્વ એશિયા સ્થિત સાયબર ગુનેગારો દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતા 17 હજાર વોટ્સએપ એકાઉન્ટ્સને બ્લોક કરવા માટે ટેલિકોમ વિભાગ સાથે મળીને કામ કર્યું છે.” તેમજ સૂત્રોએ એ વાતની પણ પુષ્ટિ કરી છે કે આ ખાતાઓ ડિજિટલ ધરપકડ દ્વારા ભારતીયોને ફસાવવામાં સક્રિય રીતે સામેલ હતા. આ ઉપરાંત સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે જાન્યુઆરી 2024 થી 50 ટકાથી વધુ ખાતા સક્રિય હતા.

“આ એકાઉન્ટ્સનો ઉપયોગ વિવિધ પ્રકારના સાયબર ફ્રોડમાં થતો હતો. તેમાંથી મોટાભાગના લોકોનો ઉપયોગ ડિજિટલ ધરપકડ દ્વારા લોકોને છેતરવા માટે કરવામાં આવ્યો હતો. ભારતીયોને છેતરવા માટે સંકલનમાં બહુવિધ સિમ કાર્ડનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. તપાસ દરમિયાન જાણવા મળ્યું કે આ ખાતાઓના લોકેશન ભારતમાં નથી. કઠિન પ્રક્રિયા હોવા છતાં, સરકાર આ ખાતાઓને બ્લોક કરવામાં સફળ રહી છે,” એક વરિષ્ઠ સરકારી અધિકારીએ જણાવ્યું.

ભારતીય એજન્સીઓએ આ ખાતાઓને ઓળખવા માટે અદ્યતન ટેકનોલોજી અને આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સનો પણ ઉપયોગ કર્યો હતો. ત્યારે વધુમાં, વિવિધ રાજ્ય પોલીસ દળોએ આ 17 હજાર  વોટ્સએપ એકાઉન્ટ્સને બ્લોક કરવામાં કેન્દ્રીય એજન્સીઓને મદદ કરી હતી. ભારતીય એજન્સીઓએ અગાઉ Skype એકાઉન્ટ્સ બ્લોક કર્યા હતા, અને હવે, રાજ્યની સાયબર વિંગની મદદથી, આ વોટ્સએપ એકાઉન્ટ્સને બ્લોક કરવાથી સાયબર ગુનેગારોને મોટો ફટકો પડવાની ધારણા છે.

વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ પહેલેથી જ “ડિજિટલ ધરપકડ” ના જોખમો સામે ચેતવણી આપી હતી અને ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે કોઈ પણ તપાસ એજન્સી ક્યારેય પૈસાની માંગ કરવા અથવા લોકોની પૂછપરછ કરવા માટે ફોન અથવા વિડિઓ કૉલ પર સંપર્ક સ્થાપિત કરતી નથી. તેમના ‘મન કી બાત’ પ્રસારણ દરમિયાન, મોદીએ જણાવ્યું હતું કે સાયબર ક્રાઇમનું આ વિશિષ્ટ સ્વરૂપ સમાજના તમામ વર્ગોને અસર કરે છે. તેમજ તેમણે લોકોને આવા કૌભાંડનો સામનો કરવા માટે “રોકો, વિચારો અને પગલાં લો” નો મંત્ર અપનાવવા વિનંતી કરી.

ડિજિટલ અરેસ્ટ ફ્રોડ સ્કીમ હેઠળ, કોલ કરનારાઓ પોલીસ, CBI, RBI અથવા નાર્કોટિક્સ અધિકારીઓનો ઢોંગ કરે છે, તેમજ પીડિતોને છેતરવા માટે વિશ્વાસ સાથે વાત કરે છે. તેમણે કહ્યું કે, “લોકોએ મને મન કી બાતમાં આ વિશે વાત કરવાનું કહ્યું. તમારે આ સમજવાની જરૂર છે. પ્રથમ પગલું તમારી વ્યક્તિગત માહિતી એકત્રિત કરવાનું છે. તેમજ બીજું પગલું ભયનું વાતાવરણ ઊભું કરી રહ્યું છે. તેઓ તમને એટલા ડરાવશે કે તમે વિચારી પણ શકશો નહીં. ત્રીજું પગલું સમય દબાણ લાગુ કરી રહ્યું છે. ડિજિટલ ધરપકડનો ભોગ બનેલા લોકો સમાજના તમામ વર્ગો અને તમામ વય જૂથોમાંથી આવે છે. ઘણાએ પોતાની મહેનતથી કમાયેલા લાખો રૂપિયા ગુમાવ્યા છે. જો તમને ક્યારેય આવો ફોન આવે તો ગભરાશો નહીં. તમારે જાણવું જોઈએ કે કોઈ પણ તપાસ એજન્સી ફોન અથવા વિડિયો કૉલ પર આવી પૂછપરછ કરતી નથી.”