National Press Day 2024 : જે 16 નવેમ્બર 1966થી ભારતીય પ્રેસ પરિષદ દ્વારા તેમનું સતાવાર કાર્ય શરૂ કરેલ હતું ત્યારથી દર વર્ષે આજે “પ્રેસ ડે”ની ઉજવણી કરાય છે. ઉજવણીના હેતુમાં લોકોને પ્રેસ અંગે જાણકારી આપવાનો હેતુ છે. આજે દેશમાં પત્રકારત્વનું ક્ષેત્ર વ્યાપક બન્યું છે. આજનો પત્રકાર જનજન સુધી માહિતી પહોચાડવાનું સાધન બની ચૂકયો છે.
ભૂતકાળમાં, મીડિયાએ લાખો લોકોના હિતોનું રક્ષણ કરવામાં અને પારદર્શિતાને પ્રોત્સાહન આપવામાં અગ્રણી ભૂમિકા ભજવી છે. તેમજ પ્રેસના આ મહત્વપૂર્ણ યોગદાનને માન આપવા માટે દર વર્ષે 16 નવેમ્બરે “રાષ્ટ્રીય પ્રેસ દિવસ” ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસ સમાજમાં સ્વતંત્ર અને જવાબદાર પ્રેસની ભૂમિકાને રેખાંકિત કરે છે. જે તંદુરસ્ત લોકશાહી માટે જરૂરી છે.
પ્રેસ દિવસ ઇતિહાસ અને મહત્વ
રાષ્ટ્રીય પ્રેસ દિવસ દર વર્ષે 16 નવેમ્બરે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસ ભારતમાં પ્રેસ કાઉન્સિલ ઓફ ઈન્ડિયા (PCI) ની સ્થાપના અને પ્રેસની સ્વતંત્રતાના સન્માન માટે સમર્પિત છે. વર્ષ 1956 માં, પ્રથમ પ્રેસ કમિશને પત્રકારત્વમાં નીતિમત્તા અને જવાબદારી જાળવવા માટે એક વૈધાનિક સંસ્થાની સ્થાપના કરવાની ભલામણ કરી હતી. તેનો ઉદ્દેશ પ્રેસ સમુદાય અને સમાજ વચ્ચે સંવાદ સ્થાપિત કરવાનો અને વિવાદોમાં મધ્યસ્થી કરવાનો હતો. પરિણામે, 4 જુલાઈ, 1966ના રોજ પ્રેસ કાઉન્સિલ ઓફ ઈન્ડિયાની સ્થાપના થઈ. કાઉન્સિલે ઔપચારિક રીતે 16 નવેમ્બર, 1966ના રોજ તેનું કામ શરૂ કર્યું અને તેથી આ દિવસને “રાષ્ટ્રીય પ્રેસ દિવસ” તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. આજનો દિવસ આપણને સ્વતંત્રતા સંગ્રામમાં પત્રકારત્વના યોગદાન અને આઝાદી પછી લોકશાહીના રક્ષણમાં તેની ભૂમિકાની યાદ અપાવે છે. આ દિવસ પ્રેસને જવાબદાર, પારદર્શક અને નિષ્પક્ષ રાખવા માટે કહે છે.
આ દિવસની વિશેષતાઓ
મુક્ત અને જવાબદાર પ્રેસનું પ્રતીક:
આ દિવસ પ્રેસની સ્વતંત્રતા અને નિષ્પક્ષતા જાળવવાની પ્રતિબદ્ધતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે.
થીમ આધારિત ઇવેન્ટ્સ
દર વર્ષે કાઉન્સિલ એક વિશેષ થીમ બહાર પાડે છે, જે મુક્ત અને જવાબદાર પ્રેસના મહત્વને પ્રકાશિત કરે છે.
પુરસ્કારો અને સન્માન
આ પ્રસંગે, પત્રકારત્વમાં ઉત્કૃષ્ટ યોગદાન માટે રાષ્ટ્રીય પુરસ્કારો આપવામાં આવે છે.
સંભારણુંનું પ્રકાશન
પ્રેસ ડે પર એક વિશેષ સંભારણું બહાર પાડવામાં આવે છે, જે પત્રકારત્વના પડકારો અને તેના ભવિષ્ય પર પ્રકાશ ફેંકે છે.
રાષ્ટ્રીય પ્રેસ દિવસનો ઉદ્દેશ
રાષ્ટ્રીય પ્રેસ દિવસ મુક્ત, ન્યાયી અને જવાબદાર પ્રેસના મહત્વને રેખાંકિત કરે છે. લોકશાહીમાં મીડિયાને “ચોથો સ્તંભ” ગણવામાં આવે છે, જે લોકોને શિક્ષિત કરવામાં, સામાજિક મુદ્દાઓ પર જાગૃત વધારવામાં અને વિવિધ મંતવ્યોને એક મંચ પ્રદાન કરવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. મુક્ત પ્રેસ સરકાર અને અન્ય સંસ્થાઓને જવાબદાર ઠેરવીને જાહેર બાબતોમાં પારદર્શિતા સુનિશ્ચિત કરે છે.
