દિવસના સમયની ઊંઘ, જ્યારે મોટે ભાગે હાનિકારક લાગે છે, તે અંતર્ગત સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ જેમ કે ઊંઘની વિકૃતિઓ, તબીબી પરિસ્થિતિઓ અથવા વિટામિનની ઉણપ સૂચવી શકે છે. તેમજ હાયપરસોમનિયા, પૂરતી ઊંઘ હોવા છતાં દિવસના અતિશય નિંદ્રા દ્વારા વર્ગીકૃત થયેલ છે, તે દૈનિક જીવનને નોંધપાત્ર રીતે અસર કરી શકે છે. ઊંઘની સમસ્યાઓને સંબોધિત કરવી એ નિર્ણાયક છે, કારણ કે અભ્યાસો દિવસની ઊંઘ અને જ્ઞાનાત્મક ઘટાડા અને ઉન્માદના વધતા જોખમ વચ્ચે સંભવિત જોડાણ સૂચવે છે.
જીવનમાં એક અથવા વધુ વખત, આપણામાંના મોટા ભાગનાને ખોટા સમયે અને ખોટી જગ્યાએ બગાસું ખાવું અને ઊંઘી જવા માટે ‘સ્લીપીહેડ’ કહેવામાં આવે છે. તેમજ ઘણી વાર તે મોડી રાતની પાર્ટી અથવા મિત્રો સાથે નાઈટ-આઉટ, આખી રાત ગ્રુપ સ્ટડી અથવા કામ પર લાંબી મીટિંગ પછી વિચાર-મંથનનું પરિણામ હોય છે. તેમજ વ્યસ્ત સમયપત્રક પછી દિવસભર સૂવું એ નિરુપદ્રવી પાપ છે. જો કે, દિવસની ઊંઘ એક પેટર્ન બની જાય તો તે સારી નિશાની નથી.
ત્યારે કેટલીકવાર, ઝડપી જીવન ભાગ્યે જ તમને રોકાવાનો અને આરામ કરવાનો સમય આપે છે. પરંતુ સારા સ્વાસ્થ્ય માટે ઊંઘ એટલી જ જરૂરી છે, જેટલી આહાર અને કસરત. તેમજ સારી ઊંઘ તમારા મગજની કામગીરી, મૂડ અને સ્વાસ્થ્યને સુધારે છે. જ્યારે તમે જાગતા હોવ ત્યારે તમને જે રીતે લાગે છે તે અમુક અંશે તમે સૂતા હો ત્યારે શું થાય છે તેના પર આધાર રાખે છે. ઊંઘ દરમિયાન, તમારું શરીર તંદુરસ્ત મગજ કાર્યને ટેકો આપવા અને તમારા શારીરિક સ્વાસ્થ્યને જાળવવા માટે કામ કરે છે.
બાળકો અને કિશોરોમાં, ઊંઘ વૃદ્ધિ અને વિકાસમાં પણ મદદ કરે છે. તેમજ સમય જતાં અપૂરતી ઊંઘ લેવાથી લાંબા ગાળાની સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનું જોખમ વધી શકે છે. તમે કેવી રીતે વિચારો છો, પ્રતિક્રિયા આપો છો, કામ કરો છો, શીખો છો અને અન્ય લોકો સાથે કેવી રીતે મેળવો છો તે પણ અસર કરી શકે છે. નિયમિતપણે પૂરતી ગુણવત્તાયુક્ત ઊંઘ ન મળવાથી ઘણા રોગો અને વિકારોનું જોખમ વધે છે. આમાં હૃદયરોગ અને સ્ટ્રોકથી લઈને સ્થૂળતા અને ઉન્માદ સુધીનો સમાવેશ થાય છે.
ઊંઘ તમારા જીવનભર સારા સ્વાસ્થ્ય અને સુખાકારીમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. તેમજ ઊંઘ તમારા મગજને ઘડવામાં અને શીખવા અને યાદશક્તિના માર્ગોને જાળવી રાખવામાં મદદ કરે છે. તેમજ તે તમારા ન્યુરોન્સને એકબીજા સાથે વાતચીત કરવામાં પણ મદદ કરે છે. વાસ્તવમાં, ઊંઘ તમને તંદુરસ્ત વજન જાળવવામાં મદદ કરે છે, તમારા હૃદયની તંદુરસ્તી અને ચયાપચયને સુધારે છે, અને ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ, હૃદય રોગ, હાઈ બ્લડ પ્રેશર અને સ્ટ્રોક જેવી લાંબી પરિસ્થિતિઓનું જોખમ ઘટાડે છે. એટલું જ નહીં, ઊંઘ તમને તણાવ ઘટાડવામાં અને તમારો મૂડ સુધારવામાં મદદ કરે છે. તમે કેટલી સારી રીતે વિચારો છો, પ્રતિક્રિયા આપો છો, કામ કરો છો, શીખો છો અને અન્ય લોકો સાથે કેવી રીતે મેળવો છો તે પણ અસર કરે છે.
જો કે, દિવસ દરમિયાન સૂવું એ ચિંતાજનક સંકેત હોઈ શકે છે જે જ્ઞાનાત્મક ક્ષતિને સૂચવી શકે છે.
તમને દિવસ દરમિયાન ઊંઘ આવવાના ઘણા કારણો છે, જેમ કે:
ઊંઘનો અભાવ:
પૂરતી ઊંઘ ન લેવાથી દિવસ દરમિયાન વધુ પડતી ઊંઘ આવી શકે છે. આ શિફ્ટ વર્ક, કૌટુંબિક માંગ અથવા અન્ય પરિબળોને કારણે હોઈ શકે છે.
સ્લીપ ડિસઓર્ડર:
સ્લીપ ડિસઓર્ડર જેમ કે અવરોધક સ્લીપ એપનિયા અને નાર્કોલેપ્સી દિવસ દરમિયાન વધુ પડતી ઊંઘનું કારણ બની શકે છે.
દવાઓ:
કેટલીક દવાઓ, જેમ કે ટ્રાંક્વીલાઈઝર, ઊંઘની ગોળીઓ, એન્ટિહિસ્ટેમાઈન્સ અને અમુક પેઈનકિલર્સ, સુસ્તીનું કારણ બની શકે છે.
આહાર:
સંતુલિત આહાર ન લેવો અથવા ભોજન છોડવું એ થાકની લાગણીમાં ફાળો આપી શકે છે.
સર્કેડિયન ચક્ર:
આપણું સર્કેડિયન ચક્ર કુદરતી રીતે બપોરે ઊંઘનો સમયગાળો સૂચવે છે.
વિટામિન Dની ઉણપ:
વિટામિન Dની ઉણપ વૃદ્ધ વયસ્કોમાં દિવસ દરમિયાન વધુ પડતી ઊંઘનું કારણ બની શકે છે.
અન્ય તબીબી સ્થિતિઓ:
ડાયાબિટીસ, ક્રોનિક પીડા, અન્ડરએક્ટિવ થાઇરોઇડ, અને લોહીમાં સોડિયમના સ્તરોમાં ફેરફાર આ બધાને કારણે સુસ્તી આવી શકે છે.
હાયપરસોમનિયા:
હાયપરસોમનિયા એ એવી સ્થિતિ છે કે જ્યાં વ્યક્તિ પૂરતી માત્રામાં રાત્રે ઊંઘ લેવા છતાં દિવસ દરમિયાન જાગતા અને સજાગ રહેવાની અસમર્થતાનો સામનો કરે છે. તેમજ હાયપરસોમનિયા કામ પર અને સામાજિક રીતે કાર્ય કરવાની તમારી ક્ષમતાને અસર કરે છે, તેમજ તમારા જીવનની ગુણવત્તાને અસર કરે છે અને તમારી અકસ્માતની શક્યતા વધારે છે.
હાઈપરસોમનિયાના કારણો:
હાઈપરસોમનિયાના મોટાભાગના કેસોનું કારણ અજ્ઞાત રહે છે. તેમજ સંશોધકોએ મગજમાં ચેતાપ્રેષકોની સંભવિત ભૂમિકાઓ અને હાઈપોક્રેટીન/ઓરેક્સિન, ડોપામાઈન, હિસ્ટામાઈન, સેરોટોનિન અને ગામા-એમિનોબ્યુટીરિક એસિડ સહિત સેરેબ્રોસ્પાઈનલ પ્રવાહીની સંભવિત ભૂમિકાઓ પર ધ્યાન આપ્યું છે. આનુવંશિક જોડાણ શક્ય છે, કારણ કે આઇડિયોપેથિક હાઇપરસોમનિયા ધરાવતા 39% લોકોમાં કુટુંબનો ઇતિહાસ હાજર છે. સંશોધકો સર્કેડિયન રિધમમાં અમુક જનીનોની ભૂમિકાને પણ શોધી રહ્યા છે, જે આઇડિયોપેથિક હાઇપરસોમનિયા ધરાવતા લોકોમાં અલગ હોઈ શકે છે.
હાયપરસોમનિયાનું નિદાન:
આ રાતોરાત ઊંઘનો અભ્યાસ પરીક્ષણ, જેને પોલિસોમ્નોગ્રાફી તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, ઊંઘના તબક્કા દરમિયાન તમારા મગજના તરંગો, શ્વાસ લેવાની પેટર્ન, હૃદયની લય અને સ્નાયુઓની હિલચાલને માપે છે. આ ટેસ્ટ હોસ્પિટલ, સ્લીપ સ્ટડી સેન્ટર અથવા અન્ય નિયુક્ત સાઇટમાં અને પ્રશિક્ષિત ઊંઘ નિષ્ણાતની સીધી દેખરેખ હેઠળ કરવામાં આવે છે. તેમજ આ પરીક્ષણ ઊંઘનું કારણ માનવામાં આવતી વિકૃતિઓનું નિદાન કરવામાં મદદ કરે છે. મલ્ટીપલ સ્લીપ લેટન્સી ટેસ્ટ 2 કલાકના અંતરે સુનિશ્ચિત થયેલ 5, 20-મિનિટની નિદ્રા ટ્રાયલ દરમિયાન વ્યક્તિની ઊંઘી જવાની વૃત્તિને માપે છે. પરીક્ષણ મગજની પ્રવૃત્તિને રેકોર્ડ કરે છે, જેમાં REM ઊંઘ ધરાવતી નિદ્રાની સંખ્યાનો સમાવેશ થાય છે.
હાઈપરસોમનિયાની સારવાર:
ભલે તે દવા દ્વારા હોય કે જીવનશૈલીમાં ફેરફાર, હાઈપરસોમનિયા સારવાર યોગ્ય છે. દવા માટે, તમારે તમારા ચિકિત્સકની સલાહ લેવી જોઈએ અને મદદ લેવી જોઈએ. દવાઓ કરતાં વધુ, તે જીવનશૈલીમાં ફેરફાર છે જે વ્યક્તિને વધુ સારી રીતે સ્થિતિ સામે લડવામાં મદદ કરે છે. તેમજ ડૉક્ટરો હાઈપરસોમનિયાના દર્દીઓને સારી ઊંઘની આદતો જાળવવાની સલાહ આપે છે. આમાં નિયમિત ઊંઘનું શેડ્યૂલ સ્થાપિત કરવું, ઊંઘ માટે પરવાનગી આપે તેવું વાતાવરણ હોવું અને સૂવાનો સમય પહેલાં કેફીન અને કસરત મર્યાદિત કરવી જેવી બાબતોનો સમાવેશ થાય છે.
ઉન્માદનું જોખમ:
વૃદ્ધ વયસ્કો કે જેઓ દિવસના સમયે ઊંઘની લાગણી અનુભવે છે અથવા ઊંઘની સમસ્યાઓને કારણે ઓછી પ્રેરિત અનુભવે છે. તેઓ ડિમેન્શિયા સાથે સંકળાયેલ સિન્ડ્રોમ વિકસાવવાની વધુ સંભાવનાનો સામનો કરી શકે છે. આ સિન્ડ્રોમ, જેને મોટરિક કોગ્નિટિવ રિસ્ક સિન્ડ્રોમ કહેવાય છે, તે ધીમી ચાલવાની ગતિ અને યાદશક્તિની સમસ્યાઓની જાણ દ્વારા વર્ગીકૃત થયેલ છે, જો કે તેમાં હજુ સુધી ગતિશીલતાની વિકલાંગતા અથવા ઉન્માદ સામેલ નથી. તેમજ MCR ઘણીવાર ઉન્માદના લક્ષણો દેખાય તે પહેલાં દેખાય છે. દિવસની વધુ પડતી ઊંઘ અને ઓછો ઉત્સાહ ધરાવતા લોકોમાં આ ઊંઘ સંબંધિત ચિંતાઓ ન હોય તેવા લોકોની સરખામણીમાં MCR થવાની શક્યતા વધુ હતી. જ્યારે અભ્યાસ કારણ અને અસર સંબંધ સ્થાપિત કરતું નથી, તેમજ તે ઊંઘની આ સમસ્યાઓ અને MCR વિકસાવવાના વધતા જોખમ વચ્ચેના જોડાણને પ્રકાશિત કરે છે.
અસ્વીકરણ : અહીં આપેલી માહિતી માત્ર ધારણાઓ અને માહિતી પર આધારિત છે. અત્રે એ ઉલ્લેખ કરવો જરૂરી છે કે અબતક મીડિયા કોઈપણ માહિતીનું સમર્થન કે પુષ્ટિ કરતું નથી. કોઈપણ માહિતી અથવા માન્યતાને અમલમાં મૂકતા પહેલા, સંબંધિત નિષ્ણાતની સલાહ લો.
