પ્રણાયમ, જે શ્વાસ લેવાની કસરતનો એક પ્રકાર છે, તે આપણા ફેફસાં માટે અત્યંત ફાયદાકારક છે. દરરોજ આવું કરવાથી માત્ર આપણા ફેફસાં જ નહીં પરંતુ આપણા સમગ્ર સ્વાસ્થ્યને પણ ફાયદો થાય છે. તેના શારીરિક અને માનસિક બંને ફાયદા છે. અહીં આપણે અનુલોમ-વિલોમના ફાયદા વિશે જણાવીશું, જે પ્રાણાયામનો એક પ્રકાર છે. ચાલો જાણીએ અનુલોમ-વિલોમ કરવાથી થતા ફાયદાઓ વિશે.
અનુલોમ-વિલોમ શું છે?
અનુલોમ-વિલોમ એ શ્વાસ લેવાની કસરતનો એક પ્રકાર છે, જેમાં આપણે એકવાર આપણા નાકની જમણી બાજુએથી શ્વાસ લઈએ છીએ અને ડાબી બાજુએ શ્વાસ બહાર કાઢીએ છીએ. આ પછી તે જ પ્રક્રિયાને પુનરાવર્તિત કરો. આ એક સરળ પ્રક્રિયા જેવી લાગે છે, પરંતુ લાંબા ગાળે તેના ફાયદા ઘણા છે. આ પ્રાણાયામ મગજ અને નર્વસ સિસ્ટમ માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે.
રોજ અનુલોમ-વિલોમ કરવાથી લાભ થાય છે
તણાવ અને ચિંતા ઓછી થાય છે
અનુલોમ-વિલોમ સ્ટ્રેસ હોર્મોન કોર્ટિસોલના સ્તરને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે અને શરીરમાં ઓક્સિજનનો પ્રવાહ વધારે છે, જેનાથી વ્યક્તિ શાંત અને હળવાશ અનુભવે છે.
સારી ઊંઘ
આ પ્રાણાયામ શ્વાસને નિયમિત કરીને ઊંઘની ગુણવત્તામાં સુધારો કરે છે. તે અનિદ્રા અને ઊંઘની સમસ્યાથી રાહત આપે છે.
બ્લડ પ્રેશર નિયંત્રણ
અનુલોમ-વિલોમ બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે અને ઉચ્ચ બીપી સાથે સંકળાયેલા જોખમોને ઘટાડે છે.
પાચન સુધરે
આ પ્રાણાયામ પાચનતંત્રને સક્રિય કરે છે અને કબજિયાત, એસિડિટી અને અપચો જેવી સમસ્યાઓ દૂર કરે છે.
રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારે છે
અનુલોમ-વિલોમ રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત કરીને ચેપ સામે લડવામાં મદદ કરે છે.
ધ્યાન અને યાદશક્તિ સુધારે છે
આ પ્રેક્ટિસ મનને શાંત કરે છે અને ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની ક્ષમતા અને યાદશક્તિમાં વધારો કરે છે.
માથાનો દુખાવો અને આધાશીશીમાં રાહત
અનુલોમ-વિલોમ તણાવ સંબંધિત માથાનો દુખાવો અને માઇગ્રેનમાં રાહત આપે છે.
ઉર્જાનું સ્તર વધે છે
આ પ્રાણાયામ શરીરમાં ઉર્જાનો પ્રવાહ વધારીને થાક અને સુસ્તી ઘટાડે છે.
અસ્થમા અને અસ્થમામાં ફાયદાકારક –
અનુલોમ-વિલોમ શ્વસન માર્ગને ખોલીને અસ્થમા અને અસ્થમાના લક્ષણોને ઘટાડે છે.
મનની શાંતિ
નિયમિત અભ્યાસથી મનની શાંતિ અને ભાવનાત્મક સંતુલન મળે છે.
અનુલોમ-વિલોમ કેવી રીતે કરવું?
આરામદાયક મુદ્રામાં બેસો અને તમારી કરોડરજ્જુને સીધી રાખો.
તમારા અંગૂઠા વડે તમારું જમણું નસકોરું બંધ કરો અને ડાબા નસકોરા વડે ઊંડો શ્વાસ લો.
ડાબી નસકોરું બંધ કરો અને જમણા નસકોરા વડે ધીમે ધીમે શ્વાસ બહાર કાઢો.
હવે જમણા નસકોરા વડે શ્વાસ લો અને ડાબા નસકોરા વડે શ્વાસ બહાર કાઢો.
એ જ રીતે બંને નસકોરા વડે વારાફરતી શ્વાસ લેતા રહો.
અનુલોમ-વિલોમ ક્યારે અને કેટલા સમય સુધી કરવું જોઈએ?
અનુલોમ-વિલોમ દિવસમાં બે વાર, સવારે ખાલી પેટે અને સાંજે સૂતા પહેલા કરી શકાય છે. તમે 5-10 મિનિટથી શરૂ કરી શકો છો અને ધીમે ધીમે સમય વધારી શકો છો.
અનુલોમ-વિલોમ કોણે ન કરવું જોઈએ?
હૃદય રોગ, હાઈ બ્લડ પ્રેશર અથવા અન્ય કોઈ ગંભીર રોગથી પીડાતા લોકોએ અનુલોમ-વિલોમ કરતા પહેલા તેમના ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ.
અસ્વીકરણ : અહીં આપેલી માહિતી માત્ર ધારણાઓ અને માહિતી પર આધારિત છે. અત્રે એ ઉલ્લેખ કરવો જરૂરી છે કે અબતક મીડિયા કોઈપણ માહિતીનું સમર્થન કે પુષ્ટિ કરતું નથી. કોઈપણ માહિતી અથવા માન્યતાને અમલમાં મૂકતા પહેલા, સંબંધિત નિષ્ણાતની સલાહ લો.
