તહેવારોની સિઝન ચાલી રહી છે અને ગોવા જવાની યોજનાઓ બની રહી છે. તો દિવાળીના અવસર પર ગોવાની મુલાકાત કેમ ન લેવી જોઈએ. આપણે બધા જાણીએ છીએ કે દિવાળી આખા દેશમાં ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે, પરંતુ દરેક રાજ્યની પોતાની શૈલી અને તેની પાછળ એક અલગ વાર્તા છે, જેના આધારે દિવાળીની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.
ગોવામાં દિવાળી કેવી રીતે ઉજવવામાં આવશે? શું ગોવાની દિવાળી પણ પોર્ટુગીઝ સંસ્કૃતિની છાપ ધરાવે છે કે પછી ગોવાની દિવાળી બ્રિટિશ સંસ્કૃતિથી પ્રભાવિત છે?
જો તમે પણ આવું જ વિચારી રહ્યા છો તો તમારી જાણકારી માટે કહીએ તો તમે બિલકુલ ખોટું વિચારી રહ્યા છો.
ગોવામાં પણ હિન્દુ ધર્મની પૌરાણિક માન્યતાઓના આધારે દિવાળી ઉજવવામાં આવે છે. ગોવામાં પણ અનિષ્ટ પર સારાની જીત અને અંધકાર પર પ્રકાશના પ્રતીક તરીકે દિવાળી ઉજવવામાં આવે છે. આમ છતાં, ગોવાની દિવાળી દેશભરમાં ઉજવાતી દિવાળી કરતાં અલગ છે. ચાલો જાણીએ કેવી રીતે!
નરક ચતુર્દશી ખાસ છે, દિવાળી નહીં
આપણે બધા જાણીએ છીએ કે દિવાળી એ 5 દિવસનો તહેવાર છે, જે ધનતેરસથી શરૂ થાય છે અને ભાઈદૂજ અથવા ભાત્રી દ્વિતિયા સાથે સમાપ્ત થાય છે. આ 5 દિવસો દરમિયાન સૌથી વધુ લોકપ્રિય અને ઉજવવામાં આવતો તહેવાર દિવાળી છે, જે તહેવારોની આ શ્રેણીનો ત્રીજો દિવસ છે.
પરંતુ ગોવામાં, નરક ચતુર્દશી સૌથી વધુ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે, જે તહેવારોની આ શ્રેણીનો બીજો દિવસ છે. આ દિવસે લોકો તેમના ઘરોને દીવાઓથી શણગારે છે અને પૂતળા પણ બાળે છે જે સારાની જીતનું પ્રતીક છે. પરંતુ ગોવામાં જે પૂતળા દહન કરવામાં આવે છે તે લંકાપતિ રાવણનું નથી.
પૂતળા બાળવામાં આવે છે
માન્યતાઓ અનુસાર, દિવાળીના દિવસે, શ્રી રામ તેમના ભાઈ લક્ષ્મણ, માતા સીતા અને મહાન ભક્ત હનુમાન સાથે 14 વર્ષનો વનવાસ વીતાવીને અયોધ્યા પરત ફર્યા હતા. તે પહેલા નવરાત્રિ દરમિયાન દશેરાના દિવસે ભગવાન શ્રી રામે લંકાપતિ રાવણનો વધ કર્યો હતો, જેના પ્રતીક તરીકે આજે પણ લોકો દશેરાના દિવસે રાવણ, મેઘનાથ અને કુંભકર્ણના પૂતળા બાળે છે. પરંતુ ગોવામાં દશેરા પર નહીં પરંતુ નરક ચતુર્દશી પર પૂતળાનું દહન કરવામાં આવે છે અને જે પૂતળા દહન કરવામાં આવે છે તે લંકેશ રાવણનું નહીં પરંતુ નરકાસુરનું છે.
શ્રી રામ નહીં પરંતુ શ્રી કૃષ્ણ ગોવામાં દિવાળીના હીરો છે
જ્યારે 14 વર્ષના વનવાસ પછી શ્રી રામના અયોધ્યા પાછા ફરવાની ઉજવણી કરવા માટે સમગ્ર દેશમાં દિવાળી ઉજવવામાં આવે છે, ત્યારે ગોવામાં શ્રી કૃષ્ણના વિજયની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. હકીકતમાં, પૌરાણિક માન્યતાઓમાં એવું કહેવામાં આવે છે કે સ્થાનિક રહેવાસીઓ નરકાસુરથી આતંકિત રહેતા હતા. તેનાથી છૂટકારો મેળવવા માટે લોકોએ ભગવાન કૃષ્ણ પાસે મદદ માંગી હતી.
ગોવાના લોકોની રક્ષા માટે શ્રી કૃષ્ણએ નરકાસુર સાથે યુદ્ધ કર્યું અને તેને મારી નાખ્યો. તેની હત્યા કરીને, શ્રી કૃષ્ણએ માત્ર ગોવાના લોકોને જ નહીં પરંતુ નરકાસુરની 16 હજાર કન્યાઓને પણ મુક્ત કરી, જેમની સાથે શ્રી કૃષ્ણએ પાછળથી લગ્ન કર્યા. તેથી, ગોવામાં દિવાળીના હીરો ભગવાન શ્રી રામ નથી, પરંતુ શ્રી કૃષ્ણ છે. જન્માષ્ટમીની જેમ ગોવાના ગામડાઓમાં નરક ચતુર્દશીના દિવસે પણ યુવાનો અને નાના બાળકો શ્રી કૃષ્ણના વેશમાં નરકાસુરના પૂતળાનું દહન કરે છે.
સ્ત્રીઓ સુગંધિત ગાયના છાણની કેક બનાવે છે
ગોવામાં, નરક ચતુર્દશીના દિવસે, પુરુષો નરકાસુરના પૂતળાને બાળતા પહેલા તેમના શરીર પર પવિત્ર તેલ લગાવે છે. દિવાળીના દિવસે મહિલાઓ ચંદન, હળદર, સુગંધિત તેલ અને અન્ય સામગ્રીથી બનેલી પેસ્ટ લગાવે છે. આ પછી, પરિવારના બધા સભ્યો સાથે મળીને દેવી લક્ષ્મીની પૂજા કરે છે અને ભગવાનના દર્શન કરવા સ્થાનિક મંદિરોમાં જાય છે.
એકબીજાને મીઠાઈઓ આપવામાં આવે છે અને આ શુભ દિવસ ગામના તમામ લોકો દ્વારા ખૂબ જ આનંદ સાથે ઉજવવામાં આવે છે. અન્ય રાજ્યોની જેમ, દિવાળી પર, ગોવામાં પણ, ખાસ કરીને ઘરોને રોશનીથી શણગારવામાં આવે છે અને હા, ફટાકડા પણ ફોડવામાં આવે છે.
