તહેવારોની સિઝન શરૂ થઈ ગઈ છે અને નવરાત્રી અને કરવા ચોથ પછી, દરેક લોકો દિવાળીના 5 દિવસના તહેવારની રાહ જોઈ રહ્યા છે. દર વર્ષે કાર્તિક માસના કૃષ્ણ પક્ષની અમાવસ્યા તિથિએ દિવાળીનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે. આ વર્ષે તે 31 ઓક્ટોબર 2024, ગુરુવારે ઉજવવામાં આવશે. આ ખાસ દિવસે દેવી લક્ષ્મી અને ભગવાન ગણેશની પૂજા કરવાની પરંપરા છે. દિવાળીના દિવસે દેવી લક્ષ્મીની પૂજા કરવાની વિશેષ જોગવાઈ છે, પરંતુ શું લક્ષ્મી પૂજા દરમિયાન દેવી લક્ષ્મીની આરતી કરવી જોઈએ? વાસ્તવમાં, લોકો આ પૂજા આખા પરિવાર સાથે કરે છે અને ઘણીવાર પૂજાના અંતે દેવી-દેવતાઓની આરતી ગવાય છે. પરંતુ લક્ષ્મી પૂજા પર દેવી લક્ષ્મીની આરતીને લઈને અલગ-અલગ માન્યતાઓ છે. આ વિશે જાણીએ જ્યોતિષી પાસેથી.
દિવાળી પર દેવી લક્ષ્મીની આરતી કરવામાં આવતી નથી. દિવાળીની પૂજા દરમિયાન તમારે ફક્ત ભગવાન ગણેશ અને ભગવાન વિષ્ણુની જ પૂજા કરવી જોઈએ. કારણ કે જ્યારે દેવી લક્ષ્મીની આરતી થાય છે, ત્યારે દરેક વ્યક્તિ આરતી પર ઉભા રહે છે અને પછી વિદાય લે છે, તેવી જ રીતે જો દેવી લક્ષ્મી નીકળી જાય છે, તો તમારા જીવનમાં પૈસાની અછત આવશે. તેથી, દિવાળીની પૂજા દરમિયાન દેવી લક્ષ્મીની આરતી ક્યારેય ન ગાવી જોઈએ. તેના બદલે આ દિવસે વિધિ પ્રમાણે દેવી લક્ષ્મીની પૂજા કરવી જોઈએ. જો તમે ઈચ્છો તો માતા લક્ષ્મીનો મંત્ર ગાઈ શકો છો. આ સાથે, પૂજા દરમિયાન, તમારે મૌલી (કાલવ) માં આખી સોપારી લપેટીને પૂજામાં રાખવી જોઈએ. પૂજા પછી આ સોપારીને લાલ કપડામાં લપેટીને તમારી તિજોરીમાં રાખો. તે માતા લક્ષ્મીનું સ્વરૂપ છે. સાથે જ દેવી લક્ષ્મીની પૂજામાં આખા ધાણા અવશ્ય રાખવા જોઈએ.
દિવાળી પર લક્ષ્મીની પૂજા કરવાની સાચી રીત કઈ છે
1. ઉત્તર-પૂર્વ અથવા ઉત્તર દિશામાં સફાઈ કરીને સ્વસ્તિક બનાવો. તેની ઉપર ચોખાનો ઢગલો મૂકો. હવે તેની ઉપર એક લાકડાનું પ્લેટફોર્મ ફેલાવો. વાસણ પર લાલ કપડું ફેલાવો અને તેના પર દેવી લક્ષ્મીની મૂર્તિ અથવા ચિત્ર મૂકો. આ ચિત્રમાં ગણેશજી અને કુબેરના ચિત્રો પણ હોવા જોઈએ. માતાની જમણી અને ડાબી બાજુએ સફેદ હાથીઓના ચિત્રો પણ હોવા જોઈએ.
2. પૂજા સમયે પંચદેવની સ્થાપના અવશ્ય કરો. સૂર્યદેવ, શ્રી ગણેશ, દુર્ગા, શિવ અને વિષ્ણુને પંચદેવ કહેવામાં આવ્યા છે. આ પછી હળવો ધૂપ કરવો. તમામ મૂર્તિઓ અને ચિત્રોને પાણીનો છંટકાવ કરીને પવિત્ર કરો.
3. હવે કુશ (ઘાસ)ના આસન પર બેસીને દેવી લક્ષ્મીની ષોડશોપચાર પૂજા કરો. ષોડશોપચાર પૂજા એટલે 16 વિધિઓ સાથે પૂજા કરવી. પદ્ય, અર્ઘ્ય, આચમન, સ્નાન, વસ્ત્રો, આભૂષણો, સુગંધ, પુષ્પો, ધૂપ, દીવો, નેવૈદ્ય, આચમન, તાંબુલ, સ્તવપથ, તર્પણ અને નમસ્કાર. પૂજાના અંતે સંગાતા સિદ્ધિ માટે દક્ષિણા પણ અર્પણ કરવી જોઈએ.
4. દેવી લક્ષ્મી સહિત દરેક વ્યક્તિના કપાળ પર હળદર, કુમકુમ, ચંદન અને ચોખા લગાવો. પછી તેમને હાર અને ફૂલો અર્પણ કરો. પૂજા દરમિયાન અનામિકા આંગળી પર સુગંધ (ચંદન, કુમકુમ, અબીર, ગુલાલ, હળદર વગેરે) લગાવવી જોઈએ. તેવી જ રીતે ઉપરોક્ત ષોડશોપચારની તમામ સામગ્રીઓથી પૂજા કરો.
જો આપણે નાની પૂજા કરવી હોય તો પંચોપચાર પૂજા પદ્ધતિ અપનાવી શકીએ છીએ. જો દેવી લક્ષ્મીની વિગતવાર પૂજા કરવાની ઈચ્છા હોય તો તેના માટે ષોડશોપચાર પૂજા પદ્ધતિ અપનાવો.
