જાણો કેવી રીતે બને છે રુદ્રાક્ષ ?

તમે રુદ્રાક્ષના મહત્વ વિશે ઘણું વાંચ્યું હશે. તેમજ રુદ્રાક્ષની માળા ઘણા ઋષિઓના ગળામાં જોવા મળી હશે અને તેનો ઉપયોગ તમારા ઘરમાં પણ થતો હશે. આ દરમિયાન દડા જેવા દેખાતા રૂદ્રાક્ષનું હિન્દુ માન્યતાઓમાં ઘણું મહત્વ છે. આ સાથે લોકો તેની પૂજા કરે છે અને પોતાની પાસે રાખે છે. પરંતુ, શું તમે જાણો છો કે આ રૂદ્રાક્ષ શું છે અને તેમાં એકમુખી, બેમુખી કે પંચમુખી બનવાની કહાની શું છે. ત્યારે આવી સ્થિતિમાં જાણો  રુદ્રાક્ષ વિશે કે રુદ્રાક્ષમાં શું ખાસ છે અને તે કેવી રીતે બને છે.

રુદ્રાક્ષ શું છે?

રુદ્રાક્ષ એ ફળનું બીજ છે, એટલે કે તે ઝાડ પર ઉગે છે. તે મશીન કે કોઈ કારીગરની મદદથી બનાવવામાં આવતું નથી. જો હિન્દુ પરંપરાઓ અનુસાર જોવામાં આવે તો તેને ખૂબ જ પવિત્ર માળા માનવામાં આવે છે. જો શબ્દના આધારે જોવામાં આવે તો તે ભગવાન શિવ સાથે સંકળાયેલું છે, કારણ કે ‘રુદ્ર’ ભગવાન શિવ સાથે સંબંધિત છે અને અક્ષને અશ્રુ અથવા આંખ માનવામાં આવે છે. એટલા માટે ઘણા લોકો તેને શિવનું આંસુ કહે છે. તેટલા માટે તેને વિશેષ મહત્વ આપવામાં આવે છે અને રુદ્રાક્ષની માળા વિશે ઘણી માન્યતાઓ છે.

રુદ્રાક્ષ કેવી રીતે બને છે?

રુદ્રાક્ષ બનાવવાની પ્રક્રિયા સંપૂર્ણપણે કુદરતી છે, જે કૃત્રિમ રીતે તૈયાર કરવામાં આવતી નથી. તેમજ વાસ્તવમાં, રુદ્રાક્ષનું એક ફળ છે અને તે ફળની જેમ વધે છે. પરંતુ વૃક્ષ અને રુદ્રાક્ષ તમે માળામાં જુઓ છો તે રીતે સીધા ઉગતા નથી. પહેલા તે ગોળ ફળના રૂપમાં ઉગે છે, જે દેખાવમાં બોલ જેવું હોય છે. અને પ્રથમ તેનો રંગ લીલો છે. આ પછી, જેમ જેમ આ ફળ પાકે છે, તે વાદળી અથવા આકાશી રંગનું થઈ જાય છે. તેમજ તમે ઉપરની તસવીરમાં જોઈ શકો છો પાક્યા બાદ તે કયો રંગ દેખાય છે.

વાદળી રંગને કારણે, તેને બ્લુબેરી માળા પણ કહેવામાં આવે છે. તેમજ આ વૃક્ષો ખૂબ ઊંચા છે અને નેપાળ, દક્ષિણ પૂર્વ એશિયા, ઓસ્ટ્રેલિયા, હિમાલય અને ગંગાના મેદાનોમાં જોવા મળે છે. આ ફળ ઝાડ પર ઉગતા ઘણો સમય લાગે છે. તે સામાન્ય ફળની જેમ થોડા મહિનામાં નહીં, પરંતુ 3-4 વર્ષમાં પરિપક્વ થાય છે.

શું છે રુદ્રાક્ષના મુખની માન્યતા?

જ્યારે પણ રુદ્રાક્ષની વાત કરવામાં આવે છે ત્યારે તેના મુખ વિશે કહેવામાં આવે છે કે જો કોઈપણ રુદ્રાક્ષમાં 12 મુખ હોય તો તે એકમુખી રુદ્રાક્ષ છે. આ મુખ કોઈપણ મુખ જેવા હોતા નથી, પરંતુ રુદ્રાક્ષ પર બનેલી આ રેખાઓને મુખ કહેવામાં આવે છે. તેમજ આ રુદ્રાક્ષની રેખાઓ જ જણાવે છે કે આ રુદ્રાક્ષ કેટલા મુખવાળા છે. આ ચહેરાઓ 1 અને 21 સુધીના છે. આ ઉપરાંત દરેક પ્રકારના રુદ્રાક્ષમાં દરેક રેખા અલગ-અલગ અંતરે હોય છે અને તેના કારણે રુદ્રાક્ષનું કદ બદલાય છે, તેથી એક મુખી રુદ્રાક્ષને અલગ-અલગ કદ મળે છે.

રુદ્રાક્ષનું વૃક્ષ કેવી રીતે રોપવું

એર લેયરિંગ પદ્ધતિ દ્વારા રુદ્રાક્ષનું વૃક્ષ વાવી શકાય છે. આ માટે 3 થી 4 વર્ષ જૂના છોડની શાખામાં, પેપિનમાંથી રીંગ કાપીને તેના પર શેવાળ લગાવવામાં આવે છે. ત્યારપછી, તે 250 માઇક્રોન પોલિથીનથી ઢંકાયેલા રાખવામાં આવે છે. આ સાથે જ બંને બાજુથી દોરી બાંધવામાં આવે છે, ત્યારબાદ મૂળ લગભગ 45 દિવસમાં આવે છે. ત્યારબાદ તેને કાપીને નવી બેગમાં મૂકવામાં આવે છે. આ રીતે છોડ 15 થી 20 દિવસ પછી વધવા માંડે છે. આ ઉપરાંત નર્સરીમાંથી પણ રુદ્રાક્ષનો છોડ ખરીદી શકાય છે.

રુદ્રાક્ષના ઔષધીય ગુણ

રુદ્રાક્ષમાં ઔષધીય ગુણ પણ છે. ત્યારે ગળામાં તેની માળા પહેરવાથી બ્લડ પ્રેશર નિયંત્રણમાં રહે છે. આ ઉપરાંત, તેનું તેલ ખરજવું અને ખીલથી રાહત પૂરી પાડે છે. તેમજ રુદ્રાક્ષ શ્વાસનળીના અસ્થમામાં પણ રાહત આપે છે. આ સિવાય તેને પહેરવાથી ઉંમરની અસર ઓછી થાય છે. રુદ્રાક્ષ ધારણ કરવાથી હૃદયરોગ અને ગભરાટ વગેરેથી રાહત મળે છે.