- પ્રથમ પત્નીની હયાતીમાં બીજા લગ્નથી જન્મેલા પુત્રને આજીવિકા આપવા એસઈસીએલને આદેશ આપતી છત્તીસગઢ હાઇકોર્ટ
- છત્તીસગઢ હાઈકોર્ટે સાઉથ ઈસ્ટર્ન કોલફિલ્ડ લિમિટેડ (એસઈસીએલ)ના નિર્ણયને ઉલટાવીને મૃત સરકારી કર્મચારીના અનૌરસ પુત્રને અનુકંપાજનક રોજગાર માટે હકદાર હોવાનો ચુકાદો આપ્યો છે.
- જસ્ટિસ સંજય કે અગ્રવાલની સિંગલ બેન્ચે એસઈસીએલના એપ્રિલ 2015ના આદેશને રદ્દ કર્યો હતો. અગાઉ અરજદારની અરજીને ગેરકાનૂની હોવાના આધારે ફગાવી દેવાઈ હતી. અદાલતે 45 દિવસની અંદર આશ્રિત રોજગાર માટે અરજદારના દાવાની પ્રક્રિયા કરવા નિર્દેશ આપ્યો હતો.
આ કેસ એક જટિલ ઇતિહાસ ધરાવે છે. મૃતક મુનીરામ કુરેને બે પત્નીઓ હતી સુશીલા કુરે અને વિમલા કુરે. તેમના મૃત્યુ પછી વિમલાએ તેની ચાર પુત્રીઓ અને પુત્ર (અરજીકર્તા વિક્રાંત કુમાર) સાથે ઉત્તરાધિકાર પ્રમાણપત્ર માટે ભારતીય ઉત્તરાધિકાર અધિનિયમ, 1925ની કલમ 372 હેઠળ અરજી દાખલ કરી હતી, જે તેમની તરફેણમાં મંજૂર કરવામાં આવી હતી. ત્યારબાદ સુશીલાએ ઉત્તરાધિકાર પ્રમાણપત્ર રદ કરવા માટે અરજી દાખલ કરી હતી પરંતુ સમાધાન થયા બાદ તેને પાછી ખેંચી લીધી હતી.
2015માં, એસઈસીએલએ આશ્રિત રોજગાર માટે વિક્રાંતના દાવાને નકારી કાઢ્યો હતો. તેની માતા, વિમલા કુરેએ તેના માટે નોકરીની માંગ કરતી રિટ પિટિશન દાખલ કરી હતી. કોર્ટે પ્રતિવાદીઓને તેણીની અરજી પર નિર્ણય લેવાનો આદેશ આપીને અરજીનો નિકાલ કર્યો હતો. ત્યારબાદ વિક્રાંતે હાઇકોર્ટમાં અરજી કરી એસઈસીએલ દ્વારા આશ્રિત રોજગાર માટેની તેમની અરજી નકારવાના આદેશને હાઇકોર્ટમાં પડકાર્યો હતો.
અરજદારના વકીલ સંદીપ દુબેએ દલીલ કરી હતી કે ઉત્તરાધિકાર કોર્ટે અરજદારને મુનીરામ કુરેના પુત્ર તરીકે પહેલેથી જ માન્યતા આપી હોવાથી એસઈસીએલએ આશ્રિત રોજગાર માટેની તેમની અરજી નકારી ન હોવી જોઈએ.
એસઈસીએલના વકીલે દલીલ કરી હતી કે વિક્રાંત લાભ મેળવવા માટે હકદાર નથી કારણ કે તેનો જન્મ મુનિરામ કુરેના બીજા લગ્નમાંથી થયો હતો.
એવો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો હતો કે સુશીલાએ તેમના લગ્નના દોઢ વર્ષ પછી મુનિરામને છોડી દીધા હતા, તેમની પાછળ તેમની યુનિયનમાંથી એક પુત્રી હતી. મુનીરામે પાછળથી વિમલા સાથે લગ્ન કર્યા, જેની સાથે તેને ચાર બાળકો હતા, એમ અરજદારના વકીલે જણાવ્યું હતું.
બંને પક્ષોને સાંભળ્યા પછી અને સબમિશન અને રેકોર્ડની સમીક્ષા કર્યા પછી હાઇકોર્ટએ અવલોકન કર્યું કે ઉત્તરાધિકાર કોર્ટનો આદેશ, જેણે વિમલા કુરેને મુનીરામ કુરેની પત્ની અને અરજદારને તેના પુત્ર તરીકે જાહેર કર્યો હતો, તે અંતિમ અને પ્રતિવાદીઓ માટે બંધનકર્તા હતો.
અદાલતે સર્વોચ્ચ અદાલતના ચુકાદાઓ પર આધાર રાખ્યો હતો, જેમાં એવું માનવામાં આવતું હતું કે બીજા લગ્નથી જન્મેલું બાળક હજી પણ કાયદેસરનું બાળક છે અને તે નિમણૂક માટે હકદાર છે. કોર્ટે નોંધ્યું હતું કે નિમણૂકનો હેતુ મૃત કર્મચારીના પરિવારમાં નિરાધારતા અને મુશ્કેલીઓને રોકવાનો છે. એકવાર હિંદુ મેરેજ એક્ટની કલમ 16 એ લગ્નથી જન્મેલા બાળકનો ઉલ્લેખ કરે છે જ્યારે અગાઉના લગ્ન કાયદેસર તરીકે ટકી રહ્યા છે, તે રાજ્ય માટે કલમ 14 સાથે સુસંગત આવા બાળકને લાભ મેળવવાથી બાકાત રાખવા માટે ખુલ્લું રહેશે નહીં.
