માં પાટેશ્વરી શક્તિપીઠ અથવા દેવીપાટન મંદિર, દેવી ભાગવત, સ્કંદ અને કાલિકા અને શિવ પુરાણ જેવા પુરાણોમાં ઉલ્લેખિત શક્તિપીઠોમાંથી એક, ખૂબ જ પ્રાચીન અને પ્રસિદ્ધ શક્તિપીઠ છે. તે 51 શક્તિપીઠોમાંથી એક છે જે શિવ અને સતીના પ્રેમનું પ્રતીક છે. અહીં મંદિરના મુખ્ય પૂજારી તમે કયારેય સાંભળ્યું પણ નબ હોઈ તે રીતે પૂજા કરે છે.
માં પાટેશ્વરી શક્તિપીઠ અથવા દેવીપાટન મંદિર, દેવી ભાગવત, સ્કંદ અને કાલિકા અને શિવ પુરાણ જેવા પુરાણોમાં ઉલ્લેખિત શક્તિપીઠોમાંથી એક, ખૂબ જ પ્રાચીન અને પ્રસિદ્ધ શક્તિપીઠ છે. તે 51 શક્તિપીઠોમાંથી એક છે જે શિવ અને સતીના પ્રેમનું પ્રતીક છે. અહી પાટણ દેવીમાં માતાનો ડાબો ખભા પડી ગયો હતો. કેટલાક લોકો માને છે કે આ સ્થાન પર જગદંબા સતીનું પાટણનું કપડું પડ્યું હતું, જેની પુષ્ટિ એક પ્રાચીન શ્લોક દ્વારા પણ થાય છે.
માં પાટેશ્વરી શક્તિપીઠનું મહત્વ
અહીં માતાની મૂર્તિ છે, તેની સામેના યજ્ઞમાં પતિ શિવનું સ્થાન એક સુરંગ છે જ્યાં માતાનો સ્કંધ અથવા પટ્ટો પડ્યો હતો, તેથી તેનું નામ પાતાળેશ્વરી છે. અહીં એક સૂર્ય કુંડ પણ છે જ્યાં એવું માનવામાં આવે છે કે દ્વાપર યુગમાં શ્રી પરશુરામ અને સૂર્યના પુત્ર મહારથી કર્ણએ સૂર્ય કુંડમાં સ્નાન કર્યું હતું અને દૈવી શસ્ત્રો શીખ્યા હતા. તે દરરોજ સૂર્યની પૂજા કરતો હતો.
એવું કહેવાય છે કે મંદિરના નિર્માણના સમયથી અહીં ધુમાડો સળગી રહ્યો છે. જો કોઈ પણ ભક્ત સાચા મનથી આ મંદિરમાં કોઈ ઈચ્છા કરે તો દેવી માતા તેની બધી ઈચ્છાઓ પૂરી કરે છે. અહીંની પૂજા ખૂબ જ વિચિત્ર અને ગુપ્ત છે. નવરાત્રિ દરમિયાન દૂર-દૂરથી લાખો ભક્તો અહીં આવે છે અને દર્શન કરે છે. અહીં ચૈત્ર નવરાત્રિ દરમિયાન પંચમીના દિવસથી નાથ સંપ્રદાયના પૂજારીઓ નેપાળથી આવે છે અને માતાની પૂજાનું ધ્યાન રાખે છે અને દશમી સુધી પણ આ જ કાર્ય કરે છે.
અહીં વર્ષના બંને નવરાત્રી દરમિયાન મોટો મેળો ભરાય છે જેમાં લાખો ભક્તો આવે છે અને માતાની પૂજા કરીને પુણ્ય કમાય છે. માં પાટણ દેવી મંદિર નેપાળ અને ભારતની સરહદ પર સ્થિત ઉત્તર પ્રદેશના બલરામપુર જિલ્લાના તુલસીપુરમાં આવેલું છે.
માં પાટેશ્વરી શક્તિપીઠનો ઈતિહાસ
આ સ્થાનનું વર્ણન પુરાણોમાં દેવી ભાગવત અને શિવ ચરિત્રમાં કરવામાં આવ્યું છે. શાસ્ત્રો અનુસાર, યજ્ઞમાં પિતા પ્રજાપતિ દક્ષ માટે સ્થાન ન જોઈને પતિ શિવના અપમાનથી ક્રોધિત જગદંબા સતીએ યજ્ઞમાં કૂદીને પોતાનો જીવ આપી દીધો. આના કારણે મહાદેવ શિવ ગુસ્સે થયા અને રાજા દક્ષના યજ્ઞનો નાશ કર્યો અને સતીના મૃતદેહને ખભા પર લઈને ઉન્માદભેર ફરવા લાગ્યા. આનાથી બ્રહ્માંડમાં અરાજકતા સર્જાઈ અને વિશ્વ ચક્ર ખોરવાઈ ગયું. પછી દેવી-દેવતાઓ ભગવાન વિષ્ણુ પાસે ગયા. ભગવાન વિષ્ણુએ પોતાના સુદર્શન ચક્રથી સતીના મૃતદેહને કાપીને પૃથ્વી પર ફેંકી દીધો. ભારતમાં વિવિધ સ્થળોએ માતાના મૃતદેહના 51 ટુકડા પડ્યા હતા અને જ્યાં તેઓ પડ્યા હતા ત્યાં શક્તિપીઠની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી.
અહીં માતાની પૂંછડી સાથે તેના ડાબા ખભાનો ભાગ પડી ગયો હતો જેના કારણે તે દેવી પાટણ તરીકે ઓળખાય છે. આ માની મૂર્તિની સામે પથ્થરોથી ઢંકાયેલી જગ્યા છે, જ્યાં માનો સ્કંધ પડ્યો હતો, અહીં એક સુરંગ બની હતી જેને હવે ઢાંકી દેવામાં આવી છે. આ દેવી માતાની આઠ હાથવાળી મૂર્તિ છે જેની પૂજા અને શણગાર ગુપ્ત રીતે કરવામાં આવે છે.
માં પાટેશ્વરી શક્તિપીઠ પાસે આવેલી ટનલ વિશે અન્ય પ્રખ્યાત દંતકથા
જ્યારે ભગવાન રામે સીતાજીને લંકા પર વિજય મેળવ્યા બાદ ફરીથી અગ્નિ પરિક્ષા લેવાનું કહ્યું ત્યારે સીતાજીને અપમાન થયું અને શરમ સાથે તેમણે પૃથ્વી માતાને પોતાના ખોળામાં લેવા માટે પ્રાર્થના કરી. પછી પૃથ્વી ફાટી ગઈ અને પૃથ્વી માતા સિંહાસન પર બેસીને બહાર આવી અને માતા સીતાને તેમના ખોળામાં બેસાડી ધરતીમાં સમાય ગયા હતા.
એવું માનવામાં આવે છે કે આ તે સ્થાન છે જ્યાં માતા સીતાએ પૃથ્વી પર પ્રવેશ કર્યો હતો અને અહીં એક સુરંગ બનાવવામાં આવી હતી જે અંડરવર્લ્ડ તરફ જાય છે. હવે તેના મુખ પર એક મંચ બનાવવામાં આવ્યો છે જેના પર ભક્તો અખંડ ફૂલ અને પ્રસાદ ચઢાવીને પુણ્યના સહભાગી બને છે.
અહીં એક શાશ્વત જ્યોત છે જે મંદિરના નિર્માણના સમયથી જ પ્રજ્વલિત છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જે તળાવમાં કર્ણ સૂર્યની પૂજા કરતો હતો તેમાં સ્નાન કરવાથી રક્તપિત્ત અને અન્ય ચામડીના રોગો મટે છે. અખંડ ધૂન અહીં પ્રાચીન કાળથી સળગી રહી છે.
મુખ્ય પૂજારી વિચિત્ર પૂજા કરે છે
અહીં, વ્રત અનુસાર, લોકો મુંડન સંસ્કાર પણ ખૂબ જ ધામધૂમથી કરે છે. અહીં, ઘણા દિવસોની પૂજા અને વ્રત પછી, લોકો ભોજન રાંધે છે અને મંદિરની બહાર આંગણામાં રોકાય છે અને વહેલી સવારે તળાવમાં સ્નાન કરે છે અને માતાની પૂજા કરે છે. મંદિર સવારથી સાંજના 4 વાગ્યા સુધી ખુલ્લું રહે છે. પછી, એક વિચિત્ર પૂજા દરમિયાન, મંદિરના મુખ્ય પૂજારી મુખ્ય મંદિરની આસપાસ જાય છે, મંદિરની અંદર જાય છે અને દરવાજા બંધ કરે છે અને 3 કલાક પછી ફરીથી સાંજે 7 વાગ્યે દરવાજા ખોલે છે અને બહાર આવે છે. ત્યાં સુધી તે અંદર ગુપ્ત પૂજા કરે છે અને પછી મંદિર દર્શન માટે ખુલે છે.
અસ્વીકરણ : અહીં આપેલી માહિતી માત્ર ધારણાઓ અને માહિતી પર આધારિત છે. અત્રે એ ઉલ્લેખ કરવો જરૂરી છે કે અબતક મીડિયા કોઈપણ માહિતીનું સમર્થન કે પુષ્ટિ કરતું નથી. કોઈપણ માહિતી અથવા માન્યતાને અમલમાં મૂકતા પહેલા, સંબંધિત નિષ્ણાતની સલાહ લો.
