દર વર્ષે વરસાદની મોસમમાં દેશમાં ભૂસ્ખલન, વીજળી પડવી, હિમપ્રપાત, નદીઓ વહેવી અને પૂર જેવી કુદરતી આફતો સર્જાય છે. જેના કારણે મોટા પાયે જાન-માલનું નુકસાન થાય છે.
આ તમામ બાબતોને ધ્યાનમાં રાખીને સરકારે ‘મિશન મૌસમ’ શરૂ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. ભારતીય વૈજ્ઞાનિકો આગામી પાંચ વર્ષમાં આવી કુદરતી આફતોને રોકવા માટે કામ કરી રહ્યા છે. સરકારે આ માટે 2000 કરોડ રૂપિયા પણ ફાળવ્યા છે.
શું વરસાદને મરજીથી રોકી શકાય
આ પ્રોજેક્ટનો ઉદ્દેશ્ય હવામાનની આગાહીને સુધારવા અને ઝડપી અપડેટ્સ માટે ચેટ GPT જેવી એપ લાવવાનો છે. ભારતીય હવામાનશાસ્ત્રીઓને આશા છે કે આગામી પાંચ વર્ષમાં તેમની પાસે વરસાદમાં વધારો જ નહીં, પણ અમુક વિસ્તારોમાં કરા અને વીજળી સહિતની મરજી મુજબ તેને અટકાવવા માટે પૂરતી કુશળતા હશે. ઉદાહરણ તરીકે, જો તમે કોઈ ચોક્કસ દિવસે વરસાદને રોકવા માંગતા હો, તો તેને રોકી શકાય છે.
2000 કરોડનું બજેટ
સરકારે મિશન મૌસમ માટે 2000 કરોડ રૂપિયાનું બજેટ આપ્યું છે. આ સાથે હવામાન વિભાગને અપગ્રેડ કરવામાં આવશે. અહેવાલો અનુસાર, દેશમાં હવામાનની આફતોને કારણે દર વર્ષે લગભગ 10,000 લોકો મૃત્યુ પામે છે, પરંતુ હવે ઘણા લોકોના જીવ બચાવી શકાય છે. દેશમાં આવનારી કોઈપણ આપત્તિ અંગે લોકો અગાઉથી એલર્ટ થઈ શકશે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં મળેલી કેન્દ્રીય કેબિનેટની બેઠકમાં આ મિશન શરૂ કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો.
હવામાન GPT
હાલમાં ચેટ GPTએ ખૂબ જ ઝડપથી પોતાની જાતને સ્થાપિત કરી છે. આ જ તર્જ પર ભારત મૌસમ GPT લાવવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે. જો આ મિશન સફળ થશે તો મૌસમ GPT પણ ચેટ GPTની જેમ કામ કરશે. વૈજ્ઞાનિકોનું કહેવું છે કે આના દ્વારા હવામાનની માહિતી અગાઉથી મળી જશે, જે ટેક્સ્ટ કે ઓડિયો સ્વરૂપમાં હોઈ શકે છે.
વિદેશમાં તેનો ઉપયોગ
તમને જણાવી દઈએ કે અમેરિકા, કેનેડા, ચીન, રશિયા અને ઓસ્ટ્રેલિયા સહિત અન્ય દેશોમાં ક્લાઉડ સીડિંગ, એરક્રાફ્ટનો ઉપયોગ કરીને વરસાદને દબાવવા અને વધારવાની ટેકનિકનો ઉપયોગ પહેલાથી જ મર્યાદિત રીતે કરવામાં આવી રહ્યો છે. આમાંના કેટલાક દેશોમાં, ક્લાઉડ સીડીંગ પ્રોજેક્ટ, જેને ઓવરસીડીંગ કહેવામાં આવે છે, ફળોના બગીચા અને અનાજના ખેતરોને નુકસાન અટકાવવા માટે અતિવૃષ્ટિ ઘટાડવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે શરૂ કરવામાં આવ્યા છે.
