હિન્દુ ધર્મમાં કોઈ પણ તહેવાર હોય, કપાળ પર તિલક લગાવ્યા વિના તે તહેવાર અધૂરો માનવામાં આવે છે. ભારતીય સંસ્કૃતિના લગભગ દરેક તહેવાર પર કપાળ પર તિલક લગાવવાની પરંપરા છે. કપાળ પર તિલક લગાવવું માત્ર તહેવારો પૂરતું જ સીમિત નથી, પરંતુ કોઈ પણ શુભ સમયે કે શુભ પ્રસંગમાં તેને શુભ માનવામાં આવે છે.
દેવી-દેવતાઓ, સંતો અને યોગીઓના કપાળ પર હંમેશા તિલક લગાવવામાં આવે છે. કોઈ પણ પરંપરા કોઈને કોઈ કારણસર બને છે, કપાળ પર તિલક લગાવવું એ પણ તેમાંથી એક છે. કપાળ પર તિલક લગાવવાના મહત્વ વિશે બહુ ઓછા લોકો જાણે છે, ખાસ વાત એ છે કે તેનું માત્ર ધાર્મિક મહત્વ નથી પણ વૈજ્ઞાનિક મહત્વ પણ છે. ચાલો આ લેખમાં તેના વિશે વિગતવાર જાણીએ.
તિલક લગાવવાનું ધાર્મિક મહત્વ
ભારતીય પરંપરામાં કપાળ પર તિલક લગાવવું પણ સન્માનની નિશાની માનવામાં આવે છે. માન્યતાઓ અનુસાર, કપાળ પર તિલક લગાવવાથી સકારાત્મકતા આવે છે અને કુંડળીમાં હાજર જ્વલંત ગ્રહો શાંત થાય છે. શાસ્ત્રો અનુસાર જે વ્યક્તિ ચંદનનું તિલક લગાવે છે તેના ઘર ધનથી ભરેલું રહે છે અને સૌભાગ્ય વધે છે. કપાળ પર તિલક લગાવવાથી જીવનમાં કીર્તિ વધે છે અને પાપોનો નાશ થાય છે. ઉપરાંત, જીવનમાંથી નકારાત્મકતા દૂર થાય છે અને તમારી આસપાસ સકારાત્મકતાની લાગણી રહે છે. તેનાથી આપણા મનમાં સારા વિચારો આવે છે અને કોઈપણ કાર્ય કરવાની આપણી ક્ષમતા અનેક ગણી વધી શકે છે.
દરેક આંગળીથી તિલક લગાવવાનું અલગ-અલગ મહત્વ
સ્કંદપુરાણ અનુસાર અલગ-અલગ આંગળીઓથી તિલક લગાવવાથી અલગ-અલગ પરિણામો મળે છે. આ વાતને એક શ્લોક દ્વારા સમજાવવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો છે, જેના વિશે તમારે પણ જાણવું જોઈએ.
અનામિક શાન્તિદા પ્રોક્તા મધ્યમાયુષ્કરી ભવેત્ ।
અંગુષ્ઠા પુષ્ટિદાહ પ્રોક્તા તર્જની મોક્ષદાયિની ।
અર્થ – અનામિકા આંગળી પર તિલક લગાવવાથી શાંતિ, મધ્ય આંગળી પર જીવન, અંગૂઠા પર સ્વાસ્થ્ય અને તર્જની પર મોક્ષ મળે છે.
વૈજ્ઞાનિક અભિગમ
મગજ એ કપાળની બે ભ્રમરોની વચ્ચે સુષુમ્ના, ઇડા અને પિંગલા નાડીઓના સંવેદનાત્મક તંતુઓનું કેન્દ્ર છે, જે દૈવી આંખ અથવા ત્રીજી આંખ સમાન માનવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં કપાળ પર તિલક લગાવવાથી આજ્ઞા ચક્ર જાગૃત થાય છે અને વ્યક્તિની શક્તિ ઉર્ધ્વગામી બને છે, જેનાથી તેનું જોમ અને તેજ વધે છે. નિયમિતપણે કપાળ પર તિલક લગાવવાથી વ્યક્તિ ઠંડક, તાજગી અને શાંતિનો અનુભવ કરે છે. મન શુદ્ધ બને છે અને સાચા રસ્તે આગળ વધવાની પ્રેરણા આપે છે. તિલક લગાવવાથી વિવેક અને આત્મવિશ્વાસ જળવાઈ રહે છે. તેનાથી માથાના દુખાવામાં રાહત મળે છે અને બુદ્ધિ પણ તેજ થાય છે.
અસ્વીકરણ: આ લેખ લોક માન્યતાઓ પર આધારિત છે. આ લેખમાં સમાવિષ્ટ માહિતી અને તથ્યોની ચોકસાઈ અને સંપૂર્ણતા માટે અબતક મીડિયા જવાબદાર નથી.
