Egg donorનો સરોગસી દ્વારા જન્મેલા બાળક પર કોઈ કાનૂની અધિકાર નથી. EGG અથવા શુક્રાણુ ડોનર IVF સારવાર દ્વારા જન્મેલા બાળક માટે માતાપિતાના અધિકારોનો દાવો કરી શકતા નથી.
બોમ્બે હાઈકોર્ટે મંગળવારે આ નિર્ણય સંભળાવ્યો છે. એક કેસના સંદર્ભમાં, કોર્ટે કહ્યું છે કે દાતા સરોગસી દ્વારા જન્મેલા બાળક પર જૈવિક માતાનો અધિકાર મેળવી શકતા નથી. સરોગસી એક્ટ હેઠળ, માત્ર દાતાનું જૈવિક યોગદાન આપવામાં આવે છે અને જન્મ સમયે બાળકના કાયદેસર માતાપિતાની ઓળખ કરવામાં આવે છે. આ નિર્ણય સાથે, સરોગસી અને દાતાના અધિકારો વચ્ચેની સીમાઓ સ્પષ્ટ થઈ ગઈ છે.
બોમ્બે હાઈકોર્ટે થાણે કોર્ટના આદેશને રદ કર્યો હતો જેમાં અરજદાર મહિલાને તેના જોડિયા બાળકો સાથે પ્રવેશ નકારવામાં આવ્યો હતો કારણ કે તે તેમની જૈવિક માતા નથી. હાઈકોર્ટે આ મામલે પોતાનો ચુકાદો આપતા કહ્યું કે જો કોઈ વ્યક્તિ એગ કે શુક્રાણુનું દાન કરે છે તો તે સરોગસી અથવા ઈન વિટ્રો ફર્ટિલાઈઝેશન (IVF) સારવાર દ્વારા જન્મેલા બાળકો પર માતા-પિતાના અધિકારનો દાવો કરી શકે નહીં. આ નિર્ણય એવા કેસમાં આવ્યો છે જેમાં દાતાએ બાળક પર કાયદાકીય અધિકારની માંગ કરી હતી. કોર્ટે મહિલાના આ દાવાને ફગાવી દીધો હતો. આ સિવાય બાળકોની માતાને પણ મળવા દેવામાં આવી હતી.
હાઈકોર્ટે કહ્યું કે
સરોગસી એક્ટ હેઠળ જન્મેલા બાળકના કાયદેસર માતાપિતાની ઓળખ અગાઉથી નક્કી કરવામાં આવે છે અને દાતાનો અધિકાર માત્ર જૈવિક આધારો પર મર્યાદિત છે. કોર્ટે પોતાના નિર્ણયમાં એમ પણ કહ્યું કે કાયદાકીય અધિકારોનું રક્ષણ કરવા અને સરોગસીના મામલામાં સ્પષ્ટતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે કાયદાનું પાલન કરવું અત્યંત જરૂરી છે. આ નિર્ણય સરોગસીના કાયદાકીય પાસાઓને સમજવા માટે એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે અને તેની આસપાસની કાનૂની પ્રક્રિયાઓ પર પણ તેની અસર પડશે.
સરોગસી શું છે સરળ ભાષામાં સમજો
સરોગસી એક એવી વ્યવસ્થા છે જેમાં એક મહિલા IVF પ્રક્રિયા દ્વારા બીજા દંપતીના બાળકની માતા બને છે. આમાં એક કાનૂની કરાર છે, જેના હેઠળ મહિલા બાળકને જન્મ આપે છે અને જન્મ પછી, બાળકના માતાપિતાના અધિકારો અન્ય દંપતીને જાય છે. બાળકના જન્મ પછી, જન્મ આપનારી સ્ત્રીને હવે તેના પર કોઈ કાનૂની અધિકાર નથી. ભારતમાં કોમર્શિયલ સરોગસી પ્રતિબંધ છે, જે અંતર્ગત કોઈ પણ વ્યક્તિ પૈસા ચૂકવીને કોઈ પણ મહિલા પાસેથી સરોગસી કરાવી શકતી નથી. જો કે, અમુક ચોક્કસ કેસમાં શરતો સાથે સરોગસીની મંજૂરી છે. ઘણા દેશોમાં, યુગલો સ્ત્રીને ગર્ભાધાન કરવા માટે પૈસા ચૂકવે છે અને જન્મ પછી બાળક દંપતીનું બને છે.
