નોબેલ પુરસ્કાર વિજેતા મુહમ્મદ યુનુસે નવી વચગાળાની સરકારના મુખ્ય સલાહકારની ભૂમિકા સંભાળતા શેખ હસીનાના અચાનક રાજીનામું અને વિદાય પછી સંકટ વધુ ઘેરી બન્યું.
તેમના ગયા પછી, ઢાકામાં ઘણી હિંસક ઘટનાઓ બની છે, ખાસ કરીને હિંદુ સમુદાયને નિશાન બનાવીને. #AllEyesOnHindusInBangladesh જેવા સોશિયલ મીડિયા હેશટેગનો ઉદય એ વૈશ્વિક ઝુંબેશ #AllEyesOnRafah ની યાદ અપાવે છે જે અગાઉ ગાઝા સંઘર્ષ દરમિયાન ચલાવવામાં આવી હતી. જો કે, આ નવો હેશટેગ માત્ર એક ટ્રેન્ડ નથી જે બાંગ્લાદેશમાં હજારો હિંદુઓ દ્વારા સામનો કરવામાં આવેલ ગંભીર વાસ્તવિકતાને પ્રકાશિત કરે છે. જમાત-એ-ઇસ્લામી જેવા જૂથો સહિતના ઉગ્રવાદી તત્વો પર હિંસા ફેલાવવાનો આરોપ છે.
વિરોધ અને રાજકીય અપહરણ
અશાંતિની શરૂઆત ક્વોટા સિસ્ટમ સામે વિદ્યાર્થીઓના વિરોધ સાથે થઈ હતી, જે 1971ની મુક્તિ યુદ્ધના નિવૃત્ત સૈનિકોના પરિવારો માટે સરકારી નોકરીઓમાં 30 ટકા અનામત પ્રદાન કરે છે. વિદ્યાર્થી ચળવળ તરીકે જે શરૂ થયું તે રાજકીય દળો દ્વારા ઝડપથી હાઇજેક કરવામાં આવ્યું, જેના કારણે વ્યાપક હિંસા થઈ. પરિસ્થિતિ એટલી વધી ગઈ કે શેખ હસીનાને દેશ છોડીને ભારતમાં શરણ લેવાની ફરજ પડી.
ત્યારબાદ, વર્તમાન રાજકીય વાતાવરણમાં, હિંદુ લઘુમતીઓની સુરક્ષા અને અધિકારોને લઈને આશંકાઓ વધી છે. કેનેડાથી લઈને અમેરિકા અને ઓસ્ટ્રેલિયા સુધી, બાંગ્લાદેશમાં હિંદુઓની સુરક્ષાની માંગ સાથે વિશ્વભરમાં રેલીઓ કાઢવામાં આવી છે. આ વૈશ્વિક આક્રોશને કારણે સોશિયલ મીડિયા પર #SaveHindusInBangladesh અભિયાનની ગતિ વધી છે.
વિચલિત કરતી તસવીરો સામે આવી છે જેમાં મંદિરોની તોડફોડ અને મૂર્તિઓનો વિનાશ, ઘરોમાં આગ લગાડવામાં આવી રહી છે અને હિંદુઓને માર મારવામાં આવી રહ્યો છે અને ધમકી આપવામાં આવી છે. આ દ્રશ્યો શેખ હસીનાની વિદાય પછી બાંગ્લાદેશમાં પ્રવર્તતી અરાજકતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે.
આંકડાઓ ગંભીર ચિત્ર દોરે છે – રાજકીય ઉથલપાથલ શરૂ થઈ ત્યારથી 52 જિલ્લામાં હિંદુ સમુદાયો વિરુદ્ધ 200 થી વધુ હિંસક ઘટનાઓ નોંધાઈ છે. સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સહિત આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાયે વચગાળાના નેતા મુહમ્મદ યુનુસને દેશમાં લઘુમતીઓનું રક્ષણ કરવા હાકલ કરી છે. જમીન પર, હજારો હિંદુઓ તેમના જીવન, સંપત્તિ અને પૂજા સ્થાનોની સુરક્ષાની માંગ સાથે શેરીઓમાં ઉતર્યા છે. તેણે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે બાંગ્લાદેશ તેની માતૃભૂમિ છે અને ત્યાંથી જવાનો તેનો કોઈ ઈરાદો નથી.
જો કે, પરિસ્થિતિ તંગ રહે છે અને આ અશાંતિ પાછળ ઊંડા કારણો છે. હિંદુઓ પરના હુમલાઓ કોઈ અલગ ઘટના નથી; તેઓ દમનની વ્યાપક પેટર્નનો ભાગ છે જે ઐતિહાસિક રીતે રાજકીય અસ્થિરતાના સમયગાળા સાથે સુસંગત છે. 1971 માં, બાંગ્લાદેશની આઝાદીની લડત દરમિયાન, પાકિસ્તાની શાસન દ્વારા 2.5 મિલિયન હિન્દુઓની હત્યા કરવામાં આવી હતી. ત્યારથી, હિંદુઓ વિરુદ્ધ હુમલાઓ ચાલુ છે, 2013 થી અત્યાર સુધીમાં 3,600 થી વધુ ઘટનાઓ નોંધાઈ છે.
રાજકીય કે માનવતાવાદી કટોકટી
જો કે કેટલાક આ હુમલાઓને રાજકીય રીતે પ્રેરિત તરીકે વર્ણવે છે, હિંસાનું સ્વરૂપ માત્ર રાજકારણથી આગળ વધે છે, હિન્દુ સમુદાય દ્વારા શેખ હસીનાની અવામી લીગ પાર્ટીને આપવામાં આવેલ ઐતિહાસિક સમર્થનને જોતાં નવી દિલ્હીએ ઘટનાઓ પર તેની ચિંતા વ્યક્ત કરી છે અને તેના જવાબમાં, મુહમ્મદ યુનુસે હિન્દુ વિદ્યાર્થીઓ અને યુવાનો સાથે ચાલુ સંકટને પહોંચી વળવા માટે બેઠક બોલાવી છે.
હિંદુઓ પરના હુમલાઓને ઉકેલવા માટેની વચગાળાની સરકારની પ્રતિબદ્ધતા હવે તપાસ હેઠળ છે. આનાથી નક્કર પરિવર્તન આવશે કે પછી તે માત્ર રાજકીય મુદ્રા જ બની રહેશે તે જોવું રહ્યું. દુનિયા જોઈ રહી છે કે બાંગ્લાદેશના હિંદુ લઘુમતીઓનું ભાવિ સંતુલનમાં લટકી રહ્યું છે.
