- એવી માન્યતા છે કે શ્રાવણ શિવરાત્રી પર કથા અવશ્ય સાંભળવી જોઈએ.
2જી ઓગસ્ટ એટલે કે આજે શ્રાવણ શિવરાત્રીનું વ્રત મનાવવામાં આવી રહ્યું છે. શિવરાત્રીનો તહેવાર શ્રાવણ માં કૃષ્ણ પક્ષની ચતુર્દશી તિથિએ ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે ભગવાન શિવને પ્રસન્ન કરવા માટે પ્રિય વસ્તુઓ ચઢાવવામાં આવે છે.
શિવરાત્રી વ્રત કથા
પ્રાચીન સમયમાં, શિકારી પ્રાણીઓનો શિકાર કરીને તેના પરિવારનું ભરણપોષણ કરતો હતો. પરંતુ એક દિવસ તે શિકારીને કોઈ પ્રાણીનો શિકાર કરવાનો મોકો ન મળ્યો. હવે તેના પરિવારનું ભરણપોષણ આનાથી જ થતું હોવાથી શિકારી ખૂબ જ પરેશાન થઈ ગયો. તેને ડર લાગવા લાગ્યો કે તેના આખા પરિવારને ભૂખ્યા સૂવું પડશે. રાત સુધીમાં શિકારી થાકી ગયો અને જંગલમાં આવેલા તળાવમાં ગયો. ત્યાં તે પોતાની તરસ છીપાવીને વેલાના ઝાડ પર બેસી ગયો. શિકારીને પૂરી આશા હતી કે હવે આ તળાવ પાસે કોઈ પ્રાણી ચોક્કસ આવશે.
શિકારીની આશા ઠગારી નીવડી. હા, થોડી જ વારમાં એક હરણ ત્યાં આવ્યુ. તેણે તરત જ ધનુષ્ય બહાર કાઢ્યું અને હુમલો કરવા તૈયાર થઈ ગયો. પરંતુ આમ કરવાથી ઝાડના કેટલાક બીલીના પાંદડા નીચે પડેલા શિવલિંગ પર પડી ગયા. હવે શિકારીને ખબર ન હતી કે તે ઝાડ નીચે શિવલિંગ સ્થાપિત છે. પાંદડાઓનો અવાજ સાંભળીને હરણ સાવધાન થઈ ગયું અને ભયભીત થઈને કહ્યું, ‘મને ન મારશો’. પરંતુ શિકારી તેની વાતને અવગણી રહ્યો હતો કારણ કે તેણે તેના પરિવારની ભૂખ સંતોષવી હતી. આ સાંભળીને, હરણીએ ખાતરી આપી કે તે તેના બાળકોને તેના માલિક સાથે છોડીને પાછો આવશે. આ સાંભળીને શિકારી પીગળી ગયો અને તેને જવા દીધો.
થોડા સમય પછી, બીજું હરણ તળાવ પાસે આવ્યું, હવે તેને જોઈને, શિકારીએ ફરીથી તેનું ધનુષ્ય અને બાણ કાઢ્યું. જ્યારે ઝાડ ધક્કો પહોંચ્યો, ત્યારે ચાલતા બીલીના પાંદડા શિવલિંગ પર પડ્યા. આ રીતે શિકારીના બીજા તબક્કાની પૂજા પણ કરવામાં આવી હતી. હવે શિકારીને જોઈને હરણીએ દયાની વિનંતી કરી અને તેને મારી ન નાખવા વિનંતી કરી. પરંતુ ફરીથી શિકારીએ તેની દયાની અરજી નકારી કાઢી. આ જોઈને હરણે કહ્યું, ‘શિકારી, જે વ્યક્તિ પોતાની વાત નથી પાળતો, તેના જીવનના તમામ ગુણો નાશ પામે છે. મારા પર વિશ્વાસ કરો, હું ચોક્કસપણે પાછો આવીશ. હવે શિકારીએ આ હરણને પણ જવા દો.
હવે બે હરણને છોડ્યા બાદ શિકારીને લાગ્યું કે આજે તેનો પરિવાર ભૂખ્યો સૂઈ જશે. પણ પછી એક હરણ આવ્યું. પહેલાની જેમ, શિકારીએ તેનું ધનુષ અને તીર બહાર કાઢ્યું અને લક્ષ્ય સાધવાનું શરૂ કર્યું. આ પ્રક્રિયામાં કેટલાક બીલીના પાન શિવલિંગ પર પડ્યા અને તેના ત્રીજા પ્રહરની પૂજા પણ પૂર્ણ થઈ. આ હરણે હવે શિકારી પાસે દયાની અપીલ કરી નહીં, પરંતુ કહ્યું કે તે તેનું સદ્ભાગ્ય છે કે તે કોઈની ભૂખ સંતોષી શકશે. પરંતુ તેણે કહ્યું કે તે પહેલા તેના બાળકોને તેમની માતા પાસે છોડી દેશે. શિકારીએ હરણ પર વિશ્વાસ કર્યો અને તેને જવા દીધો.
થોડા સમય પછી, શિકારીએ જોયું કે બધા હરણ તેની તરફ આગળ વધી રહ્યા છે. તેમને જોઈને શિકારીએ પોતાનું ધનુષ્ય બહાર કાઢ્યું અને તેની ચોથી પ્રહર પૂજા પણ પૂર્ણ થઈ ગઈ. હવે જ્યારે તેની શિવની ઉપાસના પૂર્ણ થઈ હતી, ત્યારે તેનું હૃદય બદલાઈ ગયું હતું. શિકારીને દોષિત લાગ્યું કે તે આ મૂંગા પ્રાણીઓનો શિકાર કરીને તેના પરિવારનું ધ્યાન રાખે છે. તેણે બધા હરણોને પાછા જવા કહ્યું. શિકારીએ આટલું કહ્યું કે તરત જ ભગવાન શિવનું દિવ્ય સ્વરૂપ પ્રગટ થયું અને શિકારીને યશ , કીર્તિ અને વૈભવનું વરદાન આપ્યું.
શ્રાવણ શિવરાત્રી પૂજનવિધિ
શિવરાત્રીના દિવસે ભગવાન શંકરની મૂર્તિને પંચામૃતથી સ્નાન કરાવો. તે પછી 8 માટલાં કેસર જળ ચઢાવો. તે દિવસે આખી રાત દીવો પ્રગટાવો. ચંદનનું તિલક લગાવો. બીલીપત્ર, ભાંગ, ધતુરા, શેરડીનો રસ, તુલસી, જાયફળ, કમળ કાકડી, ફળો, મીઠાઈઓ, મીઠા પાન, અત્તર અને દક્ષિણા અર્પણ કરો. છેલ્લે કેસરવાળી ખીર ચઢાવીને પ્રસાદનું વિતરણ કરો. ઓમ નમો ભગવતે રૂદ્રાય, ઓમ નમઃ શિવાય રૂદ્રાય શાંભવાય ભવાનીપતયે નમો નમઃ મંત્રોનો જાપ કરો. આ દિવસે શિવ પુરાણનો પાઠ કરો. મહાશિવરાત્રીના દિવસે રાત્રી જાગરણ પણ કરવામાં આવે છે.
