- ખાદ્ય ખોરાક, ભણતર પછી ત્રીજા ક્રમે લગ્ન ખર્ચ !!!
- લગ્ન સીઝનમાં લોકો દ્વારા ઘરેણાં, કેટરિંગ, જેવી ઘણી ચીજ વસ્તુઓ માટે સૌથી વધુ ખર્ચ કરવામાં આવે છે
ભારતીય સંસ્કૃતિની જ્યારે વાત કરવામાં આવે તો ભારત દેશમાં અનેકવિધ વ્યવહાર અને મન મૂકીને મનાવવામાં આવે છે એમાં પણ જ્યારે લગ્નની સિઝન હોય તો લોકોમાં એક અનેરો ઉત્સાહ અને ઉમંગ હોઈ છે અને તેને ધ્યાને લઇ લોકો ખર્ચ પણ સૌથી વધુ કરતા હોય છે. હાલ જે આંકડો સામે આવ્યો તેમાં ભારતીય સરેરાશ લગ્ન પાછળ 12.5 લાખ નો ખર્ચ કરી નાખે છે. જે ખાદ્ય ચીજ સામગ્રીઓ તથા ભણતર કરતા પણ વધુ છે. ભારતીય લગ્ન ઉદ્યોગ ડોલર 130 બિલિયન એટલે રૂપિયા 10 લાખ કરોડની ઇન્ડસ્ટ્રી બની ગઈ છે. ભારતીય લગ્ન બજાર યુએસ માર્કેટ કરતા બમણું છે. ઉદ્યોગનું એકંદર કદ વિવિધ ઉપલબ્ધ સંખ્યાઓ પર આધારિત હતું અને ઉદ્યોગને સેવા આપતા વિવિધ કેન્દ્રોની મુલાકાત લીધા પછી અહેવાલ તૈયાર કરવામાં આવ્યો હતો. તેનો અંદાજ છે કે લગ્ન પરનો સરેરાશ ખર્ચ લગભગ ડોલર 15,000 અથવા રૂ. 12.5 લાખ છે. સરેરાશ ભારતીય દંપતી લગ્નો પર શિક્ષણ (પ્રિ-પ્રાઈમરીથી ગ્રેજ્યુએશન સુધી) કરતાં લગભગ બમણું ખર્ચ કરે છે – આ યુએસ જેવા દેશોથી વિપરીત છે. , જ્યાં ખર્ચ શિક્ષણના અડધા કરતા ઓછો છે. આંકડા દર્શાવે છે કે લગ્ન પરનો સરેરાશ ખર્ચ ભારતની માથાદીઠ જીડીપી ડોલર 2,900 (રૂ. 2.4 લાખથી વધુ) કરતાં લગભગ પાંચ ગણો અને આશરે રૂ. 4 લાખની સરેરાશ વાર્ષિક ઘરની આવક કરતાં ત્રણ ગણો વધારે છે. ભારતના લગ્ન ખર્ચનો જીડીપી ગુણોત્તર 5 ગણો અન્ય દેશો કરતા ઘણો વધારે છે. 20 લાખથી 30 લાખ રૂપિયા વચ્ચેના વૈભવી લગ્ન.
રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે આ બજેટમાં પાંચથી છ ફંક્શન/ઇવેન્ટ્સ, લક્ઝુરિયસ એકોમોડેશન, ભવ્ય કેટરિંગ, ડેકોરેશન અને એન્ટરટેઇનમેન્ટ (જ્વેલરી, લગ્નના પોશાક અને હવાઈ ભાડાં)ને લગતા ખર્ચનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો નથી માટે અતિ શ્રીમંત લોકો પાસે લગ્ન પહેલાની ભવ્ય ઘટનાઓ અને ક્રૂઝ સહિત ઘણી વધુ ઉડાઉ વસ્તુઓ છે.
પરિણામે, અહેવાલ, જે ઉદ્યોગના કદ અને તમામ ક્ષેત્રોમાં તેની અસરને કબજે કરવાનો એક દુર્લભ પ્રયાસ છે, તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે કદ અને સ્કેલને જોતાં, જ્વેલરી, એપેરલ, કેટરિંગ, જેવી ઘણી શ્રેણીઓ માટે ભારતીય લગ્નો મુખ્ય વૃદ્ધિના ચાલક છે. રહેઠાણ, વેડિંગ જ્વેલરી ખર્ચમાં સૌથી વધુ હિસ્સો ધરાવે છે, જે લગભગ એક ક્વાર્ટરનો હિસ્સો ધરાવે છે, ત્યારબાદ કેટરિંગ 20% અને ઇવેન્ટ્સ 15% છે.
લગ્ન ઉદ્યોગને સેવા પ્રદાતાઓ મોટાભાગે અસંગઠિત અને અત્યંત વિભાજિત શ્રેણીમાં આવે છે, જેમાં ઘણા નાના-પાયે વ્યવસાયો અને વ્યક્તિગત સેવા પ્રદાતાઓનો સમાવેશ થાય છે જે ઓછા અને ઊંચા ખર્ચ કરનારા બંનેને સેવા આપે છે. આ અંશત: પ્રાદેશિક પસંદગીઓમાં ભારે ભિન્નતાને કારણે છે, એટલે કે ગ્રાહકોની જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવા માટે નાના અને પ્રાદેશિક ખેલાડીઓ વધુ સારી રીતે મૂકવામાં આવે છે.
