- લદાખથી લઈ અરુણાચલ પ્રદેશ સુધીની સરહદો ઉપર ચીને પીપલ્સ લિબ્રેશન આર્મીના આધુનિક હથિયારોથી સજ્જ દોઢ લાખ સૈનિકો ખડકી દીધા
ચીન દ્વારા ભારતીય સરહદી વિસ્તારોની નજીક છેલ્લા 4 વર્ષથી ગામો બનાવવાનું કામ યથાવત છે. જેને લઈને ભારત પણ એલર્ટ મોડ ઉપર છે. લદાખથી લઈ અરુણાચલ પ્રદેશ સુધીના 3488 કિમીના સરહદી વિસ્તારમાં ચીને આધુનિક હથિયારોથી સજ્જ દોઢ લાખ સૈનિકોની તૈનાતી કરી છે.
પૂર્વી લદ્દાખમાં સામ-સામે લશ્કરી અથડામણના ચાર વર્ષ પછી, ચીન સરહદી વિસ્તારોમાં તણાવને વેગ આપી રહ્યું છે, ચીને સરહદી માળખાકીય સુવિધાઓનું નિર્માણ કરવાનું ચાલુ રાખ્યું છે. ખાસ તેને ‘ઝિયાઓકાંગ’ ગામોનું નિર્માણ કરવાનું ચાલુ રાખ્યું છે અને વધારાના વિમાનો તૈનાત કર્યા છે.
સંરક્ષણ અને સુરક્ષા સંસ્થાનના સૂત્રોએ જણાવ્યું કે તાજી સેટેલાઈટ ઈમેજ, ઈન્ટેલિજન્સ રિપોર્ટ્સ અને અન્ય ઈનપુટ્સ સૂચવે છે કે લદ્દાખથી અરુણાચલ પ્રદેશ સુધીના 3,488 કિમી લાંબા એલએસીના ત્રણેય ક્ષેત્રોમાં ચીનની ગતિવિધિઓ ચાલુ છે.
“પીપલ્સ લિબરેશન આર્મી (પીએલએ) તેની સૈન્ય સ્થિતિને સતત મજબૂત બનાવી રહી છે અને પૂર્વ લદ્દાખમાં સૈનિકોની પીછેહઠ પછી બનાવવામાં આવેલ બફર ઝોન સહિત એલએસીની સાથે વિવિધ ઊંડાણો અને સ્ટેજીંગ વિસ્તારોમાં માળખાકીય સુવિધાઓને સમર્થન આપી રહી છે,” એક સૂત્રએ જણાવ્યું હતું. ઉદાહરણ તરીકે, ચીને તાજેતરમાં જ સમાજાંગલિંગની ઉત્તરથી ગલવાન ખીણ સુધીના રસ્તાનું બાંધકામ પૂર્ણ કર્યું છે, જેનાથી પીએલએને આ વિસ્તારમાં ઝડપી સૈનિકો તૈનાત કરવા માટે ટૂંકા 15 કિમીનો વૈકલ્પિક માર્ગ મળ્યો છે.
15 જૂન, 2020 ના રોજ હિંસક અથડામણના ત્રણ અઠવાડિયા પછી, ગલવાન ખીણમાં પેટ્રોલિંગ પોઈન્ટ -14 ની આસપાસ નો-પેટ્રોલ બફર ઝોન બનાવવામાં આવ્યો હતો, જેમાં 20 ભારતીય સૈનિકો અને અસ્પષ્ટ સંખ્યામાં ચીની સૈનિકો માર્યા ગયા હતા.
એ જ રીતે, સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે, પીએલએ કૈલાશ રેન્જ અને ગોગરા-હોટ સ્પ્રિંગ્સ સહિત પેંગોંગ ત્સોની બંને બાજુના અન્ય બફર ઝોન પાછળ સૈન્ય અને પરિવહન માળખાને ક્રમશઃ મજબૂત કરી રહ્યું છે, જે મોટાભાગે તે વિસ્તારોમાં છે જેને ભારત તેનો વિસ્તાર માને છે.
પીએલએ રસ્તાઓ, બ્રિજ, ટનલ અને હેલિપેડ દ્વારા તેના આગળના પાયા સાથે છેલ્લા માઇલ કનેક્ટિવિટી પર પણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યું છે, તેમજ એલએસીના અન્ય ભાગોમાં નવા બંકરો, કેમ્પ, ભૂગર્ભ આશ્રયસ્થાનો, આર્ટિલરી પોઝિશન્સ, રડાર સાઇટ્સ અને શેલ પણ બનાવે છે. પીએલએની આ વધેલી પ્રવૃત્તિ ખાસ કરીને પૂર્વીય ક્ષેત્રમાં, અરુણાચલ પ્રદેશના તવાંગ અને ઉત્તર સિક્કિમમાં નાકુ લામાં જોવા મળી રહી છે.
ભારત, અલબત્ત, “મિરર મિલિટરી ડિપ્લોયમેન્ટ્સ” સાથે પીએલએનો સામનો કરવાનું ચાલુ રાખે છે, ચીને તેના હોટન, કાશગર, ગર્ગુન્સા, શિગાત્સે, બાંગડા, નિંગચી અને હોપિંગ જેવા એરફિલ્ડને નવા અને વિસ્તૃત રનવે, આશ્રયસ્થાનો, બળતણ અને દારૂગોળાની સંગ્રહ સુવિધાઓ સાથે અપગ્રેડ કર્યા છે જેથી વધારાના સૈનિકો, બોમ્બર્સ, રિકોનિસન્સ એરક્રાફ્ટ અને ડ્રોન તૈનાત કરવામાં આવે.
સૂત્રોનું કહેવું છે કે નવા ચાઈનીઝ દ્વિ-ઉપયોગના ‘ઝિયાઓકાંગ’ સરહદી ગામો પણ નિયમિતપણે બાંધવામાં આવી રહ્યા છે અને જૂના ગામોને એલએસીના વિવાદિત ભાગો સાથે “વસ્તી” કરવામાં આવી રહી છે, ખાસ કરીને પૂર્વીય સેક્ટરમાં, જેથી પીએલએની સ્થિતિ પણ મજબૂત થઈ શકે. વિસ્તારનો દાવો કરી શકાય તેમ છે.
ચીન ભારત અને ભૂટાન સાથેની તિબેટીયન સ્વાયત્ત ક્ષેત્રની સરહદોને મજબૂત કરવા છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં આવા 628 સરહદ સંરક્ષણ ગામોનું નિર્માણ કરી રહ્યું છે.
એક સૂત્રએ જણાવ્યું હતું કે, “આ બધું સ્પષ્ટપણે સૂચવે છે કે પીએલએ એલએસી સાથે આગળના સ્થાનો પર કાયમી ધોરણે સૈનિકો તૈનાત કરવાનું ચાલુ રાખશે, પછી ભલેને આખરે પૂર્વી લદ્દાખમાં ડેપસાંગ અને ડેમચોક ખાતેના બે મોટા મુકાબલાના સ્થળો પર હોય. મતભેદ હોઈ શકે છે.” 5-6 મેના રોજ 2020 માં પ્રથમ મોટી અથડામણમાં ડઝનેક ભારતીય અને ચીની સૈનિકો ઘાયલ થયા હતા.
ચાર વર્ષ પછી, હાલમાં પશ્ચિમ (લદાખ) અને મધ્ય પ્રદેશો (ઉત્તરાખંડ, હિમાચલ)માં ભારે શસ્ત્રો સાથે 50,000 થી 60,000 પીએલએ સૈનિકો તેમજ પૂર્વમાં (સિક્કિમ, અરુણાચલ) 90,000 સૈનિકો તૈનાત છે.
