- પ્રથમ તબક્કાના મતદાનમાં 4 ટકા જેટલું મતદાન ઘટતા ચૂંટણી પંચ ચિંતામાં, કાળઝાળ ગરમીના કારણે મતદાન ઘટ્યું હોવાનું તારણ: બીજા તબક્કાથી મતદાન વધે તેવા પ્રયાસો કરવા બેઠકોનો ધમધમાટ
પ્રથમ તબક્કાના મતદાનમાં 4 ટકા જેટલું મતદાન ઘટતા ચૂંટણી પંચ ચિંતામાં છે. કાળઝાળ ગરમીના કારણે મતદાન ઘટ્યું હોવાનું તારણ કાઢવામાં આવ્યું છે. જેથી હવે મતદાન ઘટે નહિ તે માટે મતદાનનો સમય એક કલાક વધારી સવારે 6 વાગ્યાથી થવાની સંભાવના હોવાનું જાણવા મળી રહ્યું છે.
સામાન્ય ચૂંટણીના પ્રથમ અને સૌથી મોટા તબક્કાના મતદાને મતદારોની ઉદાસીનતા વિશે ચર્ચાને વેગ આપ્યો છે, જે ગ્રામીણ વિસ્તારો કરતાં શહેરી વિસ્તારોમાં વધુ જોવા મળે છે. 2019ના મતદાનની તુલનામાં, 19 એપ્રિલના રોજ પ્રથમ તબક્કામાં લગભગ ચાર ટકા પોઈન્ટ્સનો ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો, જે 2019માં 69.5%થી 2024માં 65.5% થઈ ગયો હતો.
અંતિમ આંકડો થોડો અલગ હોઈ શકે છે કારણ કે ચૂંટણી પંચે 21 રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના તમામ કેન્દ્રોના ડેટાની ગણતરી કરવાની બાકી છે જ્યાં 543માંથી 102 બેઠકો માટે મતદાન થયું હતું.
પરંપરાગત રીતે, સામાન્ય ચૂંટણીમાં પ્રથમ તબક્કો ચૂંટણીમાં મતદારોની રુચિ દર્શાવે છે. 2014 માં, પ્રથમ તબક્કાના મતદાનમાં નવ તબક્કામાંથી 69% (છ લોકસભા બેઠકો માટે) સૌથી વધુ મતદાન થયું હતું. એ જ રીતે 2019 માં, પ્રથમ તબક્કા (91 બેઠકો) માં 69.5% મતદાન થયું હતું, જે ચૂંટણીના તમામ સાત તબક્કામાં સૌથી વધુ હતું.આંકડાઓને સંદર્ભમાં મૂકવા માટે, આ ચૂંટણીના પ્રથમ તબક્કામાં ગેરહાજર મતદારોની સંખ્યા 34.5% એટલે કે 16.36 કરોડમાંથી 5.65 કરોડ છે.
લોકસભા ચૂંટણીના પ્રથમ તબક્કામાં અપેક્ષા કરતાં ઓછું મતદાન નોંધાયું હતું. જે બાદ ચૂંટણી પંચે મતદાનની નોંધાયેલ ઓછી ટકાવારી પર ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. મોટાભાગના રાજ્યોના મુખ્ય ચૂંટણી અધિકારીઓએ હીટ વેવને લઈને વ્યવસ્થા સુધારવાની ખાતરી આપી છે. રાજ્ય સરકારો પણ હવે પછીના તબક્કાઓના મતદાન સમયે વધુ સારી વ્યવસ્થા માટે પગલાં લેશે.
લોકસભા ચૂંટણીના પ્રથમ તબક્કામાં અપેક્ષા કરતાં ઓછું મતદાન નોંધાયું હતું. જે બાદ ચૂંટણી પંચે મતદાનની નોંધાયેલ ઓછી ટકાવારી પર ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. મોટાભાગના રાજ્યોના મુખ્ય ચૂંટણી અધિકારીઓએ હીટ વેવને લઈને વ્યવસ્થા સુધારવાની ખાતરી આપી છે. રાજ્ય સરકારો પણ હવે પછીના તબક્કાઓના મતદાન સમયે વધુ સારી વ્યવસ્થા માટે પગલાં લેશે. સૂત્રોના હવાલાથી આ માહિતી બહાર આવી છે.
દેશના કેટલાક ભાગોમાં સામાન્ય કરતાં વધુ તાપમાન અને ગરમીના મોજાની આગાહીને ધ્યાનમાં રાખીને ચૂંટણી પંચ આજે સોમવારે સવારથી તમામ સંબંધિત વિભાગના અધિકારીઓ સાથે બેઠક યોજી રહ્યું છે. મિટિંગમાં ગરમીમાં મતદાન વધે તે માટે અને હીટવેવેના કારણે ઊભુ થનારુ જોખમ ઘટાડવાના ઉપાયો અંગે ચર્ચા કરવામાં આવી રહી છે.
આ બેઠકમાં હવામાન વિભાગ, નેશનલ ડિઝાસ્ટર મેનેજમેન્ટ ઓથોરિટી અને આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલયના અધિકારીઓ ભાગ લઈ રહ્યા છે. મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર રાજીવ કુમારે, ચૂંટણી કમિશનર જ્ઞાનેશ કુમાર અને સુખબીર સિંહ સંધુ સાથે બેઠકની અધ્યક્ષતા કરી હતી. દેશમાં હજુ છ તબક્કાનુ મતદાન યોજાવાનુ બાકી છે. બીજા તબક્કાનું મતદાન આગામી 26મી એપ્રિલે યોજાનાર છે. ચૂંટણી પંચ હવેના તબક્કામાં મતદાનનો સમય એક કલાક વધારીને સવારે 6 વાગ્યાથી કરે તો નવાઈ નહિ તેવું જાણકારો જણાવી રહ્યા છે.
રાજકીય પંડિતોના લેખા જોખા: ઓછા મતદાનથી કોને ફાયદો અને કોને નુકસાન?
રાજકીય પંડિતો જણાવે કગે કે પ્રથમ તબક્કામાં ભારતીય જનતા પાર્ટીની આગેવાની હેઠળના નેશનલ ડેમોક્રેટિક એલાયન્સના સમર્થનમાં મતદારોમાં વધુ ઉદાસીનતા જોવા મળી છે. તેમણે કહ્યું, “4.6 ટકા પોઈન્ટ્સનો ઘટાડો થયો છે. આ ઘણી મોટી વાત છે. જો સેન્સેક્સ એક દિવસમાં 4.6 ટકા પોઈન્ટ્સનો ઘટાડો કરે છે, તો તે આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે મોટા સમાચાર હશે.” “પ્રશ્ન એ છે કે ઘટાડાનું કારણ શુ ?… તે માત્ર ઉનાળાના કારણે ન હોઈ શકે. તેથી, એનડીએ દ્વારા જીતેલી બેઠકોમાં ઘટાડો 5.9 ટકા છે.” તેના સાથી પક્ષો સિવાય અન્ય કોઈની જીતેલી બેઠકોમાં ઘટાડો માત્ર 3.2 ટકા પોઈન્ટ્સ છે. ઉત્સાહી ભાજપના મતદારો મતદાન કરવા આવ્યા નથી. આ એવા લોકો છે જેઓ ઘરે જ રહ્યા અને તેથી જ આપણે બિન-ભાજપ વિસ્તારોની તુલનામાં બીજેપીના વિસ્તારોમાં ઘણો ઊંચો ઘટાડો જોઈએ છીએ અને તે ખરાબ સમાચાર છે. તેથી જ ભાજપના લોકોમાં ઘણી ચિંતા છે,” ભાજપ કેડર એટલો સક્રિય ન હતો જેટલો તે તાજેતરની અને અન્ય ચૂંટણીઓમાં હતો તેથી, આ ભાગ ચોક્કસપણે એક પરિબળ છે. “એવું પણ કહેવાય છે કે તે 2019ની ચૂંટણીઓ જેવું નથી, જ્યાં પુલવામા અને સર્જિકલ સ્ટ્રાઇક પછી
ભારત-પાકનો ઉત્સાહ હતો. તે 2014ની ચૂંટણીઓ જેવું પણ નથી, જ્યારે યુપીએ હતું. અયોધ્યામાં રામ મંદિરના અભિષેક પછી તરત જ આયોજિત થઈ રહ્યું છે, ભાજપને આશા છે કે આ કાર્યક્રમ તેના સમર્થકોને ખૂબ જ ઉત્સાહિત કરશે અને તેમને 2014 અને 2019ની ચૂંટણી કરતાં વધુ સંખ્યામાં મતદાન મથકો પર લાવશે. પરંતુ સંસદીય ચૂંટણીના પ્રથમ તબક્કામાં આવું બન્યું ન હતું. ઉત્તર પ્રદેશમાં પણ, જ્યાં પ્રથમ તબક્કામાં આઠ બેઠકો પર મતદાન થયું હતું, સરેરાશ મતદાન ટકાવારી 2019 માં 66.5% થી ઘટીને આ વખતે 60.2% થઈ ગઈ છે.
