આપણે જે વિમાનો દ્વારા મુસાફરી કરીએ છીએ તે ટેક-ઓફ પછી તરત જ ઉડવાનું શરૂ કરે છે, જે આપણને વાદળોથી ઘણા કિલોમીટરની ઊંચાઈએ લઈ જાય છે. અલબત્ત તમને નવાઈ લાગશે પણ વિમાનો જમીનથી કેટલાય કિલોમીટર ઉપર ઉડે છે.
ભારતમાં દરરોજ 6000 થી વધુ ફ્લાઇટ્સ આકાશમાં થાય છે. 3,061 ડિપાર્ચર ફ્લાઈટ્સ અને 3,058 અરાઈવલ ફ્લાઈટ્સ. આમાં સ્થાનિક અને વિદેશી બંને ફ્લાઇટ્સનો સમાવેશ થાય છે. ગયા વર્ષે ભારતમાં દરરોજ આકાશમાં સરેરાશ 2,891 ફ્લાઇટ્સ હતી. યુ.એસ.માં દરરોજ 42,000 એરક્રાફ્ટ ઉડતા હોય છે, જેમાંથી 5,000 કોઈપણ સમયે આકાશમાં હોય છે. અથડામણ વિના બહુવિધ આગમન, પ્રસ્થાન અને ફ્લાઇટ્સનું સંકલન કરવા માટે કાર્યક્ષમ આયોજનની જરૂર છે, ખાસ કરીને જ્યારે તે આવે છે કે વિમાનો કેટલી ઊંચાઈએ ઉડે છે. શું તમે જાણો છો કે સામાન્ય રીતે પ્લેન પૃથ્વીથી 9 થી 12 કિમીની ઊંચાઈએ ઉડે છે. શા માટે તેઓ આટલી ઊંચાઈએ ઉડે છે?
Trip.com મુજબ, પેસેન્જર, કાર્ગો અને મિલિટરી એરક્રાફ્ટ સહિત વિશ્વભરમાં દરરોજ અંદાજે 100,000 ફ્લાઇટ્સ ટેક ઓફ અને લેન્ડ થાય છે. એકલા પેસેન્જર ફ્લાઇટ્સ દરરોજ 90,000 થી વધુ ફ્લાઇટ્સ માટે જવાબદાર છે.
એરક્રાફ્ટ સામાન્ય રીતે 31,000 (9.44 કિમી) થી 42,000 (12.80 કિમી) ફૂટની ઊંચાઈએ ઉડે છે. આટલી ઊંચાઈએ ઉડવાના મુખ્ય કારણોમાં મહત્તમ બળતણ કાર્યક્ષમતા, હવાના પ્રતિકારને ઘટાડવા, હવાઈ ટ્રાફિકને ટાળવા ઉપરાંત હવામાં ઉડતી વખતે સલામતીની ખાતરી કરવી પણ છે.
ઊંચાઈએ ઉડવા માટેનું કારણ
પ્લેનને આટલી ઉંચાઈ પર લઈ જવા અને તેને ઉડાડવા પાછળ એક કારણ છે. આટલી ઊંચી ઊંચાઈએ હવાની ઘનતા ઓછી હોય છે, જેના પરિણામે હવાનો પ્રતિકાર ઓછો થાય છે, જેના કારણે વિમાનો ઓછા ઈંધણને બાળીને ઝડપથી ઉડવા દે છે. આ કાર્યક્ષમતા આધુનિક જેટ એરક્રાફ્ટ એન્જિનો માટે મહત્વપૂર્ણ છે, જેને ટર્બોફન્સ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, જે વધુ ઊંચાઈએ વધુ કાર્યક્ષમ રીતે કાર્ય કરે છે.
આ ઉપરાંત, વધુ ઊંચાઈએ ઉડવું પક્ષીઓ સાથે અથડામણને ટાળવામાં, અશાંતિ ઘટાડવામાં અને મુસાફરોને વધુ આરામદાયક ઉડાનનો અનુભવ આપવામાં મદદ કરે છે.
શું આનાથી પણ ગતિ ઝડપી બને છે?
પ્લેન વાદળોની ઉપર ઉડવાનું એક કારણ છે જેથી તેઓ ઝડપથી ઉડી શકે. ઉડ્ડયન ડેટા વિશ્લેષકોના મતે, વિમાન જેટલું ઊંચું ચઢે છે, તેટલી હવા પાતળી બને છે. વાતાવરણમાં ઓછા પ્રતિકારને કારણે તેઓ વધુ કાર્યક્ષમ રીતે ઉડે છે.
મોટા જેટ સાથે, જ્યારે વિમાનો એરપોર્ટ પરથી ઉડાન ભરે છે, ત્યારે તેમનું પહેલું કામ વાદળોને ઝડપથી પાર કરવાનું અને શક્ય તેટલી ઝડપથી ઊંચાઈ પર પહોંચવાનું છે.
આ ઊંચાઈ સુધી પહોંચવામાં કેટલો સમય લાગે છે
કોમર્શિયલ એરક્રાફ્ટ સામાન્ય રીતે 31,000 (9.4 કિમી) અને 38,000 ફીટ (11.5 કિમી) – લગભગ 5.9 થી 7.2 માઇલની વચ્ચે ઉડે છે. સામાન્ય રીતે વિમાનોને આ ઊંચાઈ સુધી પહોંચવામાં 10 મિનિટ લાગે છે.
શું આપણે તેનાથી પણ ઉપર જઈ શકીએ?
એરક્રાફ્ટ આના કરતાં ઘણું ઊંચું ઉડી શકે છે, પરંતુ આનાથી ઉંચી ઉડ્ડયનનો અર્થ થાય છે કે ઝડપી ડિકમ્પ્રેશન જેવી કટોકટીમાં સુરક્ષિત ઊંચાઈ પર પાછા ફરવામાં વધુ સમય લાગશે. બીજું કારણ વિમાનોનું વજન છે.
વિમાનનું વજન બદલાય છે કારણ કે તે ઊંચે ઉડે છે.
જેમ જેમ પ્લેન આકાશમાં ઊંચે ચઢે છે તેમ તેમ પ્લેનનું વજન બદલાવા લાગે છે. જેટ ઇંધણનું વજન લગભગ 6.7 પાઉન્ડ પ્રતિ ગેલન છે, તેથી તમે ઉડતી વખતે જેટલું વધુ બળતણ બાળશો, તેટલું તમારું બળતણનું વજન ખરેખર ઓછું થશે.” આ ઊંચાઈ પરના પાતળું વાતાવરણ સાથે મળીને ઓછું પ્રતિકાર બનાવે છે.
જેમ જેમ તમે ઉપર જાઓ તેમ ગતિ પણ વધે છે
વિમાન જેટલું ઊંચું જાય છે, તેની સંભવિત ગતિ પણ વધે છે. કાયદેસર રીતે દસ હજાર ફૂટ અને તેનાથી વધુની ઝડપે જઈ શકે છે.
શા માટે નાના ખાનગી વિમાનો ઊંચાઈએ ઉડતા નથી?
તો શા માટે નાના ખાનગી વિમાનો આટલી ઊંચાઈએ ઉડતા નથી? આ વિમાનો પિસ્ટન-સંચાલિત એન્જિનનો ઉપયોગ કરે છે, જે તમારી કારના એન્જિનની જેમ જ કામ કરે છે. આ એન્જિનોની શક્તિને કારણે, તેમની સાથે માત્ર ટૂંકી ઉડાન જ કરી શકાય છે. આવા એન્જીન નાના વિમાનોને વાણિજ્યિક વિમાનોની સમાન ઊંચાઈ સુધી પહોંચતા અટકાવે છે. આ સમસ્યા મોટા કોમર્શિયલ એરક્રાફ્ટમાં થતી નથી.
હેલિકોપ્ટર વિશે શું?
હેલિકોપ્ટર મુખ્યત્વે ટૂંકા અંતર ઉડવા માટે બનાવવામાં આવ્યા છે. સામાન્ય રીતે તેઓ એરોપ્લેન કરતા ઘણા નીચા ઉડે છે. સામાન્ય રીતે 10,000 ફૂટ નીચે. તેઓ ખૂબ ઊંચાઈએ પણ જઈ શકતા નથી. હેલિકોપ્ટર પાંખોને બદલે ફરતી બ્લેડ વડે ઉડે છે.
શું આ ઊંચાઈ પર પક્ષીઓ જોવા મળે છે?
વિમાનો નીચી ઉંચાઈ પર પક્ષીઓનો સામનો કરે છે. ટેકઓફ અને લેન્ડિંગ દરમિયાન સમસ્યા ઊભી થઈ શકે છે. જ્યારે વિમાનો ઉંચાઈ પર હોય છે, ત્યારે નિષ્ણાતો કહે છે કે હવે તેમના પર પક્ષીઓ માટે કોઈ જોખમ નથી.
આકાશમાં પક્ષીઓ કેટલા ઉંચા ઉડી શકે છે
પક્ષીઓ સામાન્ય રીતે 500 ફૂટથી નીચેની ઊંચાઈએ ઉડે છે, પરંતુ કેટલીક પ્રજાતિઓ સ્થળાંતર દરમિયાન વધુ ઊંચાઈએ ઉડી શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે, ઘણા પક્ષીઓ 2,000-5,000 ફૂટ અથવા તેથી વધુની ઊંચાઈએ ઉડી શકે છે. રુપેલનું ગ્રિફોન ગીધ અત્યાર સુધી નોંધાયેલ સૌથી વધુ ઉડતું પક્ષી છે, જે 37,100 ફૂટ (11.3 કિમી) સુધી પહોંચે છે. બાર-હેડેડ હંસ 27,825 ફૂટ સુધી ઉડી શકે છે, જ્યારે સરસ ક્રેન 33,000 ફૂટ સુધી ઉડી શકે છે.
