હવે અસીલે પણ નહીં, વકીલે પણ નહીં અને જજે પણ નહીં, ઘરે બેઠા 24 કલાક ન્યાય આપવા સરકાર સજ્જ

ડીલે જસ્ટિસ ડીનાઈડ જસ્ટિસ

લો યુનિવર્સીટી, આઈઆઈએમ-આઈઆઈટી સહીતની સંસ્થાઓ પાસેથી વર્ચ્યુલ કોર્ટ અંગે અભિપ્રાયો મંગાયા

‘ડીલે જસ્ટિસ, ડીનાઈડ જસ્ટિસ’ આ અંગ્રેજી કહેવત હેઠળ ન્યાય વિલંબમાં ન્યાયના ઉલ્લંઘન સમાન ગણવામાં આવે છે. ત્યારે હવે ભારતના લોકોને સમયસર ન્યાય અપાવવા સરકારે કમર કસી હોય તેવી રીતે દેશભરમાં હવે 24 કલાક ધમધમતી વર્ચ્યુલ કોર્ટનું નિર્માણ કરવામાં આવનાર છે. હાલ ન્યાયતંત્રને ડિજિટલ બનાવવા સતત પ્રયતનો કરવામાં આવી રહ્યા છે ત્યારે વર્ચ્યુલ કોર્ટના માધ્યમથી વકીલે, અસીલે અને જજે કોર્ટરૂમ સુધી નહીં જવું પડે પણ ઘરે બેઠા જ ન્યાય આપી શકાય તેવી વ્યવસ્થા ઉભી કરવામાં આવનાર છે.

ટૂંક સમયમાં ભારતમાં 24 કલાક ધમધમતી વર્ચ્યુઅલ કોર્ટ શરૂ થઇ જશે. જે ટ્રાફિક ચલાન સિવાયના અન્ય કેસોનો પણ નિકાલ કરશે. હાલમાં આ વર્ચ્યુઅલ કોર્ટ માત્ર ટ્રાફિક ચલણનું સંચાલન કરે છે. કાયદા મંત્રાલયે આ વિષય પર વ્યાપક સંશોધન અભ્યાસ માટે ન્યાયિક અકાદમીઓ, કાયદા યુનિવર્સિટીઓ, આઈઆઈએમ અને આઈઆઈટી પાસેથી દરખાસ્તો મંગાવી છે.

કોર્ટમાં ફિઝિકલ હાજરીનો આગ્રહ નહીં રાખવાનો આ કન્સેપ્ટ કેસોની સંખ્યામાં ઝડપથી ઘટાડો કરે તેવી પ્રબળ શક્યતાઓ સેવાઈ રહી છે.

વર્ચ્યુઅલ કોર્ટનું સંચાલન વર્ચ્યુઅલ ન્યાયાધીશો દ્વારા કરી શકાય છે જેનું અધિકારક્ષેત્ર સમગ્ર રાજ્ય સુધી લંબાવી શકાય છે અને કામની કલાકો 24/7 હોઈ શકે છે, સૂચનામાં અભ્યાસના સંદર્ભની શરતો પર વધુમાં જણાવ્યું છે. વાદીને કોર્ટમાં આવવાની જરૂર નથી કે ન્યાયાધીશે શારીરિક રીતે કોર્ટની અધ્યક્ષતા કરવાની જરૂર રહેશે નહીં. આમ કિંમતી ન્યાયિક સમય પણ બચશે, તેવું કાયદા મંત્રાલયે જણાવ્યું છે.

તેના એક્શન રિસર્ચ પ્રોગ્રામના ભાગરૂપે કાયદા મંત્રાલય ઘણીવાર ન્યાય ડિલિવરી માટે આ પ્રતિષ્ઠિત સંસ્થાઓને સંડોવતા સંશોધન અભ્યાસો કરે છે. જે સંસ્થાઓને પ્રોજેક્ટ એનાયત કરવામાં આવશે તેમણે “વિસ્તૃત સંશોધન અભ્યાસના આધારે નવીન સૂચનો અને ખ્યાલના પુરાવા સાથે બહાર આવવું પડશે જે વર્ચ્યુઅલ કોર્ટ દ્વારા અન્ય પ્રકારના કેસ અજમાવવા માટે આગળ વધારી શકાય છે.

વાણિજ્યિક અદાલતોની કામગીરીનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે એક અભ્યાસ દરખાસ્ત પણ આમંત્રિત કરવામાં આવી છે – તેની કામગીરી, વ્યાપારી કેસોના નિકાલ માટે સમયરેખાનું પાલન કરવામાં આવનાર છે.

હાલમાં 17 રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં 21 વર્ચ્યુઅલ કોર્ટ છે. તે તમામ ટ્રાફિક ચલનના કેસોના નિકાલ સાથે કામ કરે છે. મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર અત્યાર સુધીમાં 2.4 કરોડથી વધુ કેસ હેન્ડલ કરવામાં આવ્યા છે, અને 33 લાખથી વધુ કેસોમાં 360 કરોડથી વધુનો ઓનલાઈન દંડ વસૂલવામાં આવ્યો છે.

અમદાવાદ બાદ હવે રાજ્યમાં 20 ઈ-ટ્રાફિક કોર્ટની શરૂઆત

રાજ્યમાં મે મહિનાની 3જી તારીખે અમદાવાદમાં વર્ચ્યુઅલ ટ્રાફિક કોર્ટની શરુઆત કર્યા બાદ હવે વધુ 20 ઈ-ટ્રાફિક કોર્ટ શરુ કરવાનો ગુજરાત હાઈકોર્ટે શરુ કરવાનો નિર્ણય કર્યો છે. રાજ્યમાં ઈ-ટ્રાફિક કોર્ટ શરુ થયા બાદ અરજદારોને પોલીસ સ્ટેશન સુધી ધક્કા ખાવામાંથી મુક્તિ મળી જશે. ગુજરાતમાં પોલીસ આરટીઓના ચલણ સાથે વન નેશન વન ચલણ પ્રોજેક્ટનું સંકલન થયુ છે. સુપ્રીમ કોર્ટના માર્ગદર્શન હેઠળ ઈ-કોર્ટ પ્રોજેક્ટ હેઠળ વર્ચ્યુઅલ ટ્રાફિક કોર્ટ સમગ્ર રાજ્યમાં શરુ કરવામાં આવશે. આ માટે ગુજરાત હાઈકોર્ટ દ્વારા 20 ફર્સ્ટ ક્લાસ જ્યુડિશિયલ મેજેસ્ટ્રેટને નોટિફાઈ કરાયા છે.

સૌરાષ્ટ્રના સુરેન્દ્રનગર, પોરબંદર, અમરેલી, ગીરસોમનાથ, જૂનાગઢમાં ધમધમશે ઈ-ટ્રાફિક કોર્ટ

રાજ્યમાં હવે નવસારી, પંચમહાલ, ભાવનગર, દાહોદ, પોરબંદર, તાપી, અમરેલી, ગીર સોમનાથ, સુરેન્દ્રનગર, પાટણ, બનાસકાંઠા, સાબરકાંઠા અને જૂનાગઢમાં ઈ-ટ્રાફિક કોર્ટ શરુ કરવામાં આવશે. અરજદારોએ આ ઈ-કોર્ટમાં ચલણનું પેમેન્ટ ઈ પેમેન્ટ ગેટવેથી ઓનલાઈન ભરી શકાશે. જેમા ક્રેડિટ, ડેબિટ કાર્ડ, યુપીઆઈ તેમજ નેટ બેકિંગ દ્વારા ઓનલાઈન સરળતાથી દંડ ભરી શકાશે. આ સુવિધા બાદ અરજદારોને ટ્રાફિકનો દંડ ભરવા માટે હવે કોર્ટની લાઈનમાં ઉભા રહેવું પડશે નહીં.

ક્યાં ક્યાં શરૂ કરાશે ઈ-ટ્રાફિક કોર્ટ?

• ધોલેરા (અમદાવાદ)
• લખતર (સુરેન્દ્રનગર)
• ગીર ગઢડા (ગીર સોમનાથ)
• ભેસાણ (જૂનાગઢ)
• લીલીયા, કુંકાવાવ અને ખાંભા (અમરેલી)
• કુતિયાણા (પોરબંદર)
• સુબિર, ખેરગામ અને વઘઇ (નવસારી)
• ઉચ્છલ (તાપી)
• પોશીના (સાબરકાંઠા)
• સુઇગામ અને દાંતા (બનાસકાંઠા)
• શંખેશ્વર (પાટણ)
• જામ્બુઘોડા (પંચમહાલ)
• જેસર (ભાવનગર)
• સંજેલી અને ધાનપુર (દાહોદ)