અદાણીની સાથે ભારતના અર્થતંત્રના પાયા હલાવી હિંડનબર્ગને શુ મળ્યું ?
વૈશ્વિક હરીફાઈમાં આગળ વધતી ભારતની કોર્પોરેટ કંપનીઓ સામે કોઈને કોઈ મુશ્કેલીઓ આવે છે : હિંડનબર્ગે અત્યાર સુધીમાં રિપોર્ટ જાહેર કરીને 36 કંપનીઓને પછાડી દીધી છે
વૈશ્વિક હરીફાઈમાં આગળ વધતી ભારતની કોર્પોરેટ કંપનીઓ સામે કોઈને કોઈ મુશ્કેલીઓ આવે છે. જેને ભારતના અર્થતંત્ર સામે રોડા નાખવાના ષડયંત્ર તરીકે પણ મુલવવામાં આવી રહ્યું છે. વધુમાં અદાણીની સાથે ભારતના અર્થતંત્રના પાયા હલાવી હિંડનબર્ગને શુ મળ્યું ? તે પ્રશ્ન પણ ઘેરો બન્યો છે. આ સાથે નિષ્ણાંતોના મતે વિદેશમાં બેસી સર્વે કરતી કંપનીઓ ભારતના વિકાસ સામે લાલબત્તી બની છે.
2017માં નાથન એન્ડરસન નામના વ્યક્તિએ હિંડનબર્ગ નામની આ કંપની શરૂ કરી હતી. આ કંપનીનું મુખ્ય કામ શેરબજાર, ઈક્વિટી, ક્રેડિટ અને ડેરિવેટિવ્ઝ પર સંશોધન કરવાનું છે.આ સંશોધન દ્વારા હિન્ડનબર્ગ કંપની વિગતવાર અહેવાલ પ્રકાશિત કરે છે. હિંડનબર્ગના રિપોર્ટની અસર વિશ્વભરના શેરબજાર પર ઘણી વખત જોવા મળી છે. અમેરિકામાં ઇલેક્ટ્રિક ટ્રક બનાવતી કંપની નિકોલાના શેરની કિંમત ઝડપથી વધી રહી હતી. 2020 માં, હિંડનબર્ગે એક અહેવાલ બહાર પાડ્યો, જેના પછી નિકોલા કંપનીના શેર 80% તૂટ્યા. હિંડનબર્ગે આરડી લીગલ, પરશિંગ ગોલ્ડ સહિત અનેક કંપનીઓના ખુલાસા કર્યા છે.
હિન્ડેનબર્ગે 2017 થી ઓછામાં ઓછી 36 કંપનીઓમાં સંભવિત ગેરરીતિનો પર્દાફાશ કર્યો છે. ગયા વર્ષે, તેણે સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ ટ્વીટર પર ટૂંકી અને પછી લાંબી પોઝિશન લીધી. મે મહિનામાં તેણે કહ્યું હતું કે જો એલોન મસ્ક 44 બિલિયન ડોલરના સોદામાંથી બહાર નીકળે તો કંપનીના શેરમાં ઘટાડો થઈ શકે છે. જુલાઈમાં, એન્ડરસને લાંબી પોઝિશન લઈને મસ્ક સામે દાવ લગાવ્યો હતો. ઑક્ટોબરમાં, મસ્કે મૂળ કિંમતે સોદો પૂર્ણ કર્યો. આમ અનેક કંપનીઓને આ હિંડનબર્ગે પોતાના રિપોર્ટના આધારે પરાસ્ત કરી દીધી છે.
ભારતનું અર્થતંત્ર અત્યારે સૌથી ઝડપથી આગળ વધી રહ્યું છે. ત્યારે ભારતનો આ વિકાસ જોઈને વૈશ્વિક હરીફાઈમાં રહેલા અનેક તત્વો વિકાસમાં રોડા નાખવાનું કામ કરી રહ્યા છે. ભૂતકાળમાં આનો ભોગ રિલાયન્સને પણ બનવું પડ્યું હતું. હવે એ પણ પ્રશ્ન થાય છે કે હિંડનબર્ગનો આ રિપોર્ટ વિશ્વ કક્ષાનું કોઈ કાવતરૂ તો નથી ને ?
અદાણી ઉપર ગૌતમને પૂરો ભરોસો!
અદાણી ગ્રુપે તેનો એફપીઓ રદ કરવાનો નિર્ણય લીધો હતો. અદાણી ગ્રુપની બોર્ડ ઓફ મીટિંગની બેઠક યોજાઈ હતી અને તેમાં એફપીઓ રદ કરવાનો નિર્ણય લેવાયો હતો. અદાણી એન્ટરપ્રાઈસિસ લિમિટેડના ચેરમેન ગૌતમ અદાણીએ જણાવ્યું છે કે બજારમાં વધ-ઘટને ધ્યાનમાં રાખીને કંપનીના બોર્ડે એફપીઓ રદ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. તેમણે કહ્યું કે શેરબજારમાં હલચલ અને માર્કેટમાં વોલેટિલિટીને જોતા કંપનીનું લક્ષ્ય તેના રોકાણકારોના હિતોનું રક્ષણ કરવાનું છે. તેથી અમે એફપીઓ પાસેથી મળેલા નાણાં પરત રોકાણકારોને પાછા આપવા જઈ રહ્યા છીએ અને તેનાથી સંબંધિત વ્યવહાર સમાપ્ત કરીશું. ઉલ્લેખનીય છે કે અદાણીનો આ એફપીઓ સફળ રહ્યો હતો. છતાં રોકાણકારોના હિતને ધ્યાને લઈને અદાણીએ તેને પાછો ખેંચતા સૌની નજર ખેંચાઈ છે.
અદાણી ગ્રુપની મૂડીમાંથી 9 લાખ કરોડ સ્વાહા!!
જેમણે રિલાયન્સને પળવારમાં પાછળ છોડી દીધી હતી. તે અદાણી ગ્રુપને અમેરિકન શોર્ટ સેલર કંપની હિંડનબર્ગ રિસર્ચનો રિપોર્ટ એટલો ભારે પડયો છે કે માત્ર 9 દિવસમાં અદાણી ગ્રૂપ 45 ટકા તૂટ્યું છે અને તે પોતે વિશ્વના ચોથા સૌથી અમીર સ્થાનેથી 15માં નંબર પર આવી ગયા છે. ઘટના સામાન્ય નથી. એટલા માટે હવે આરબીઆઈએ પણ મૌન તોડ્યું છે. અદાણી ગ્રુપમાં રોકાણ કરતી બેંકો પાસેથી લોનની માહિતી માંગવામાં આવી છે.
સાથે એલઆઈસી સતત તૂટી રહી છે. શક્ય છે કે આગામી દિવસોમાં માર્કેટ રેગ્યુલેટર સેબી તરફથી પણ તપાસના નિવેદનો આવે, કારણ કે વિશ્વની બેંકો પણ અદાણી ગ્રુપની કંપનીઓ પર હાથ નાખવાનું ટાળતી જોવા મળી રહી છે. સ્વિસ એજન્સી ક્રેડિટ સ્વિસે અદાણી ગ્રૂપની કંપનીઓના બોન્ડ લેવાનો ઇનકાર કર્યો છે. સાથે જ કંપનીઓની નોટોને પણ ઝીરો લેન્ડિંગ વેલ્યુ આપવામાં આવી છે. આવી સ્થિતિમાં અદાણી ગ્રુપની કંપનીઓની વિશ્વસનીયતામાં સતત ઘટાડો થઈ રહ્યો છે. હિંડનબર્ગના રિપોર્ટ બાદ ગૌતમ અદાણીના શેર,
માર્કેટ કેપ અને સંપત્તિમાં કેટલો ઘટાડો થયો છે ગ્રુપની ઘણી કંપનીઓમાં 5 અને 10 ટકાની લોઅર સર્કિટ લગાવવામાં આવી છે. અદાણી એન્ટરપ્રાઈઝના શેર આજના નીચા સ્તરે 47 ટકાથી વધુ તૂટ્યા છે. અદાણી ટોટલ ગેસને સૌથી વધુ 56 ટકા સુધીનું નુકસાન થયું છે. ગ્રૂપની 9 લિસ્ટેડ કંપનીઓમાંથી 5 કંપનીઓના શેર 24 જાન્યુઆરીથી અત્યાર સુધીમાં 40 ટકાથી વધુ તૂટ્યા છે. 24 જાન્યુઆરીના રોજ અદાણી ગ્રૂપની કંપનીઓનું કુલ માર્કેટ કેપ રૂ. 19,16,560.93 કરોડ હતું, જે ટ્રેડિંગ સેશન દરમિયાન ઘટીને રૂ. 10 લાખ કરોડ થયું છે.
આનો અર્થ એ થયો કે આ સમયગાળા દરમિયાન જૂથને રૂ. 8 લાખ કરોડ જેટલું નુકસાન થયું છે. બ્લૂમબર્ગના ડેટા અનુસાર, 24 જાન્યુઆરીએ તેમની પાસે 119 ડોલર બિલિયનની સંપત્તિ હતી, જે ઘટીને 72.1 બિલિયન ડોલર થઈ ગઈ છે. મતલબ કે આ સમયગાળા દરમિયાન તેમની સંપત્તિમાં 46.9 બિલિયન ડોલરનો ઘટાડો થયો છે. બ્લૂમબર્ગ અનુસાર, 20 સપ્ટેમ્બરે ગૌતમ અદાણીની નેટવર્થ 150 બિલિયન ડોલર હતી, જેમાં 52 ટકાનો ઘટાડો જોવા મળ્યો છે.
ક્રિસિલ અદાણીની કંપનીઓના નવા રેટિંગ નક્કી કરશે
અમેરિકન રિસર્ચ કંપની હિંડનબર્ગના રિપોર્ટ બાદ ગૌતમ અદાણી ગ્રૂપની કંપનીઓના વેચાણમાં થયેલા વધારાને ધ્યાનમાં રાખીને ક્રિસિલ રેટિંગ્સે કહ્યું છે કે તે ગૌતમ અદાણી ગ્રૂપની કંપનીઓને આપવામાં આવેલા રેટિંગ પર નજીકથી નજર રાખી રહી છે અને વર્તમાન સ્થિતિમાં કંપનીઓના રેટિંગ ગૌતમ અદાણી ગ્રુપમાં ફેરફાર થઈ શકે છે. અદાણી એન્ટરપ્રાઇઝના સફળ એફપીઓ પછી પણ, ગૌતમ અદાણી જૂથે તેને પાછું ખેંચવા વિશે જણાવ્યું હતું કે તેઓ રોકાણકારોને સંભવિત નુકસાન ટાળવા માગે છે. ત્યારથી એવા સવાલો ઉઠી રહ્યા હતા કે શું ગૌતમ અદાણી ગ્રુપે અદાણી એન્ટરપ્રાઈઝના એફપીઓને સફળ બનાવવા માટે કોઈ રમત રમી છે? ક્રિસિલ રેટિંગ્સે કહ્યું છે કે હિંડનબર્ગના રિસર્ચ રિપોર્ટના આધારે જો અદાણી ગ્રુપની કંપનીઓ પર કેપિટલ માર્કેટ રેગ્યુલેટર અથવા મોદી સરકાર દ્વારા કોઈ કાર્યવાહી કરવામાં આવે છે અથવા તો અદાણી ગ્રુપની કંપનીઓમાં કોર્પોરેટ ગવર્નન્સનો કોઈ મુદ્દો પ્રકાશમાં આવે છે. પછી તે પગલું લેવામાં આવશે. આ સાથે અદાણી ગ્રૂપની બેન્ક ઈવાન
નાણાકીય સંસ્થાઓ પાસેથી ભંડોળ ઊભું કરવાની ક્ષમતા પર કોઈ અસર થાય તો અદાણી ગ્રૂપની કંપનીઓના રેટિંગમાં ફેરફારને ધ્યાનમાં લઈ શકાય.
હાલમાં, રેટિંગ એજન્સી ક્રિસિલે અદાણી જૂથની 23 ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને નાણાકીય ક્ષેત્રની કંપનીઓને રેટ કર્યા છે. જેમાં મુંબઈ ઈન્ટરનેશનલ એરપોર્ટ, એસીસી સિમેન્ટ, અંબુજા સિમેન્ટ, અદાણી ગ્રીન એનર્જી, અદાણી પાવર, અદાણી એરપોર્ટ હોલ્ડિંગ, અદાણી કેપિટલ પ્રાઈવેટ લિમિટેડ, અદાણી હાઉસિંગ ફાઈનાન્સ પ્રાઈવેટ લિમિટેડ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. આ વર્ષે 25 જાન્યુઆરીથી અદાણી એન્ટરપ્રાઈઝનું મૂલ્ય અડધું થઈ ગયું છે, જ્યારે અદાણી પોર્ટ્સના મૂલ્યમાં 40 ટકાનો ઘટાડો થયો છે.
ત્રણ કંપની એનએસઇ અને બીએસઇની એડિશનલ મોનિટરિંગ સિસ્ટમ હેઠળ લેવાય
અદાણી એન્ટરપ્રાઇઝ સહિતની ત્રણ અદાણી ગ્રૂપ કંપનીઓ શેર્સમાં તીવ્ર ઘટાડા વચ્ચે સ્ટોક એક્સચેન્જો બીએસઇ અને એનએસઇની શોર્ટ ટર્મ એડિશનલ મોનિટરિંગ સિસ્ટમ હેઠળ આવી છે. ગુરુવારે દેશના બંને મોટા સ્ટોક એક્સચેન્જોમાંથી મળેલી તાજેતરની માહિતી અનુસાર, અદાણી એન્ટરપ્રાઇઝિસ સિવાય, અદાણી પોર્ટ્સ અને અંબુજા સિમેન્ટ્સ પણ એએસએમ ફોર્મેટના દાયરામાં આવી ગયા છે. બજારના નિષ્ણાતોના મતે, એએસએમ શાસન હેઠળના શેરમાં ઘટાડો કરવા માટે, તેનો અર્થ એ છે કે ટ્રેડિંગ દિવસની અંદર કરવા માટેના શેરમાં ટ્રેડિંગ માટે 100 ટકા અપફ્રન્ટ માર્જિનની જરૂર પડશે.
આ વ્યવસ્થા હેઠળ, શેરોની પસંદગી ઊંચા અને નીચા વચ્ચેના વ્યાપક તફાવત, ખરીદદારોની સાંદ્રતા, ભાવ શ્રેણીના સ્પર્શની સંખ્યા, બજાર બંધ થવાના દિવસે અગાઉના બંધથી વ્યાપક વિચલન અને ભાવ-કમાણી ગુણોત્તર જેવા આધારે કરવામાં આવે છે. ધોરણોનું પાલન કરવામાં આવે છે. નેશનલ સ્ટોક એક્સચેન્જ એનએસઇ અને બીએસઇએ જણાવ્યું હતું કે અદાણી જૂથની
ત્રણ કંપનીઓએ ટૂંકા ગાળા માટે ઉન્નત મોનિટરિંગ પગલાંનો ભાગ બનવાની શરતો સંતોષકારક રીતે પૂર્ણ કરી છે.આ સાથે, સ્ટોક એક્સચેન્જોએ જણાવ્યું હતું કે એએસએમ હેઠળ કંપનીની પસંદગી સંપૂર્ણપણે માર્કેટ મોનિટરિંગના આધારે કરવામાં આવે છે અને તેને તે કંપની વિરુદ્ધ પ્રતિકૂળ પગલા તરીકે જોવું જોઈએ નહીં.
અદાણીને લઈને સતત બે દિવસથી સંસદ ગાજયું: વિપક્ષનો હોબાળો
બજેટ રજૂ થયાના બીજા દિવસે ગુરુવારે સંસદમાં સમગ્ર વિપક્ષ હિંડનબર્ગ રિપોર્ટને લઈને અદાણી જૂથ પર આક્રમક થઈ ગયો હતો. અદાણી કેસ પર ચર્ચાને લઈને વિપક્ષી સભ્યોએ લોકસભા અને રાજ્યસભામાં હોબાળો મચાવ્યો હતો, જેના પગલે બંને ગૃહો દિવસભર માટે સ્થગિત કરવામાં આવ્યા હતા. બજેટ સત્રના ત્રીજા દિવસે સ્પીકર ઓમ બિરલાએ પ્રશ્નકાળ શરૂ કરતાની સાથે જ કોંગ્રેસ સહિત લગભગ તમામ વિપક્ષી દળોના સભ્યો પોડિયમની નજીક આવી ગયા અને સૂત્રોચ્ચાર કરવા લાગ્યા. તેઓ અદાણી ગ્રૂપ સંબંધિત હિંડનબર્ગ રિપોર્ટ પર ચર્ચા અને જૂથની બિઝનેસ પ્રેક્ટિસની તપાસની માગણી કરી રહ્યા હતા.
અદાણી મુદ્દે ગઈકાલે સંસદ પણ ગાજયુ હતું. આ અંગે વિપક્ષના પ્રહારો શરૂ થઈ ગયા છે. વિપક્ષના નેતા મલ્લિકાર્જુન ખડગેએ કહ્યું છે કે આ મામલાની તપાસ સંયુક્ત સંસદીય સમિતિ દ્વારા અથવા સુપ્રીમ કોર્ટના સિજેઆઈની દેખરેખ હેઠળ થવી જોઈએ. તે જ સમયે, કોંગ્રેસના સાંસદ મનીષ તિવારીએ કહ્યું છે કે અમે માંગ કરીશું કે કથિત અનિયમિતતાઓની
તપાસ માટે સંયુક્ત સંસદીય સમિતિની રચના કરવામાં આવે. અદાણી ગ્રૂપ સામેના હિંડનબર્ગ રિપોર્ટ પર કોંગ્રેસના સાંસદ મનીષ તિવારીએ કહ્યું, “પ્રશ્ન માત્ર એક પ્રમોટરનો નથી, પરંતુ તે સમગ્ર નિયમનકારી પ્રણાલી પર સવાલ કરે છે.”
રાજ્યસભામાં વિપક્ષના નેતા અને કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ મલ્લિકાર્જુન ખડગેએ આજે વિરોધ પક્ષોની બેઠક બોલાવી છે. જેમાં અદાણી જૂથ સંબંધિત વિવાદ પર સરકારને ઘેરવાની રણનીતિ નક્કી કરવામાં આવશે.
