લોહીનું દબાણ એટલે કે બ્લડ પ્રેશરની સમસ્યાને નજર અંદાજ કરવાની બેદરકારી જીવલેણ નીવડે: જો બીપીને નિયંત્રણમાં રાખવાની ચોકસાઈ રાખવામાં આવે તો જીવનરેખા અવશ્ય લાંબી થઈ શકે…!
શરીરના આરોગ્ય માટે બ્લડપ્રેશરનું નિયંત્રણ ખૂબ જ જરૂરી છે બ્લડપ્રેશર ના કારણે મગજ હૃદય અને કિડનીના અનેક રોગો થાય છે હૃદય રોગના હુમલા જેવા ઘાતક પરિબળો બ્લડપ્રેશર ના કારણે ઉદભવે છે ત્યારે બ્લડપ્રેશર માટે ઘાતક વસ્તુઓમાં “મીઠી”ગળપણ વળી ચીજ વસ્તુઓ, ચીઝ ચરબી યુક્ત ખોરાક અને વધુ ફેટવાળા વ્યંજનોને બ્લડપ્રેશર ના મુખ્ય પરિબળો માનવામાં આવે છે
આજે લગભગ મોટાભાગના લોકો માનસિક તણાવ અને હાઇપર પેન્શન થી વધુ ઓછા અંશે પીડાતા દેખાય છે હાઇપો ટેન્શન ના કારણે અનેક શારીરિક સમસ્યાઓ અને સામાન્યથી લઈ જીવને રોગો નો ભોગ બનવું પડે છે ત્યારે હાઇપરટેશન ટેન્શન ના મુખ્ય કારણોમાં બે કાબુ બ્લડપ્રેશર હોવાનું તાજેતરમાં આવેલા એક સંશોધન પત્રમાં જાણવા મળ્યું છે.
બદલતી જતી જીવનશૈલી ભૌતિક સુખની ભરમાર અને જંકફૂડના આ જમાનામાં હવે સામાન્ય જન આરોગ્યની મોટી સમસ્યાઓ ઊભી થઈ છે કહેવત છે કે કજિયા નું મૂળ હસી,અને રોગનું મૂળખાસી ની કહેવતમાં આપણે તમામ રોગના મૂળમાં હવે “બ્લડ પ્રેશર” ને ઉમેરીને નવા જમાનાના કહેવત બોલી શકીએ..આધુનિક જીવનશૈલી અને ખાસ કરીને જંક ફૂડ અને મેદસ્વિતા ના કારણે બ્લડપ્રેશર ની સમસ્યા લગભગ મોટાભાગના લોકોને સતાવે છે ત્યારે બ્લડપ્રેશર ના કારણે થતી ગંભીર સમસ્યામાં સૌથી આગળ હાઇપર ટેન્શન અને તનાવમાં પણ બીપી વિલનની ભૂમિકા ભજવે છે બ્લડ પ્રેશર ના કારણે હાઇપર ટેન્શનની સાથે સાથે કિડનીના રોગો માનસિક બીમારીઓને ડાયાબિટીસ જેવા રોગનું ભોગ બનવું પડે છે બ્લડ પ્રેશર ની સમસ્યાને નજર અંદાજ કરવાથી અકલ્પ્ય આફતો નો ભોગ બનવું પડે છે. બ્લડપ્રેશરમાં નિયમિત દવા ની સાથે સાથે યોગ માનસિક શાંતિ વાતાવરણ અને વ્યાધુમુક્ત જીવન શૈલી આવશ્યક માનવામાં આવે છે
ભારતમાં હાઈ બ્લડ પ્રેશર (હાઈ બ્લડ પ્રેશર) ધરાવતા 75% થી વધુ દર્દીઓ માં બ્લડપ્રેશર બે કાબુ રહે છે આવા દર્દીઓ લોહીના દબાણનેનિયંત્રણમાં રાખતા નથી, એમ મેડિકલ જર્નલ ના અભ્યાસમાં જણાવાયું છે.લેન્સેટ 2016-20 માટે.આ અભ્યાસ અનિયંત્રિત બીપીને મૃત્યુદરમાં નોંધપાત્ર ફાળો આપનાર કારણમાં બ્લડપ્રેશર ને મુખ્ય પરિબળ તરીકે વર્ણવવામાં આવ્યો છે, કેન્દ્રના 2019/20 નેશનલ ફેમિલી હેલ્થ સર્વે માં પુરૂષોમાં 24% અને સ્ત્રીઓમાં 21% નો હાયપરટેન્શન ની સમસ્યા સામે આવી હતી જે2015/16 ના સર્વેની તુલનામાં 17 અને 19% એટલું વધુ છે. સિસ્ટોલિક 140 થી ઓછું અને અને ડાયસ્ટોલિક 90 નુંરીડિંગ ધરાવતા દર્દીઓને હાયપરટેન્શન નિયંત્રણમાં હોય તેવા દર્દીઓ તરીકે વ્યાખ્યાયિત કરવામાં આવે છે.
બ્લડપ્રેશર અંગે કરવામાં આવેલા સર્વેમાં હોય તેવા દર્દીઓને ધનાઓને હાઇપર ટેન્શનની તકલીફો વધુ હોવાનું અને બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો બ્લડપ્રેશર ના કારણે વાર્ષિક તળાવ ની પરિસ્થિતિ ઊભી થતી હોવાનું બહાર આવ્યું છે વૈવિધ્યસભર વિશ્લેષણ પર આધારિત છે. સરકારી પ્રયાસો, જાગરૂકતા અને આરોગ્યસંભાળ સુવિધાઓની વધુ સારી પહોંચ છતાં, છેલ્લા21વર્ષોમાં હાયપરટેન્શનને નિયંત્રિત કરવામાં સક્ષમ દર્દીઓની સંખ્યા માત્ર 6% થી વધીને 23% થઈ છે. “એવું અનુમાન છે કે ભારતમાં ચારમાંથી ઓછામાં ઓછા એક પુખ્તને હાયપરટેન્શન છે. અનિયંત્રિત બ્લડ પ્રેશર એ કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર રોગો માટેના મુખ્ય જોખમ પરિબળોમાંનું એક છે અને વૈશ્વિક સ્તરે મૃત્યુનું સૌથી સામાન્ય કારણ છે. બ્લડ પ્રેશર ના કારણે હૃદય રોગ સંબંધી બીમારીઓનું પ્રમાણ બે તૃતીયાંશ છે. ભારતમાં કુલ મૃત્યુ રાત્રિજા ભાગના મૂર્તિનું કારણ અને તેનાથી હૃદય સંબંધી સમસ્યાઓના કારણે થાય છેબીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, હાયપરટેન્શન અન્ય કોઈપણ કારણ કરતાં વધુ પુખ્ત વયના લોકોનામૃત્યુ થાયછે,” અલ્તાફે કહ્યુંઅલી સરકારી મેડિકલ કોલેજના દવા વિભાગના,તિરુવનંતપુરમ . અલી અભ્યાસનો ભાગ હતો.
લેન્સેટના સંશોધકોએ 3.4લાખ દર્દીઓને સામેલ કરીને કરવામાં આવેલા51 જેટલા સર્વેમાં લોહીના દબાણ એટલે કે બીપીથી સર્જાતી સમસ્યાઓનું પૃથક્કરણ કરવામાં આવ્યું હતું 51 અભ્યાસોનો સમાવેશ કર્યો હતો. તેમાંથી 21 સર્વેમાં (41%) સ્ત્રીઓ કરતાં પુરૂષોમાં બ્લડ પ્રેશર નિયંત્રણ દર અને ગ્રામીણ દર્દીઓમાં (12%) નબળા દરો નોંધાયા છે. ભારતમાં 2001/20માં સંયુક્ત નિયંત્રણ દર 18% હતો, જે વર્ષોમાં નોંધપાત્ર વૃદ્ધિ સાથે 2016/20માં 23% સુધી પહોંચ્યો હતો. અભ્યાસમાં દક્ષિણ અને પશ્ચિમમાં નોંધપાત્ર રીતે વધુ સારા નિયંત્રણ દરો અને પુરુષોમાં નોંધપાત્ર રીતે પરિસ્થિતિ સારી ન હોવાનું દર્શાવવામાં આવ્યા છે. સંશોધકોએ જણાવ્યું હતું કે સામાજિક પરિબળો અથવા જીવનશૈલીના જોખમી પરિબળો પર ખૂબ ઓછું ધ્યાન અને સર્વે કરવામાં આવે છે “હાયપરટેન્શનની સારવાર અને નિયંત્રણ સુનિશ્ચિત કરવાથી આગામી દાયકામાં લાખો લોકોના જીવન બચાવી શકાય છે,” અલીએ કહ્યું.શફીફઝાલુદીન કોયા , લેન્સેટ અભ્યાસના અનુરૂપ લેખકે જણાવ્યું હતું કે ભારતે વર્ષોનાઊંડાણપૂર્વક ના અભ્યાસ અને જરૂરી પગલાં અને અસરકારક કામગીરી થી હાયપરટેન્શન નિયંત્રણ દરમાં સુધારો કર્યો છે, તેમ છતાં અહીંનિદાન ન થયેલ અને અનિયંત્રિત બીપીની મોટી સમસ્યા છે. કોયાએ જણાવ્યું હતું કે, “હાયપરટેન્શન નિયંત્રણ દરોમાં સુધારો કરવા માટે સિગરેટ તબીબી વ્યવસ્થા અને સામાજિક જાગૃતિ સાથે વ્અભ્યાસની નવી નવી પદ્ધતિ અને સર્વે અને તેનું મૂલ્યાંકન કરવાની જરૂર છે. બ્લડપ્રેશર ની સમસ્યા ને નજર અંદાજ કરવાથી ખરાબ પરિણામો આવી શકે તો બીજા શબ્દોમાં કહીએ કે જો દરેક વ્યક્તિ બ્લડ પ્રેશર ની વધઘટ અને તેના નિયંત્રણ પર પૂરેપૂરી ચોકસાઈથી ધ્યાન રાખે તો અકાળે આવતા મૃત્યુ નોદર ઘટાડી શકાય.
લો બીપીના લક્ષણો
- અચાનક ધૂંધળું દેખાવાનું શરૂ થાય
- ધ્રુજારો ગભરામણ
- ખોટી ભ્રમણા અને ચક્કર આવવા
- માથું અને છાતીમાં દુખાવો
- લો બીપીની સમસ્યાના નિવારણ માટે મસ્ત્યાશનને આદર્શ માનવામાં આવે છે.
હાઈ બ્લડ પ્રેશરના લક્ષણો
- બેહોશી થાક લાગવો
- બે ધ્યાન પણ ઠંડીના સુસવાટા
- શ્વાસની રીધમ માં બદલાવ
- હાઈ બ્લડપ્રેશરની સમસ્યાના નિવારણ માટે સેતુ
બંધાસન આદર્શ માનવામાં આવે છે
- હાઈબ્લડ પ્રેશર માંટે ઘરગથ્થુ ઉપચાર
- લોહીના ઊંચા દબાણને નિયંત્રણમાં રાખવા માટે બીટ, અનાનસ જેથી મધ ગાજરને આદર્શ માનવામાં આવે છે
