યુક્રેન યુદ્ધને છ મહિના થયા છે. રશિયાએ આ વર્ષે 24 ફેબ્રુઆરીએ યુક્રેનમાં પોતાનું વિશેષ સૈન્ય અભિયાન શરૂ કર્યું હતું. જે બાદ પશ્ચિમી દેશોએ રશિયા પર ઘણા કડક પ્રતિબંધો લગાવ્યા હતા. પરંતુ તેના કારણે યુરોપિયન દેશોને પણ ભારે નુકસાન થયું છે. અસાધારણ ફુગાવા ઉપરાંત હવે અર્થતંત્રના અનેક ક્ષેત્રોમાં મંદી છે. પર્યટન પણ એવા ક્ષેત્રોમાંનું એક છે જે સૌથી વધુ અસરગ્રસ્ત છે.
ખાસ કરીને તે યુરોપિયન દેશોનો પ્રવાસન ઉદ્યોગ મુશ્કેલીમાં છે, જેની સરહદ રશિયા સાથે મળી આવે છે. ફેબ્રુઆરીથી પ્રવાસીઓએ આ વિસ્તારની મુલાકાતમાં ઘણો ઘટાડો કર્યો છે. પોલેન્ડના રમતગમત અને પર્યટનના નાયબ પ્રધાન આન્દ્રેઝ ગુટમોસ્ટોવીએ કહ્યું છે કે ગયા માર્ચથી વિદેશી પ્રવાસીઓના આગમનમાં 30 થી 40 ટકાનો ઘટાડો થયો છે. યુરોપિયન એરલાઇન જેટ-2એ માર્ચમાં પોલેન્ડની તેની તમામ ફ્લાઇટ્સ રદ કરી હતી. હવે તેણે સપ્ટેમ્બરમાં ફ્લાઈટ્સ ફરી શરૂ કરવાની જાહેરાત કરી છે. પરંતુ ત્યાં સુધીમાં યુરોપમાં રજાઓની મોસમ પૂરી થઈ જશે.
યુરોપમાં પાર્ટીઓનું આયોજન કરતી એજન્સી નાઇટ ઓફ ફ્રીડમના જણાવ્યા અનુસાર, આ ઉનાળામાં પોલેન્ડની મુલાકાત લેનારા પ્રવાસીઓની સંખ્યા 60 ટકા ઓછી હતી. આ એજન્સીના સ્થાપક મેટ મેવીરે કહ્યું- ’હુમલો શરૂ થયા પછી લોકોને સરહદ નજીક બોમ્બ પડવાના અહેવાલ મળવા લાગ્યા. તેની અસર આ છે.’
આ અસર માત્ર પોલેન્ડમાં જ દેખાતી નથી. હંગેરીમાં ફ્રીડમ ઓફ નાઈટ બુકિંગમાં આ વર્ષે 45 ટકાનો ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. લાતવિયામાં, ઘટાડો 39 ટકા હતો. જે દેશોના પ્રવાસીઓએ હંગેરી માટે સૌથી વધુ બુકિંગ કેન્સલ કર્યા છે તેમાં અમેરિકા નંબર વન છે. યુએસ પ્રવાસીઓના આગમનમાં 65 ટકાનો ઘટાડો થયો છે.
સ્લોવાકિયા યુક્રેનના પશ્ચિમ ભાગ સાથે તેની સરહદ વહેંચે છે. 2019ની સરખામણીમાં આ વર્ષે ત્યાં આવનારા પ્રવાસીઓની સંખ્યા 49 ટકા ઓછી રહી છે. સ્લોવાકિયાના ટૂરિસ્ટ બોર્ડના પ્રવક્તાએ કહ્યું – ’આમાંથી કેટલા લોકો યુદ્ધના કારણે નથી આવ્યા અને કેટલા કોરોના મહામારીના કારણે આવ્યા તે કહેવું મુશ્કેલ છે.’
તેમના મતે, પ્રવાસીઓની સંખ્યામાં ઘટાડો ફક્ત તે જ દેશોમાં નોંધાયો નથી જેની સરહદ યુક્રેન સાથે છે. તેના બદલે, આ વલણ એસ્ટોનિયા જેવા દેશમાં પણ દર્શાવવામાં આવ્યું છે. એસ્ટોનિયાના ટૂરિસ્ટ બોર્ડના ડેટા અનુસાર, 2022માં 350 ક્રૂઝ શિપ બુક કરવામાં આવ્યા હતા. તેમાંથી અડધા બુકિંગ કેન્સલ થઈ ગયા હતા. ક્રુઝ પ્રવાસીઓ માટે મુખ્ય આકર્ષણ રશિયાનું શહેર સેન્ટ પીટર્સબર્ગ છે. હાલમાં ત્યાં જવું શક્ય નથી. તેથી, મોટી સંખ્યામાં પ્રવાસીઓએ તેમનો પ્રવાસ કાર્યક્રમ રદ કર્યો હતો.
આર્થિક નિષ્ણાતોના મતે, પ્રવાસન ઉદ્યોગ પર આ ફટકો વધુ ગંભીર લાગે છે કારણ કે અર્થતંત્રના અન્ય ક્ષેત્રો હાલમાં ડાઉનટ્રેન્ડમાં છે. જો આ સંકટ ચાલુ રહેશે તો આવનારા મહિનાઓમાં બેરોજગારીની સમસ્યા ગંભીર સ્વરૂપ ધારણ કરી શકે છે.
