અબતક, રાજકોટ : ગુજરાતના દારૂબંધીના કાયદાનો ઉદ્દેશ શુ? તેવો પ્રશ્ન હાઇકોર્ટમાં પ્રોહિબિશન એક્ટને પડકારતી અરજીની સુનાવણીમાં ચીફ જસ્ટીસે પૂછયો હતો. જેનો જવાબ સરકાર પક્ષે રહેલા એક પણ વકીલ આપી શક્યા ન હતા. ઉપરાંત ચીફ જસ્ટીસે એવો પણ પ્રશ્ન ઉઠાવ્યો હતો કે વર્ષ 1949માં બોમ્બે સ્ટેટમાં જ દારૂનો નિષેધ શા માટે જરૂરી હતો?. જેનો પણ કોઈ જવાબ સરકાર પક્ષે ન હતો. આમ જાણે દારૂબંધીનો કાયદો જાણે હવામાંથી જ આવ્યો હોય તેવો ઘાટ સર્જાયો છે.
દરરોજ હજ્જારોની સંખ્યામાં લોકો સામે પ્રોહીબિશન એક્ટ હેઠળ કાર્યવાહી કરતી સરકાર હાઇકોર્ટમાં પ્રોહિબિશન એક્ટને પડકારતી અરજીની સુનાવણીમાં ચીફ જસ્ટીસે પૂછેલા સવાલનો જવાબ પણ ન આપી શકી
વર્ષ 1949માં બોમ્બે સ્ટેટમાં જ દારૂનો નિષેધ શા માટે જરૂરી હતો? ચીફ જસ્ટિસની ધારદાર પ્રશ્નોતરી સામે વકીલોનું અકળ મૌન રહ્યું
ગુજરાત પ્રોહિબિશન એક્ટની કેટલીક જોગવાઈઓને પડકારતી અરજીઓ અંગે હાઇકોર્ટે સુનાવણી હાથ ધરી હતી. જેમાં મુખ્ય ન્યાયાધીશે પૂછ્યું હતું કે પ્રોહીબિશન એક્ટ 1949 માં લાગુ કરવામાં આવ્યો હતો. “નિષેધ શા માટે જરૂરી હતો? ફક્ત બોમ્બે રાજ્યમાં જ કેમ?
વરિષ્ઠ વકીલ મિહિર ઠાકોરે 1949 ના કાયદાના લખાણમાંથી વાંચ્યું હતું જેમાં ખાસ પ્રેસની વાતચીતનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો હતો અને કેવી રીતે આબકારી અધિનિયમ એક્સાઈઝ ડ્યુટી વસૂલવા માટે આવ્યો હતો તેનો ઉલ્લેખ હતો. પરંતુ મુખ્ય ન્યાયાધીશે ફરી એકવાર પૂછ્યું કે કાયદાના ઉદ્દેશ્ય વિશે શું કહેવુ છે. તે કોર્ટના ધ્યાન પર લાવવામાં આવ્યું હતું કે તેના વિશે કાયદામાં કંઇપણ જણાવ્યું નથી. સંભવત એક જ લીટીમાં જણાવ્યું હતું કે નીતિ 1946 ની પ્રેસ કોમ્યુનિકમાં વ્યાખ્યાયિત કરવામાં આવી હતી, જેમાં તે શામેલ હોઇ શકે છે. પરંતુ તે દસ્તાવેજ શોધી શકાયા નહીં, એમ કોર્ટને જણાવાયું હતું.
અરજદારોની સલાહ દ્વારા એકમાત્ર જવાબ આપવામાં આવ્યો હતો કે મહાત્મા ગાંધીનો મત હતો કે પ્રતિબંધ હોવો જોઈએ. સંબંધિત મુદ્દા પર બોમ્બે રાજ્યના મુખ્ય પ્રધાન એવા મોરારજી દેસાઇ કટ્ટર પ્રતિબંધવાદી હતા. રાજ્યમાં પ્રતિબંધ નીતિ અપનાવવાનું આ એક કારણ હોઈ શકે છે, તેમ કોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું હતું.
જવાબોથી અસંતુષ્ટ, મુખ્ય ન્યાયાધીશે પુનરોચ્ચાર કર્યો કે કાયદો બહાર લાવવાનો હેતુ હોવો જરૂરી છે. એડવોકેટ જનરલ કમલ ત્રિવેદીએ બંધારણ સભાની ચર્ચાઓનો ઉલ્લેખ કર્યો, જેમાં સભ્યોએ દારૂ પીવા પર રોક લગાવવા અને આરોગ્યના ધોરણોને વધારવા અંગેની ચર્ચા કરી હતી.બીજા એક વરિષ્ઠ સલાહકાર દેવન પરીખ, જે અરજદારોનું પણ પ્રતિનિધિત્વ કરે છે, તેમણે રજૂઆત કરી હતી કે પ્રતિબંધ અંગે મતભેદ છે. તેમણે કહ્યું કે રાજ્યો પર પ્રતિબંધ અંગેનો નિર્ણય લેવાનું બાકી છે, પરંતુ અબકરી એક્ટ સાથે આ પ્રતિબંધ નીતિનો કોઈ સંબંધ નથી, જે અગાઉ દારૂના વેચાણને નિયંત્રિત કરતો હતો.
સુનાવણી દરમિયાન, મુખ્ય ન્યાયાધીશે સવાલ ઉઠાવ્યો કે દારૂની વ્યાખ્યા શુ? અને પ્રતિબંધિત પીણામાં આલ્કોહોલની ટકાવારી કેટલી? દારૂ પીધા પછી ગુજરાતમાં પ્રવેશતા પહેલા વ્યક્તિએ કેટલો સમય રાહ જોવી પડે છે? આ એક પણ પ્રશ્નનો વકીલો જવાબ આપી શક્યા ન હતા.
ગાંધીજી કહેતા દારૂ ન પીવો જોઈએ, એટલે મોરારજી દેસાઈ પોતાની માનસિકતાથી કાયદો લાવ્યા
કોર્ટના પ્રશ્નોત્તરીમાં વકીલોએ એવો પણ જવાબ આપ્યો હતો કેમહાત્મા ગાંધીનો મત હતો કે દારૂ ન પીવો જોઈએ. તેના ઉપર પ્રતિબંધ હોવો જોઈએ. સામે બોમ્બે રાજ્યના મુખ્ય પ્રધાન એવા મોરારજી દેસાઇ કટ્ટર પ્રતિબંધવાદી હતા. જેથી તેઓએ રાજ્યમાં પ્રતિબંધ નીતિ અપનાવવાનું નક્કી કર્યું હોય શકે છે. આમ રાજ્યમાં દારૂબંધીનો કાયદો લાવવાનો ઉદ્દેશ શુ તેનો હજુ સુધી સરકાર જવાબ મુકી શકી નથી. પણ આવું હાસ્યાસ્પદ સંભવત કારણ મૂકી શકી છે.
આલ્કોહોલનું પ્રમાણ કેટલું આવે તો કાર્યવાહી કરવી તેનું કોઈ માપદંડ નહિ!!
શરીરમાં આલ્કોહોલનું પ્રમાણ કેટલું આવે તો પ્રોહીબિશન એક્ટ હેઠળ વ્યક્તિ સામે કાર્યવાહી કરવાની તેનું કોઈ માપદંડ સરકારે નક્કી કર્યું જ નથી. એટલા માટે પોલીસ વિભાગ દ્વારા મનઘડત રીતે પ્રોહીબિશન એક્ટની કાર્યવાહી કરવામાં આવે છે. હવે પ્રશ્ન એ થાય છે કે સરકાર કોઈ ચોક્કસ માપદંડ વગર કાયદાની અમલવારી કેમ કરાવી શકે ?
સેલ્ફ જનરેટ આલ્કોહોલને પણ ગેરકાયદે ઠેરવાય છે!!
ઘણી ખરી વસ્તુઓમાં આલ્કોહોલ સેલ્ફ જનરેટ થાય છે. તેને પણ સરકાર ગેરકાયદે ગણાવે છે. આવી વસ્તુઓના વેચાણ પણ કાર્યવાહી હાથ ધરવામાં આવે છે. ખરેખર આ કાયદામાં ઘણી વિસંગતતા છે. સરકારે સમજી વિચારીને તેનું અર્થઘટન કરવું જરૂરી બન્યું છે.
