‘અબતક’ દૈનિકના કાર્ટુનિસ્ટ
૧૦૮ માળાના મણકાસમા ‘વાયરલ કાર્ટુન’નો ઈ-બૂકમાં સમાવેશ થયો છે
છેલ્લા બે દાયકાથી કાર્ટુન દુનિયામાં મોખરાનું સ્થાન ધરાવતા જાણીતા કાર્ટુનિષ્ટ સંજય કોરીયા દ્વારા વિવિધ કાર્ટુનો વાયરલ થયા હોયતેની એક વાયરલ કાર્ટુનની ઈ બુકનું બી.એ.પી.એસ. સ્વામિનારાયણ મંદિરના પૂ. અપૂર્વમૂની સ્વામીજીના વરદ્ હસ્તે વિમોચન કરાયું હતુ. સંજય કોરીયા ‘અબતક’દૈનિકના કાર્ટુનિષ્ટ છે. તેઓ ઘણા સુંદર વ્યંગકાર્ટુનો-શબ્દો વગરનાં કાર્ટુનો બનાવે ત્યારે ખૂબજ વાયરલ થાય છે. આ ઈ-બુકમાં તેના વાયરલ થયેલા કાર્ટુનનો સંગ્રહ છે.
પ્રાચિન કાળનો ઈતિહાસ જોવો તો પણ ચિત્ર પશુ પંખીઓનાં ચિત્રો જોવા મળે છે. ચિત્રો સાથે માનવજીવન આદિકાળથી જોડાયેલું છે. ચિત્રકળા જેવી વિવિધ કળા વગર માનવનું જીવવું લગભગ અશકય છે. રેખાઓ દ્વારા રચાતા એક ચોકકસ આકારો બાદ ધીમેધીમે તેમાંપ્રગતિ થઈ ને ‘કલા’ કે આર્ટસ શિક્ષણમાં આવી ગયું. જીવનયાત્રા ગાયન-વાદન સાથે ચિત્રકલા એક અનેરો નિજાનંદ આપે છે.
ચિત્રોમાંથી કલ્પનારંગો સાથે કુદરતને નિરખતો માનવી ચિત્ર દ્વારા સંદેશાને કટાક્ષપણ જોડતો ગયો છે. કાર્ટુનની દુનિયા શ થઈ ગઈ. આજથી ૧૫૦ કે બસો વર્ષ પહેલા માનવીના અસલ ચહેરાને સહેજ જુદીજ અભિવ્યકિત કે કલાના સમન્વયથી આકાર પામ્યા. લાઈનવર્કના કાર્ટુન, આ કલાનો બહુ ઝડપી વિકાસ વિશ્ર્વભરમાં થયો ને આજેતો ૨૧મી સદીએ એક કાર્ટુન જોઈએ તો આપણુ દિલ જ બોલી ઉઠે ‘ વન મોર; યે દિલ માંગે મોર !!’ ફકત નાનકડું ચિત્ર ઘણી વાત કહી જાય તેમ એક કાર્ટુન પણ સમાજના પ્રશ્ર્નો વાચા આપી જાય છે.
કાર્ટુનમાં લખાયેલા નાનકડા વાકયો થકી સરકાર ભીષમાં આવી જાય તેવું પણ બની શકે. સમાજમાં જીવતો માનવી સમાજના પ્રશ્ર્નોને વાચા આપીને એક કલાકાર જયારે સમાજની ચિંતા અને ચિંતન પોતાના કાર્ટુન દ્વારા વર્ણવે છે. ઘણીવાર તો શબ્દ વગરનાં ફ્કત રેખાંક્ધ કાર્ટુન બહુજ મોટી વાત કરી જાય છે. કાર્ટુનિષ્ટનું એક ખૂણે નામ કે અક્ષર કે કોઈ ટીપીકલ માણસ સતત કાર્ટુનમાં નજરે પડે છે.
૧૯મી ૨૦ મી અને ૨૧મી સદી આ ત્રણ સદી કાર્ટુન કે વ્યંગ ચિત્ર કે કટાક્ષમય ચિત્રોનો ખરો વિકાસ તો છેલ્લા ૮૦ વર્ષમાં થયો છે. આજે ડીઝીટલ બોર્ડના સથવારે કાર્ટુનિષ્ટ પળવારમાં કાર્ટુન તૈયાર કરી નાંખે છે.
અખબારોમાં એક ખૂણે નિયમિત કોઈ ચોકકસ જગ્યાએ છપાતા કાર્ટુન થકી ઘણા પ્રશ્ર્નોનો અંત આવી પણ ગયો હતો. કલાકાર દ્વારા કલાથી લોકપ્રશ્ર્નોની વાત રજૂ કરવાની કાર્ટુનિષ્ટ કલા ખૂબજ નિરાળી હોય છે. કાર્ટુનમાં અસલ ચિત્ર જેવી સામ્યતા આજના કાર્ટુનિષ્ટ લાવતા આ કલાની બોલબાલા થઈ છે, આજે તો ચિત્રકલાની કલાકારો કાર્ટુનો દોરીને સારી આમદાની રળી પણ છે. તો કેટલાક વ્યંગાત્મક કાર્ટુનને કારણે તેની પર કેસ થયાના દાખલા જોવા મળે છે.
પત્રકારની કલમ જેટલી જ તાકાત એક કાર્ટુનિષ્ટની છે. લેખ સ્ટોરી વંચાય કે ન વંચાય પણ કાર્ટુન પર તો દરેક વાંચકની નજર પડે જ છે. હવે તો ટીવી ચેનલ યુગમાં વ્યંગાત્મક કાર્ટુન સાથે ફીટ બેસતું ગીત જોડીને ચાલતા કાર્ટુનનો યુગ આવી ગયો છે. પ્રીન્ટ મિડિયાની સાથે ઈલેકટ્રોનિક મિડીયામાં પણ આ ડિઝીટલ આર્ટ એન્ટર થઈ ગયું છે. આપણા દેશના આર.કે. લક્ષ્મણ જેવા મહાન કાર્ટુનિષ્ટના પગલે ઘણા કાર્ટુનિષ્ટો આજે ભારતમાં કાર્યરત છે.
લોકલ સમસ્યાથી લઈને શહેર જીલ્લા કે રાજય સાથે રાષ્ટ્રીય સમસ્યા ઉપર અને તહેવારો અનુસાંગીક વાતો રજૂ કરતા કાર્ટુનો આજે ખૂબજ પ્રચલિત થયા છે. મેગેઝીનોમાં એક આખું પેઈજ ફાળવીને તેની મહત્તા વધારી છે. ત્યારે આજકાલ ભાગ દોડ વાળી જીંદગી જીવતો મધ્યમ વર્ગનો માનવી એક નાનકડા કાર્ટુન જોઈને હાસ્ય કરતો જોવા મળે છે. ત્યારે એ કાર્ટૂનિષ્ટને એક સલામ કરવી પડે જ !!
કાર્ટુન આપણા જીવનનું અભિન્ન અંગ છે. સારો કાર્ટુનિષ્ટ તેના વ્યંગચિત્ર દ્વારા ઘણી મોટી વાત કરી જતો હોય છે.
છેલ્લે છેલ્લે…
આપણે ઘણાને જોઈને ‘કાર્ટુન જેવો છે તેમ કહીએ છીએ’ પણ વાસ્તવમાં અસલ જીંદગીમાં પડતી મુશ્કેલીની સચ્ચાઈ એટલે જ આ ‘કાર્ટુન’ !!
