વિશ્વ વંદનીય પૂજ્ય તારક તીથઁકર પરમાત્માએ ગુરુનું મહત્વ બતાવતાં જૈનાગમ ઠાણાંગ સૂત્રમાં ફરમાવ્યુ કે ઉપકારી ગુરુદેવનો ઉપકાર જીવનમાં કદી વાળી શકાતો નથી.જૈન શાસ્ત્રોમાં ગુરુ પૂર્ણીમાં દિવસનો સ્પષ્ટ ઉલ્લેખ કયાંય વાંચવા મળતો નથી,પરંતુ આગમમાં પરમાત્માએ ઠેર – ઠેર ગુરુની મહત્તા બતાવેલ છે.ગુરુ એ સાચો રાહ બતાવનાર ભોમિયા સમાન છે.નમસ્કાર મહા મંત્રના પદમાં સિદ્ધ ભગવંતો મોક્ષમાં બીરાજે છે,છતાં પ્રથમ નમસ્કાર અરિહંત પદને કરવામાં આવે છે કારણ કે અરિહંતો જ સિદ્ધ પદ સુધી પહોંચાડનાર પથદશેક રહેલા છે.એટલે જ જૈન સાહિત્યકાર મનોજ ડેલીવાળા કહે છે કે અરિહંત સિદ્ધ દોનો ખડે, કિસ કો લાગુ પાય, બલિહારી ઉપકારી અરિહંત કી, જિસને સિદ્ધ દિયે મિલાય.જૈન દશેનમાં ગુરુ દક્ષિણા એટલે કે શિષ્ય ગુરુને દક્ષિણારૂપે કાંઈ અપેણ કરતાં હોય તેવો ઉલ્લેખ આવતો નથી પરંતુ ગુરુની આજ્ઞા ” આણાએ ધમ્મો ” અથોત્ આજ્ઞા એજ ધમે છે તેવો નિર્દેશ છે.
જૈનોના ગુરુદેવ કદી કોઈને આશીર્વાદ પણ આપે નહીં કે શ્રાપ પણ આપે નહીં. તેઓ તો સદા અનંતી કૃપા વરસાવતા હોય છે કે જલ્દી – જલ્દી દરેક જીવાત્માઓ મોક્ષના શાશ્ર્વતા સુખોને પ્રાપ્ત કરે.સંસારીઓ કદી હીત વગર પ્રીત કરતાં નથી જયારે ગુરુ ભગવંતો નિસ્વાથે ભાવે ” તિન્નાણં – તારયાણં ” અથોત્ સ્વયં તરે અને પરીચયમાં આવનાર દરેકને ભવ સાગરથી તારનાર બને છે.દશ વૈકાલિક સૂત્ર ના ” વિનય સમાધિ ” નામના અધ્યયન ૯ ગાથા ૭ માં કહ્યું છે કે ગુરુની હીલના કે અશાતા કરનારનો કદી મોક્ષ થતો નથી.આ જ અ.ની ૧૧ મી ગાથામાં ચિંતનનીય વણેન આવે છે કે કદાચ ગુરુની પહેલાં શિષ્યને અનંત જ્ઞાન સંપન્ન કે કેવળજ્ઞાન થઈ જાય તો પણ કેવળજ્ઞાની શિષ્યે છદ્મસ્થ ગુરુનો વિનય,ભક્તિ,સેવા સંપૂર્ણ સમપેણ ભાવે કરવા જોઈએ.
સાધનાના ક્ષેત્રમાં સદ્ ગુરુનું મહત્વ સર્વોપરી માનવામાં આવે છે.જૈન દશેનમાં ગુરુને ભગવંતની ઉપમા આપી નવાજવામાં આવેલ છે.ગુરુ વિના જીવન અધુરૂ,ગુરુથી જીવન બને મધુરૂ.પ્રતિક્રમણના પ્રથમ પાઠનો પ્રથમ શબ્દ ” ઈચ્છામિણં ભંતે ” એટલે હે ગુરુ ભગવંત ! આપની આજ્ઞા લઈ આવશ્યક સૂત્ર, પ્રતિક્રમણ કરુ છું. ગુરુ ભગવંતની આજ્ઞા વિના શિષ્ય એક પણ કાયે કરે નહીં.ગુરુ કયારેક પ્રત્યક્ષ હાજર ન હોય છતાં પણ દરેક કાયે કરતાં પહેલાં અરે ! માંગલીક ફરમાવતાં પહેલાં પણ ગુરુદેવની આજ્ઞા એમ પ્રગટ પણે ઊચ્ચારણ કરીને માંગલીક ફરમાવતાં હોય છે.ટૂંકમાં ગુરુનો મહીમા અને મહત્તા અપાર અને અપરંપાર છે.શબ્દોમાં સમાય નહીં,એવા આપ મહાન
