ગુજરાત સરકાર દ્વારા શિક્ષણ ક્ષેત્ર માટે બે નવી યોજનાઓ શરૂ કરવામાં આવી છે, જે ખાસ કરીને દીકરીઓને સમર્પિત છે. 1650 કરોડના ખર્ચની આ યોજનાઓમાં પ્રથમ નમો લક્ષ્મી અને બીજી નમો સરસ્વતી છે.
આ બંને યોજનાઓ દીકરીઓના શિક્ષણ સાથે સંબંધિત છે અને તેમને તેમના અભ્યાસ માટે આર્થિક સહાય પૂરી પાડવા માટે શરૂ કરવામાં આવી છે. આમાંની પહેલી યોજના ‘નમો લક્ષ્મી યોજના’ અને બીજી ‘નમો સરસ્વતી યોજના’ છે. મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે આ યોજનાઓ શરૂ કરી છે.
મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે લોકાર્પણ કર્યું હતું
ગુજરાત સરકારના બજેટમાં દીકરીઓને અભ્યાસમાં મદદરૂપ થાય તે હેતુથી બે યોજનાઓ શરૂ કરવાની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. રાજ્યના મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલના હસ્તે 9મી માર્ચના રોજ નમો લક્ષ્મી યોજના અને નમો સરસ્વતી યોજનાનો શુભારંભ થયો. મુખ્યમંત્રીશ્રીએ જણાવ્યું હતું કે, ગુજરાતની છોકરીઓને જ્ઞાન મેળવવા, માધ્યમિક શિક્ષણ મેળવવા અને પોષણ સાથે કન્યાઓને સશકિત કરવા પ્રેરિત કરવાની તક મળશે. વડા પ્રધાનના માર્ગદર્શન હેઠળ ડબલ એન્જિનની સરકારે એવું વર્ક કલ્ચર બનાવ્યું છે કે તે યોજનાઓની જાહેરાત થતાં જ તેનો અમલ કરે છે. તેમણે કહ્યું કે વડાપ્રધાનના નેતૃત્વમાં સૌના પ્રયાસોથી આઝાદીનો અમર યુગ ગુજરાતના શિક્ષણ ક્ષેત્ર માટે સુવર્ણ યુગ બની રહેશે.
આ રીતે કામ કરશે નમો લક્ષ્મી યોજના
સરકાર દ્વારા શિક્ષણ ક્ષેત્ર માટે શરૂ કરાયેલી આ બે યોજનાઓ પર 1650 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ કરવામાં આવશે. તેમાંથી પ્રથમ નમો લક્ષ્મી યોજના વિશે માહિતી આપતાં મુખ્યમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે આ યોજના કન્યાઓને પોષણ આપવા તેમજ ધોરણ 9 થી 12 સુધીની ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળામાં પ્રવેશ આપવા માટે શરૂ કરવામાં આવી છે. આ યોજના સરકારી, અનુદાનિત અને ખાનગી શાળાઓમાં ધોરણ 9 થી 12 માં અભ્યાસ કરતી છોકરીઓ માટે મદદરૂપ થશે. આ યોજનામાં 10 મહિના માટે 500-500 રૂપિયા માસિક આપવામાં આવશે, બાકીના 10,000 રૂપિયા ધોરણ 10ની બોર્ડની પરીક્ષા પાસ કર્યા પછી આપવામાં આવશે.
ગુજરાતના સીએમએ વધુમાં કહ્યું કે 11મા અને 12મા ધોરણમાં તમને 10 મહિના માટે દર મહિને 750-750 રૂપિયા મળશે, બાકીના 15000 રૂપિયા 12મા ધોરણની બોર્ડની પરીક્ષા પાસ કર્યા બાદ આપવામાં આવશે.
નમો સરસ્વતી વિજ્ઞાન સાધના યોજના
વર્ષ 2024-25થી ધોરણ 11-12માં વિજ્ઞાન પ્રવાહમાં શિક્ષણને પ્રોત્સાહન આપવા માટે રાજ્ય સરકાર દ્વારા વિજ્ઞાન સાધના યોજના શરૂ કરવામાં આવી રહી છે. વિજ્ઞાન સાધના યોજના અંતર્ગત ધોરણ 10ની બોર્ડ પરીક્ષા 50%થી વધુ ગુણ સાથે પાસ કરનાર વિદ્યાર્થીને ગુજરાત માધ્યમિક અને ઉચ્ચતર માધ્યમિક શિક્ષણ બોર્ડની સંલગ્ન શાળાઓ અને કેન્દ્રીય માધ્યમિક શિક્ષણ બોર્ડ (CBSE) માન્યતા પ્રાપ્ત રાજ્યની સરકારી, અનુદાનિત અને સ્વ-નિર્ભર શાળાઓમાં ધોરણ 11-12માં વિજ્ઞાન પ્રવાહ લેવા પર કુલ રૂ.25,000ની સહાય ચૂકવવામાં આવશે. નમો સરસ્વતી વિજ્ઞાન સાધના યોજના અંતર્ગત ગુજરાત બજેટ 2024-25 માં અંદાજિત ₹400 કરોડની જોગવાઇ કરવામાં આવી છે.
15 લાખ વિદ્યાર્થીઓને ફાયદો
નમો લક્ષ્મી યોજના અને નમો સરસ્વતી યોજનાના કારણે દર વર્ષે માધ્યમિક અને ઉચ્ચતર માધ્યમિક શાળાઓમાં અભ્યાસ કરતા અંદાજે 15 લાખ વિદ્યાર્થીઓને સીધા DBT (Direct Beneficiary Transfer)થી નાણાકીય સહાયનો લાભ મળશે. નમો લક્ષ્મી યોજના અને નમો સરસ્વતી યોજનાના શુભારંભની સાથે-સાથે જ્ઞાનસેતુ મેરિટ સ્કૉલરશિપ, જ્ઞાનસાધના મેરિટ સ્કૉલરશિપ, જ્ઞાનશક્તિ રેસિડેન્શિયલ સ્કૂલ્સ ઑફ એક્સલન્સ અને રક્ષાશક્તિ સ્કૂલ્સ હેઠળ 60,000થી વધુ વિદ્યાર્થીઓને અંદાજિત ₹61 કરોડના લાભોનું વિતરણ કરવામાં આવશે.
શાળાકીય શિક્ષણ માટેની કુલ બજેટ જોગવાઇ છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં બમણાથી વધુ કરવામાં આવી છે. આ બંને યોજનાઓ શરૂ થવાથી રાજ્યમાં પ્રાથમિક, માધ્યમિક અને ઉચ્ચતર માધ્યમિક શાળાઓના વિદ્યાર્થીઓના શિક્ષણમાં, તેમાં પણ ખાસ કરીને કન્યાઓના શિક્ષણના સ્તરમાં નોંધપાત્ર સુધાર થશે.
