સંયુક્ત રાષ્ટ્રએ અહેવાલ જાહેર કરી ભારતની પ્રસંશા કરી
2005માં દેશમાં 64.5 કરોડ લોકો ગરીબ હતા, હાલ આ સંખ્યા 23 કરોડે પહોંચી : દેશમાં બદલાતી પરિસ્થિતિ સાથે થતા સુધારાને યુએનએ પણ સ્વીકાર્યા
ભારતમાં 15 વર્ષમાં 41.5 કરોડ લોકો ગરીબી રેખાની બહાર નીકળી ગયા છે. 2005માં લગભગ 64.5 કરોડ લોકો ગરીબ હતા. જોકે આ આંકડો ઘટીને 2015માં લગભગ 37 કરોડે પહોંચી ગયો હતો. જ્યારે 2021માં આ આંકડો 23 કરોડ પર આવી ગયો છે. જે બદલ વિશ્વના સૌથી મોટા લોકતંત્ર ભારતની સંયુક્ત રાષ્ટ્રએ પ્રસંશા કરી છે.
સંયુક્ત રાષ્ટ્રએ મંગળવારે કહ્યું કે ભારતમાં 2005-2006થી 2019-2021 સુધીના 15 વર્ષમાં કુલ 41.5 કરોડ લોકો ગરીબીમાંથી બહાર આવ્યા છે. ગ્લોબલ મલ્ટીડાયમેન્શનલ પોવર્ટી ઈન્ડેક્સના નવીનતમ અપડેટમાં આ વાત કહેવામાં આવી છે. તે યુનાઇટેડ નેશન્સ ડેવલપમેન્ટ પ્રોગ્રામ અને ઓક્સફર્ડ યુનિવર્સિટીના ઓક્સફર્ડ પોવર્ટી એન્ડ હ્યુમન ડેવલપમેન્ટ ઇનિશિયેટિવ દ્વારા બહાર પાડવામાં આવ્યું છે. રિપોર્ટ અનુસાર, ભારત સહિત 25 દેશોએ 15 વર્ષમાં તેમના વૈશ્વિક એમપીઆઈ મૂલ્યો એટલે કે ગરીબીને સફળતાપૂર્વક અડધી કરી દીધી છે, જે આ દેશોમાં ઝડપી પ્રગતિ દર્શાવે છે. આ દેશોમાં કંબોડિયા, ચીન, કોંગો, હોન્ડુરાસ, ભારત, ઈન્ડોનેશિયા, મોરોક્કો, સર્બિયા અને વિયેતનામનો સમાવેશ થાય છે.
ભારત દેશ સૌથી વધુ વસ્તી ધરાવતો હોવા છતાં આ સિદ્ધિ હાંસલ કરી
સંયુક્ત રાષ્ટ્રના ડેટા અનુસાર, એપ્રિલ 2023માં, ભારત 142.86 કરોડ લોકોની વસ્તી સાથે ચીનને પાછળ છોડીને વિશ્વનો સૌથી વધુ વસ્તી ધરાવતો દેશ બની ગયો છે. રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, ‘ખાસ કરી ભારતે ગરીબીમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો દર્શાવ્યો છે. અહીં 15 વર્ષના સમયગાળામાં 41.5 કરોડ લોકો ગરીબીમાંથી બહાર આવ્યા. રિપોર્ટ સૂચવે છે કે ગરીબીનો સામનો કરી શકાય છે, જોકે કોવિડ-19 રોગચાળાના સમયગાળા દરમિયાન વ્યાપક ડેટાના અભાવે તાત્કાલિક સંભાવનાઓનું મૂલ્યાંકન કરવામાં પડકારો ઊભા કર્યા છે. 2005-2006 થી 2019-2021 દરમિયાન ભારતમાં 415 મિલિયન લોકો ગરીબીમાંથી બહાર આવ્યા હતા. જ્યાં 2005-2006માં ગરીબોની વસ્તી 55.1 ટકા હતી, તે 2019-2021માં ઘટીને 16.4 ટકા થઈ ગઈ છે.
પોષણ અને બાળ મૃત્યુદરમાં પણ મોટો સુધારો
2005-2006 માં, ભારતમાં લગભગ 64.5 કરોડ લોકો ગરીબીની સૂચિમાં સામેલ હતા, આ સંખ્યા 2015-2016માં લગભગ 37 કરોડ અને 2019-2021 માં ઘટીને 23 કરોડ થઈ ગઈ. રિપોર્ટ અનુસાર ભારતમાં તમામ સૂચકાંકોમાં ગરીબીમાં ઘટાડો થયો છે. સૌથી ગરીબ રાજ્યો અને જૂથોએ, જેમાં બાળકો અને વંચિત જાતિ જૂથોના લોકોનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં સૌથી ઝડપી પ્રગતિ કરી છે. રિપોર્ટ મુજબ, ભારતમાં પોષણ સૂચકાંકો હેઠળ બહુપરીમાણીય રીતે ગરીબ અને વંચિત લોકોની સંખ્યા 2005-2006માં 44.3 ટકાથી ઘટીને 2019-2021માં 11.8 ટકા થઈ ગઈ છે. આ સમયગાળા દરમિયાન બાળ મૃત્યુદર 4.5 ટકાથી ઘટીને 1.5 ટકા થયો હતો.
ગરીબોમાં રસોઈ માટેના ઇંધણની ઉપલબ્ધતામાં પણ વધારો
રિપોર્ટ અનુસાર, ભારતમાં રાંધણ ઈંધણથી વંચિત ગરીબોની સંખ્યા 52.9 ટકાથી ઘટીને 13.9 ટકા થઈ ગઈ છે. બીજી તરફ, જ્યાં 2005-2006માં 50.4 ટકા લોકો સ્વચ્છતાથી વંચિત હતા, ત્યાં 2019-2021માં તેમની સંખ્યા ઘટીને 11.3 ટકા થઈ ગઈ છે. પીવાના પાણીના સ્કેલ વિશે વાત કરીએ તો, આ સમયગાળા દરમિયાન બહુપરીમાણીય રીતે ગરીબ અને વંચિત લોકોની ટકાવારી 16.4 થી ઘટીને 2.7 થઈ ગઈ છે. વીજળી વિના જીવતા લોકોની સંખ્યા 29 ટકાથી ઘટીને 2.1 ટકા અને આવાસ વિનાના ગરીબોની સંખ્યા 44.9 ટકાથી ઘટીને 13.6 ટકા થઈ છે.
ભારત ગરીબી સૂચકાંકનું મૂલ્ય અડધું કરવામાં સફળ
રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ભારત સિવાય અન્ય ઘણા દેશોએ પણ ગરીબોની સંખ્યામાં ઘટાડો કર્યો છે. ગરીબી ઘટાડવામાં સફળતા હાંસલ કરનારા દેશોની યાદીમાં એવા 17 દેશો છે જ્યાં આ સમયગાળાની શરૂઆતમાં 25 ટકાથી ઓછા લોકો ગરીબ હતા. અને ભારત અને કોંગોમાં, આ સમયગાળાની શરૂઆતમાં 50 ટકાથી વધુ લોકો ગરીબ હતા. રિપોર્ટ અનુસાર, ભારત એવા 19 દેશોની યાદીમાં સામેલ છે કે જેઓ 2005-2006 થી 2015-2016ના સમયગાળા દરમિયાન તેમના વૈશ્વિક બહુપરીમાણીય ગરીબી સૂચકાંક મૂલ્યને અડધું કરવામાં સફળ રહ્યા છે.
