- દૈનિક આહારમાં મેગ્નેશિયમ સભર આહારની રહે છે ખાસ અનિવાર્યતા
મેગ્નેશિયમ એ શરીર માટેનું એક આવશ્યક ખનિજ છે જે એકંદર આરોગ્ય અને સુખાકારી જાળવવામાં નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવે છે. મેગ્નેશિયમ શરીરમાં 300 થી વધુ બાયોકેમિકલ પ્રતિક્રિયાઓમાં સામેલ છે, જેમાં ઊર્જા ઉત્પાદન, ચેતા કાર્ય અને સ્નાયુઓમાં આરામનો સમાવેશ થાય છે. પર્યાપ્ત મેગ્નેશિયમનું સેવન અસંખ્ય સ્વાસ્થ્ય લાભો સાથે સંકળાયેલું છે, જેમાં હૃદયરોગનું જોખમ ઘટાડવું, હાડકાની ઘનતામાં સુધારો, ઉન્નત જ્ઞાનાત્મક કાર્ય અને સારી ઊંઘની ગુણવત્તાનો સમાવેશ થાય છે. તેના મહત્વ હોવા છતાં, ઘણા લોકો તેમના આહાર દ્વારા પૂરતું મેગ્નેશિયમ મેળવતા નથી, પૂરક અથવા મેગ્નેશિયમ સમૃદ્ધ ખોરાક જેમ કે ઘાટા પાંદડાવાળા લીલાં, બદામ અને બીજને તંદુરસ્ત જીવનશૈલીનો મહત્વપૂર્ણ ભાગ બનાવે છે.
જો કે, એ હકીકત હોવા છતાં કે મેગ્નેશિયમ એક મહત્વપૂર્ણ ખનિજ છે, તેની ઉણપ ખૂબ જ સામાન્ય છે અને પરિણામે થાક, સ્નાયુ ખેંચાણ અને હૃદયની સમસ્યાઓ પણ થાય છે. આ અંશત: જૈવિક પરિસ્થિતિઓને કારણે છે અને અંશત: જીવનશૈલીની આદતોમાં ભૂલોને કારણે છે. શરીરમાં મેગ્નેશિયમની ગેરહાજરી અથવા નીચું સ્તર જો યોગ્ય સમયે સારવાર ન કરવામાં આવે તો શરીરમાં અફર નુકસાન થઈ શકે છે.
ઑગસ્ટ 2024માં બહાર પાડવામાં આવેલ સમીક્ષા અભ્યાસના તારણો મેગ્નેશિયમ અને જ્ઞાનાત્મક સ્વાસ્થ્ય વચ્ચેની કડી જોવા મળે છે. જે મુજબ સંશોધકોએ એડવાન્સ ઇન ન્યુટ્રીશન જર્નલમાં પ્રકાશિત પેપરમાં જણાવ્યું હતું કે, પુરાવા અને મૂલ્યાંકનના આધારે નિષ્કર્ષ આવતા મેગ્નેશિયમ સીરમ એમ.જી. સર્વકારણ ઉન્માદ અને જ્ઞાનાત્મક ક્ષતિ સાથે સંકળાયેલું છે, જે 0.85 એમ.એમ. ઓ.એલ./ ની સીરમ એમ.જી. ની આસપાસ શોધાયેલ સૌથી ઓછા ડિમેન્શિયા જોખમ સાથે યુ-આકારની પેટર્ન દ્વારા વર્ગીકૃત થયેલ છે. તેમ સામે આવ્યું હતું.
અમેરિકન મેડિકલ ડિરેક્ટર્સ એસોસિએશનના જર્નલમાં પ્રકાશિત થયેલા અન્ય એક અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે મેગ્નેશિયમનું પૂરતું સેવન અસ્વસ્થ વૃદ્ધત્વને રોકવામાં મદદ કરી શકે છે. સંશોધકોએ જણાવ્યું છે કે, “ઉચ્ચ મેગ્નેશિયમનું સેવન વિપરીત રીતે અને સ્વતંત્ર રીતે નીચા નબળાઈના જોખમ સાથે સંકળાયેલું હતું, ખાસ કરીને ધીમી ચાલવાની ગતિ, સમુદાયમાં રહેતા વૃદ્ધ પુખ્ત વયના લોકોમાં,”
શરીરમાં મેગ્નેશિયમનું પ્રમાણ વધારવાની સૌથી નિશ્ચિત રીતોમાંની એક એ છે કે કુદરતી રીતે આ ખનિજથી સમૃદ્ધ ખોરાકનું સેવન કરવું. સંપૂર્ણ ખોરાક, ખાસ કરીને છોડ આધારિત વિકલ્પો, મેગ્નેશિયમના ઉત્તમ સ્ત્રોતો પ્રદાન કરે છે. જ્યારે બદામ, કાજુ, કોળાના બીજ અને સૂર્યમુખીના બીજ નાસ્તાના શ્રેષ્ઠ વિકલ્પો છે, ત્યારે પાલક મેગ્નેશિયમથી સમૃદ્ધ છે. ક્વિનોઆ, બ્રાઉન રાઇસ, ઓટ્સ અને આખા ઘઉંની બ્રેડ ઉત્તમ પસંદગીઓ છે. એવોકાડો અને કેળામાં પણ મેગ્નેશિયમ ભરપૂર માત્રામાં હોય છે.
જો તમે ખોરાક દ્વારા મેગ્નેશિયમ લો છો, તો પણ કેટલાક પરિબળો દ્વારા મેગ્નેશિયમનું શોષણ પ્રભાવિત થાય છે. સંતુલિત પોષણ તમારા શરીરને મેગ્નેશિયમને શોષી લેવા અને જાળવી રાખવામાં સક્ષમ બનાવશે. મેગ્નેશિયમનો વિટામિન ડી સાથે સંબંધ છે. તમારે વિટામિન ડી-ફોર્ટિફાઇડ, ઇંડા, ચરબીયુક્ત માછલી અથવા સૂર્યપ્રકાશના સંપર્કમાં આવતા ખોરાકનો સમાવેશ કરવો જોઈએ. મધ્યમ પ્રોટીનનું સેવન મેગ્નેશિયમના શોષણને પ્રોત્સાહન આપે છે. કેલ્શિયમ ટાળો કારણ કે તે શોષણ માટે મેગ્નેશિયમ સાથે સ્પર્ધા કરી શકે છે.
દરરોજ ઓછામાં ઓછું 8-10 ગ્લાસ પાણી પીવો અને તમારી દિનચર્યામાં તણાવ ઘટાડવાની પ્રવૃત્તિઓનો સમાવેશ કરો. સાંજનું ધ્યાન અથવા આરામથી ચાલવું ખાસ કરીને ફાયદાકારક બની શકે છે. સ્ટ્રેસ હોર્મોન્સ કિડની દ્વારા મેગ્નેશિયમના ઉત્સર્જનમાં વધારો કરે છે. યોગ, ધ્યાન અને ઊંડા શ્વાસ લેવા જેવી પ્રેક્ટિસ તણાવ ઘટાડી શકે છે અને મેગ્નેશિયમનું સ્તર જાળવી શકે છે.
અમુક ખોરાક અને આદતો શરીરમાંથી મેગ્નેશિયમના ઝડપી ઘટાડા તરફ દોરી શકે છે અને જો તમે નિયમિતપણે દવાઓ લેતા હોવ તો પણ તે તમારા શરીરના મેગ્નેશિયમના સ્તરને પૂર્ણ કરશે નહીં. ઉદાહરણ તરીકે, આલ્કોહોલ અને કેફીન પેશાબ દ્વારા મેગ્નેશિયમના ઉત્સર્જનમાં વધારો કરે છે. મેગ્નેશિયમના સ્તરને અસર કરતી કેટલીક પરિસ્થિતિઓમાં ડાયાબિટીસ, જઠરાંત્રિય વિકૃતિઓ અને કિડનીના રોગોનો સમાવેશ થાય છે. આ શરતોનું નિયમિત ચેક-અપ અને યોગ્ય સંચાલન જરૂરી છે.
