ભારતનો ધ્વજ લહરાયો ભૂમિ પર કારણ મળી આઝાદી આ દેશને અને ઉજવાયો અહિયાં એકતા અને વિવ્ધ્તના અનેક રંગ. ભારતનો ધ્વજ તેની સ્વતંત્રતાની લડતનું એક ચિન્હ છે. 22 જુલાઈ 1947 ના રોજ બંધારણીય સભાની બેઠકમાં ભારતનો ધ્વજ તેના હાલના રૂપમાં અસ્તિત્વમાં આવ્યો હતો . ત્યારબાદ આ ધ્વજને રાષ્ટ્રીય ચિન્હ તરીકે ઓળખાય છે. ભારતનો પ્રથમ રાષ્ટ્રધ્વજ 7 ઓગસ્ટ, 1906 માં કલકત્તા હવે પારકા કોલકાતાના પારસી બગન સ્ક્વેર (ગ્રીન પાર્ક) માં લહેરાવ્યો હતો.
રાષ્ટ્રીય ધ્વજ માટેની ડિઝાઇન અને ઉત્પાદન પ્રક્રિયા બ્યુરો Indian ઇન્ડિયન સ્ટાન્ડર્ડ્સ (બીઆઈએસ) દ્વારા જારી કરાયેલા ત્રણ દસ્તાવેજો દ્વારા નિયમન કરવામાં આવે છે.
૧૫મી ઓગસ્ત અજાદી દિવસ અને ૨૬મી જાન્યુઆરીના ગણતંત્ર દિવસ આ રાષ્ટ્રીય દિવસો પર આ ધ્વજને ફરકવામાં આવે છે. સ્વંત્રતા પૂર્વે એટલે ૧૯૦૪થી અનેક ધ્વજ બનવામાં આવ્યા હતા . ભારતના ધ્વજનું નિર્માણ સ્વામિ વિવેકાનંદના શિષ્ય સિસ્ટર નિવેદિતાએ ત્રિરંગી રંગો જેમાં વાદળી (ટોચ)પીળો (મધ્ય) લાલ(નીચલા) ભાગમાં વિભાજિત કરાયા ધ્વજનું નિર્માણ થયું હતું. લાલ પટ્ટીમાં બે પ્રતીકો હતા, એક સૂર્ય અને બીજું તારો અને અર્ધચંદ્રાકાર. પીળા રંગની પટ્ટી પર દેવનાગિરી લિપિમાં ‘વંદે માતરમ’ લખેલું હતું. ત્યારબાદ અનેક રાષ્ટ્ર ધ્વજ ત્યાર થયા હતા.
1931 માં ભારતીય ધ્વજ કેટલાક લોકો ધ્વજની સાંપ્રદાયિક અર્થઘટનથી ખુશ ન હતા. આને ધ્યાનમાં રાખીને, એક નવો ધ્વજ બનાવવામાં આવ્યો હતો જેણે લાલ રંગના લાલ રંગથી બદલો. આ રંગ બંને ધર્મોની સંયુક્ત ભાવનાનો સંકેત આપતો હતો . પિંગાલી વેંકૈયા દ્વારા બીજું ધ્વજ આવ્યું. આ નવા ધ્વજમાં ત્રણ રંગ હતા. કેસર ટોચ પર હતું ત્યારબાદ મધ્યમાં સફેદ અને નીચે લીલોતરી. ‘ચરખા’ મધ્યમાં મૂકવામાં આવી હતી. આ ધ્વજ 1931 માં કોંગ્રેસ સમિતિની બેઠકમાં પસાર કરવામાં આવ્યો હતો અને સમિતિના સત્તાવાર ધ્વજ તરીકે સ્વીકારવામાં આવ્યો હતો.
ભારતની આઝાદી બાદ 1947 માં ભારતીય ધ્વજનું પુન: નિર્માણ કરાયું ,ત્યારે ભારતના રાષ્ટ્રધ્વજની પસંદગી માટે રાજેન્દ્ર પ્રસાદની અધ્યક્ષતાવાળી એક સમિતિની રચના કરવામાં આવી. સમિતિએ ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસના ધ્વજને યોગ્ય સુધારા સાથે સ્વતંત્ર ભારતના ધ્વજ તરીકે અપનાવવાનું નક્કી કર્યું. પરિણામે, 1931 ના ધ્વજને ભારતીય ધ્વજ તરીકે અપનાવવામાં આવ્યો પરંતુ મધ્યમાં ‘ચરખા’ ને ‘ચક્ર’ (ચક્ર) દ્વારા બદલવામાં આવ્યું અને તેથી આપણો રાષ્ટ્રધ્વજ અસ્તિત્વમાં આવ્યો.
ભારતના ધ્વજની લંબાઈ તેની પહોળાઈ ૧.૫ વધુ છે . ભારતનો ત્રિરંગો દર્શાવે દેશના ત્રણ રંગ જેમાં ઉપલા ભાગમાં છે કેસરી રંગ જે છે હિમત અને બલિદાનો રંગ , જ્યારે મધ્ય ભાગમાં છે સફેદ રંગ જે છે શાંતિ અને શુદ્ધતાનો રંગ અને નીચલા ભાગમાં છે લીલા રંગ જે છે સમૃદ્ધિ અને વિશ્વાસનો રંગ. સાથે મધ્યમાં છે અશોક ચક્ર જે છે ધર્મ અને કાયદાનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. આશોક ચક્ર તે આકાશ અને સમુદ્રના રંગને રજૂ કરે છે . નૌકાદળ વાદળી રંગનો છે. બ્રહ્માંડના સૌથી મોટા સત્યને દર્શાવવા માટે તે તિરંગાની સફેદ પટ્ટીની વચ્ચે રાખવામાં આવેલ છે. આ અશોક ચક્રમાં પ્રવક્તાના ચિહ્નો દર્શાવેલ છે. પ્રેમ, હિંમત, ધૈર્ય, શાંતિપૂર્ણતા, મેગ્નાનીમિટી, દેવતા, વિશ્વાસ, નમ્રતા, નિ: સ્વાર્થતા, આત્મ-નિયંત્રણ, આત્મ બલિદાન, સચ્ચાઈ, ન્યાય, દયા, કૃપા, નમ્રતા, સહાનુભૂતિ, આધ્યાત્મિક જ્ઞાન , નૈતિક મૂલ્યો, આધ્યાત્મિક શાણપણ, ભગવાન અને વિશ્વાસનો ભય.
